Studia archeologiczne (1.1981)

- 170 -

zionych w początkowym okresie istnienia archeologii chrześcijań-
skiej. Praca ta była z a ty tułow ana Borną, s otterrąnea^ a jej auto-
rem był wybitny badacz katakumb Antonio Bosio. Opisał on odkryte
obiekty, zaopatrując niektóre, bardziej cenne pozycje, w ilus-
tracje. Między innymi przedstawił szereg przerysów sarkofagów,
znalezionych na cmentarzach rzymskich, a głównie na watykańskim.
Praca ta, wielokrotnie później wznawiana i naśladowana, do dzi-
siejszego dnia stanowi cenny dokument pozwalający ustalić prowe-
niencję niektórych zabytków, względnie ich wygląd w chwili odko-
pania. Dzięki niej zapoznajemy się też z zabytkami dzisiaj już
nieistniejącymi. Rysunki zaginionych obiektów sporządzone przez
Antonia Bosio i jego następcę Paola Aringhi niejednokrotnie wy-
korzystywano w późniejszych publikacjach w wieku XIX /R.Garrucci/
i XX /G.Wilpert, F.Deichmann/.
Na stronie 89 wzmiankowanej pracy znajdujemy przerys wykopa-
nego na cmentarzu watykańskim sarkofagu, który w chwili odkrycia
rozbity był na dwie części. Większa z nich stanowią trzy pola
sarkofagu kolumienkowego, mniejsza zaś, to skrajne lewe pole te-
goż obiektu. Już w 7 lat później C.Menestrier wykonując szkicowy
rysunek tegoż sarkofagu uwzględnia tylko większy fragment, poda-
jąc, że mniejsza część zaginęła. Od tej chwili wszystkie publi-
kacje tego zabytku, znanego jako sarkofag lateraneński nr 106,
zamieszczają tylko przerys lub fotografię części większej, nato-
miast mniejszą odtwarzają wyłącznie na podstawie rysunku Bosio.
Podobnie rzecz się miała i z innym sarkofagiem, którego rysunek
znajduje się na stronie 65 cytowanej pracy. Znaleziony w całości,
rozbity został na kilka części, z których tylko dwie, oraz frag-
ment pokrywy, znajdują się dzisiaj w watykańskim Museo Pio Cris-
tiano /nr 150 A/. Rekonstrukcje obydwu zabytków oparte zostały
na sztychach zamieszczonych u Bosio.
Na początku wieku XIX, w latach 1829-1850, Artur Potocki od-
był swą drugą podróż do Włoch. Jej rezultatem był m.in. zakup ok.
70 zabytków antycznych, przeznaczonych do ozdobienia rezydencji
w Krzeszowicach. Zabytki te Potocki nabył u rzymskiego antykwa-
riusza i rzeźbiarza Ignazio Vescovaliego. Przetrwały one w Krze-
szowicach do roku 1940, kiedy to zostały zdeponowane w krakow-
skim Muzeum Czartoryskich. W skład zakupionej kolekcji wchodziło
kilka rzeźb statuarycznych, wiele płaskorzeźb architektonicznych
i kilka fragmentów sarkofagów.