DOI Artikel:
Więckowski, Wiesław: Powstanie kultury Acari w świetle danych archeologicznych i antopologicznych
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.51309#0255
Wiesław Więckowski
Powstanie kultury Acari
w świetle danych archeologicznych i antropologicznych
W 1954 r. J. Rowe, założyciel Andean Studies, University of California, Berke-
ley, zorganizował ekspedycję archeologiczną do Peru. Głównymi celami wyprawy
były okolice Cusco i region wybrzeża na wysokości Płaskowyżu Nasca - Ica. W ra-
mach tych badań D. Menzel i F. Riddell spenetrowali obszar doliny rzeki Acari i są-
siadujących z nią dolin rzek Lomas i Yauca. Zarejestrowano 27 stanowisk archeo-
logicznych zaliczonych do różnych kultur archeologicznych: od kultury preParacas,
przez kultury Nasca, Huari, Ica, po czasy Imperium Inków i kolonizacji hisz-
pańskiej. Na części stanowisk stwierdzono występowanie lokalnego wariantu kultu-
rowego, który określono mianem Acari. W 1985 roku przeprowadzono kolejne
badania terenowe, a od 1987 roku trwają regularne prace wykopaliskowe w ramach
powołanego w 1985 roku Kalifornijskiego Instytutu Studiów Peruwiańskich (CIPS).
Badania prowadzone były w ramach wspólnego peruwiańsko-amerykańskiego pro-
jektu archeologicznego Acari, którego dyrektorem był J. Kent ze State College w
Denver, a koordynatorem ze strony peruwiańskiej A. Belan Franco z Uniwersytetu
Katolickiego w Areąuipa. Badania nadzorowali M. Kowta i F. Riddell z California
State University w Chico.
Dolina rzeki Acari (często traktowana łącznie w sensie geograficzno-kulturo-
wym z sąsiednią doliną rzeki Lomas i położoną nieco na południe doliną rzeki
Yauca) leży w południowej części wybrzeża peruwiańskiego, około 400 kilometrów
na zachód od miasta Areąuipa, w departamencie o tej samej nazwie, w prowincji
Caraveli. Z punktu widzenia podziałów archeołogiczno-terytorialnych zaliczana jest
do regionu Południowego Wybrzeża Peru, stanowiąc jego południową granicę. Na
południowy zachód od doliny Yauca rozciąga się obszar zdecydowanie odmienny
zarówno pod względem geograficznym, jak i kulturowym. Dolina w swojej najszer-
szej części, oddalonej o około 25 kilometrów od wybrzeża Pacyfiku, wznosi się na
wysokość około 150 m n.p.m. Geograficznie jest częścią jednego z trzech, obok
Andów i Niziny Amazońskiej, wielkich regionów Peru - Wybrzeża, mającego
Autor jest doktorantem w Zakładzie Antropologii Historycznej Instytutu Archeologii Uniwersytetu
Warszawskiego. Praca powstała pod opieką naukową dr. hab. Karola Piaseckiego. Powstanie pracy
możliwe było dzięki współpracy z Andyjską Misją Archeologiczną IA UW.
Powstanie kultury Acari
w świetle danych archeologicznych i antropologicznych
W 1954 r. J. Rowe, założyciel Andean Studies, University of California, Berke-
ley, zorganizował ekspedycję archeologiczną do Peru. Głównymi celami wyprawy
były okolice Cusco i region wybrzeża na wysokości Płaskowyżu Nasca - Ica. W ra-
mach tych badań D. Menzel i F. Riddell spenetrowali obszar doliny rzeki Acari i są-
siadujących z nią dolin rzek Lomas i Yauca. Zarejestrowano 27 stanowisk archeo-
logicznych zaliczonych do różnych kultur archeologicznych: od kultury preParacas,
przez kultury Nasca, Huari, Ica, po czasy Imperium Inków i kolonizacji hisz-
pańskiej. Na części stanowisk stwierdzono występowanie lokalnego wariantu kultu-
rowego, który określono mianem Acari. W 1985 roku przeprowadzono kolejne
badania terenowe, a od 1987 roku trwają regularne prace wykopaliskowe w ramach
powołanego w 1985 roku Kalifornijskiego Instytutu Studiów Peruwiańskich (CIPS).
Badania prowadzone były w ramach wspólnego peruwiańsko-amerykańskiego pro-
jektu archeologicznego Acari, którego dyrektorem był J. Kent ze State College w
Denver, a koordynatorem ze strony peruwiańskiej A. Belan Franco z Uniwersytetu
Katolickiego w Areąuipa. Badania nadzorowali M. Kowta i F. Riddell z California
State University w Chico.
Dolina rzeki Acari (często traktowana łącznie w sensie geograficzno-kulturo-
wym z sąsiednią doliną rzeki Lomas i położoną nieco na południe doliną rzeki
Yauca) leży w południowej części wybrzeża peruwiańskiego, około 400 kilometrów
na zachód od miasta Areąuipa, w departamencie o tej samej nazwie, w prowincji
Caraveli. Z punktu widzenia podziałów archeołogiczno-terytorialnych zaliczana jest
do regionu Południowego Wybrzeża Peru, stanowiąc jego południową granicę. Na
południowy zachód od doliny Yauca rozciąga się obszar zdecydowanie odmienny
zarówno pod względem geograficznym, jak i kulturowym. Dolina w swojej najszer-
szej części, oddalonej o około 25 kilometrów od wybrzeża Pacyfiku, wznosi się na
wysokość około 150 m n.p.m. Geograficznie jest częścią jednego z trzech, obok
Andów i Niziny Amazońskiej, wielkich regionów Peru - Wybrzeża, mającego
Autor jest doktorantem w Zakładzie Antropologii Historycznej Instytutu Archeologii Uniwersytetu
Warszawskiego. Praca powstała pod opieką naukową dr. hab. Karola Piaseckiego. Powstanie pracy
możliwe było dzięki współpracy z Andyjską Misją Archeologiczną IA UW.