DOI article:
Nowacki, Bartosz: Pochówki osłów w Tell el-Dabaa w Drugim Okresie Przejściowym
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.51309#0053
Bartosz Nowacki
Pochówki osłów w Tell el-Dabaa
w Drugim Okresie Przejściowym
Pochówki osłów towarzyszące grobom mieszkańców osiedla w Tell el-Dabaa
w Drugim Okresie Przejściowym (ok. 1740-1560 p.n.e.) dotychczas nie były obiek-
tem osobnych studiów. Hipotezy dotyczące znaczenia pochówków osłów z reguły są
dość dowolne i opierają się na niepełnych źródłach. Konieczne jest zebranie wszyst-
kich dostępnych informacji dotyczących tego typu pochówków i wykluczenie tych
hipotez, które są sprzeczne z najnowszymi wynikami wykopalisk. Choć brak źródeł
pisanych, które bezpośrednio wyjaśniałyby sens pochówków osłów przy grobach
ludzi, możliwe jest zaproponowanie hipotezy wprowadzającej, która wyjaśniałaby
funkcję tego rodzaju pochówków w Tell el-Dabaa i rozpoczynała poważną dyskusję
opartą na aktualnym materiale źródłowym.
P. Wapnish w swoim artykule zebrała i opisała liczne pochówki osłów w Pales-
tynie, Syrii, Mezopotamii, Egipcie i Grecji (Wapnish 1997: 335-367). Pochówki
osłów w Tell el-Dabaa zostały zaprezentowane na nielicznych przykładach. Autorka
niestety nie zdobyła się na uporządkowanie tego materiału i nic postawiła pytania o
sens i znaczenie tego rodzaju obyczajów pogrzebowych.. Problem pochówków
osłów traktuje ona bardzo powierzchownie. Przypuszcza, że osły były jedynie ofiarą
dla zmarłego (WAPNISH 1997: 360).
W związku z tym, że informacje o pochówkach osłów w Tell el-Dabaa są
rozproszone w wielu publikacjach, wydaje się konieczne zestawienie ich w formie
katalogu (strona 58). Kompozycja katalogu grobów i jam zawierających pochówki
osłów nawiązuje do systemu chronologicznego zaproponowanego przez M. Bietaka
(Bietak 1992: 3), (tab. 1).
Opublikowany dotychczas materiał nie zawiera, niestety, wszystkich istotnych
danych dotyczących pochówków osłów na stanowisku Tell el-Dabaa. Znaleziska
całych lub fragmentarycznych szkieletów osłów na tym stanowisku występują we
wszystkich fazach osiedla Drugiego Okresu Przejściowego (tab. 2). Na obszarze
A II pochówki zawierające osły stwierdzono w warstwach od G do E/l. Na obszarze
Artykuł stanowi podsumowanie tez pracy magisterskiej napisanej pod kierunkiem proj'. dr hab.
Karola Myśliwca, przedstawionej w IA UW w 1998 r. Autor w imieniu Polskiej Akademii Nauk
uczestniczy w między-narodowym programie badawczym i wykopaliskach w Tell el-Dabaa.
Pochówki osłów w Tell el-Dabaa
w Drugim Okresie Przejściowym
Pochówki osłów towarzyszące grobom mieszkańców osiedla w Tell el-Dabaa
w Drugim Okresie Przejściowym (ok. 1740-1560 p.n.e.) dotychczas nie były obiek-
tem osobnych studiów. Hipotezy dotyczące znaczenia pochówków osłów z reguły są
dość dowolne i opierają się na niepełnych źródłach. Konieczne jest zebranie wszyst-
kich dostępnych informacji dotyczących tego typu pochówków i wykluczenie tych
hipotez, które są sprzeczne z najnowszymi wynikami wykopalisk. Choć brak źródeł
pisanych, które bezpośrednio wyjaśniałyby sens pochówków osłów przy grobach
ludzi, możliwe jest zaproponowanie hipotezy wprowadzającej, która wyjaśniałaby
funkcję tego rodzaju pochówków w Tell el-Dabaa i rozpoczynała poważną dyskusję
opartą na aktualnym materiale źródłowym.
P. Wapnish w swoim artykule zebrała i opisała liczne pochówki osłów w Pales-
tynie, Syrii, Mezopotamii, Egipcie i Grecji (Wapnish 1997: 335-367). Pochówki
osłów w Tell el-Dabaa zostały zaprezentowane na nielicznych przykładach. Autorka
niestety nie zdobyła się na uporządkowanie tego materiału i nic postawiła pytania o
sens i znaczenie tego rodzaju obyczajów pogrzebowych.. Problem pochówków
osłów traktuje ona bardzo powierzchownie. Przypuszcza, że osły były jedynie ofiarą
dla zmarłego (WAPNISH 1997: 360).
W związku z tym, że informacje o pochówkach osłów w Tell el-Dabaa są
rozproszone w wielu publikacjach, wydaje się konieczne zestawienie ich w formie
katalogu (strona 58). Kompozycja katalogu grobów i jam zawierających pochówki
osłów nawiązuje do systemu chronologicznego zaproponowanego przez M. Bietaka
(Bietak 1992: 3), (tab. 1).
Opublikowany dotychczas materiał nie zawiera, niestety, wszystkich istotnych
danych dotyczących pochówków osłów na stanowisku Tell el-Dabaa. Znaleziska
całych lub fragmentarycznych szkieletów osłów na tym stanowisku występują we
wszystkich fazach osiedla Drugiego Okresu Przejściowego (tab. 2). Na obszarze
A II pochówki zawierające osły stwierdzono w warstwach od G do E/l. Na obszarze
Artykuł stanowi podsumowanie tez pracy magisterskiej napisanej pod kierunkiem proj'. dr hab.
Karola Myśliwca, przedstawionej w IA UW w 1998 r. Autor w imieniu Polskiej Akademii Nauk
uczestniczy w między-narodowym programie badawczym i wykopaliskach w Tell el-Dabaa.