DOI Artikel:
Olko, Justyna: Problematyka prekolumbijskiej gry w piłkę w środkowo-południowej Gwatemali
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.51309#0075
Justyna Olko
Problematyka prekolumbijskiej gry w piłkę
w środkowo-południowej Gwatemali
1. Założenia, cele i metodologia pracy
Niniejszy artykuł stanowi część większej pracy poświęconej problematyce
rytualnej gry w piłkę w prekolumbijskiej Mezoameryce (fig. 1). Jej podstawą stała
się stworzona przeze mnie baza danych dotyczących 1280 architektonicznych boisk
do gry w piłkę, zgromadzonych na podstawie raportów wykopaliskowych i opraco-
wań, a także niepublikowanych wyników badań terenowych. Wcześniejsza rozległa
praca na ten temat powstała niemal dwadzieścia lat wcześniej i objęła zaledwie 670
boisk (TALADOIRE 1981). W aktualnej bazie oprócz informacji dotyczących samych
boisk zawarto również dane na temat towarzyszących im rzeźb i ikonografii, depo-
zytów ofiarnych i innych znalezisk archeologicznych oraz ich kontekstu przestrzen-
nego w obrębie stanowiska. Celem analizy była nie tylko weryfikacja istniejącej
typologii boisk, lecz także próba wyodrębnienia regionów, w których kompleks gry
zdradza cechy lokalne oraz uchwycenie zależności i oddziaływań między różnymi
regionami Mezoameryki w zakresie charakterystyki materialnych pozostałości gry w
piłkę. Analiza tak rozległych danych musiała zostać przeprowadzona z wykorzysta-
niem aktualnych podziałów administracyjnych, przy czym posługiwałam się jak
najmniejszymi jednostkami, a gdzie tylko było to możliwe, na wyższym poziomie
analizy dane były rozpatrywane w perspektywie dawnych podziałów polityczno-
kulturowych. Wyniki analizy wraz z danymi archeologicznymi, ikonograficznymi
i etno-historycznymi miały posłużyć do rekonstrukcji społeczno-politycznego zna-
czenia gry w perspektywie lokalnej i ponadregionalnej.
Artykuł powstał na podstawie jednego z rozdziałów pracy magisterskiej napisanej pod kierunkiem dr.
hab. Ryszarda Tomickiego, przedstawionej w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego w
2000 r. Autorka pracuje pod kierunkiem prof. UW dr. hab. Mariusza Ziółkowskiego w Andyjskiej Misji
Archeologicznej IA UW.
Problematyka prekolumbijskiej gry w piłkę
w środkowo-południowej Gwatemali
1. Założenia, cele i metodologia pracy
Niniejszy artykuł stanowi część większej pracy poświęconej problematyce
rytualnej gry w piłkę w prekolumbijskiej Mezoameryce (fig. 1). Jej podstawą stała
się stworzona przeze mnie baza danych dotyczących 1280 architektonicznych boisk
do gry w piłkę, zgromadzonych na podstawie raportów wykopaliskowych i opraco-
wań, a także niepublikowanych wyników badań terenowych. Wcześniejsza rozległa
praca na ten temat powstała niemal dwadzieścia lat wcześniej i objęła zaledwie 670
boisk (TALADOIRE 1981). W aktualnej bazie oprócz informacji dotyczących samych
boisk zawarto również dane na temat towarzyszących im rzeźb i ikonografii, depo-
zytów ofiarnych i innych znalezisk archeologicznych oraz ich kontekstu przestrzen-
nego w obrębie stanowiska. Celem analizy była nie tylko weryfikacja istniejącej
typologii boisk, lecz także próba wyodrębnienia regionów, w których kompleks gry
zdradza cechy lokalne oraz uchwycenie zależności i oddziaływań między różnymi
regionami Mezoameryki w zakresie charakterystyki materialnych pozostałości gry w
piłkę. Analiza tak rozległych danych musiała zostać przeprowadzona z wykorzysta-
niem aktualnych podziałów administracyjnych, przy czym posługiwałam się jak
najmniejszymi jednostkami, a gdzie tylko było to możliwe, na wyższym poziomie
analizy dane były rozpatrywane w perspektywie dawnych podziałów polityczno-
kulturowych. Wyniki analizy wraz z danymi archeologicznymi, ikonograficznymi
i etno-historycznymi miały posłużyć do rekonstrukcji społeczno-politycznego zna-
czenia gry w perspektywie lokalnej i ponadregionalnej.
Artykuł powstał na podstawie jednego z rozdziałów pracy magisterskiej napisanej pod kierunkiem dr.
hab. Ryszarda Tomickiego, przedstawionej w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego w
2000 r. Autorka pracuje pod kierunkiem prof. UW dr. hab. Mariusza Ziółkowskiego w Andyjskiej Misji
Archeologicznej IA UW.