DOI Artikel:
Prager, Jakub: Gliptyka Ur III
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.51310#0134
132
Jakub Prager
Opracowania, na które autor niniejszego artykułu się powołuje, zawierały
podziały pieczęci pod względem ikonografii bądź inskrypcji, jednak bez syntezy tych
dwóch czynników.
Żadna z wcześniejszych prac nie zajęła się również problemem genezy scen
prezentacji ukazywanych na pieczęciach cylindrycznych, która korzeniami sięga
okresu akadyjskiego. Początki idei scen prezentacji wiążą się z okresem panowania
Naramsina, pierwszego znanego nam władcy na świecie, który ogłosił się bogiem.
Ówczesna propaganda królewska lansująca model boskości zasiadającego na tronie
władcy legła u podstaw idei scen prezentacji - idei, która stała się najbardziej
rozpoznawalnym elementem ikonograficznym z okresu III dynastii z Ur. Ponadto
z przedstawieniami scen prezentacji na cylindrach wiąże się również specyfika
ukazywania szaty wykonanej z wełny, składającej się z zachodzących na siebie falban
materiału, w którą byli odziani ukazywani władcy oraz bóstwa.
Niniejsza praca ma na celu analizę pieczęci cylindrycznych z okresu III dynastii
z Ur zarówno pod względem ikonografii, inskrypcji, materiału, jak i kontekstu
społecznego, celem wyciągnięcia wniosków dotyczących zastosowania cylindrów
w życiu codziennym. Ponadto autor klasyfikuje pieczęcie ostatecznie pod względem
ikonograficznym i zawartych na nich inskrypcji. Naturalnie ów artykuł nie wyczer-
puje bogactwa tematu, jakim jest gliptyka z okresu III dynastii z Ur. Dokładne omó-
wienie ikonografii przedstawień rytych na pieczęciach z tego okresu czytelnik znaj-
dzie w bogatej literaturze przedmiotu. W niniejszym artykule zwięźle podsumowano
stan wiedzy na powyższy temat, opierając się na powstałych już opracowaniach.
Na początku artykułu zostały pokrótce omówione style stanowiące kontynuację
akadyjskiej gliptyki i będące intermedium pomiędzy gliptyką akadyjską a Ur III: styl
post-akadyjski A i styl post-akadyjski B oraz Urbau-Urningirsu.
Pieczęcie z okresu III dynastii z Ur zostały podzielone na dwie duże grupy:
cylindry z wygrawerowanymi scenami prezentacji i cylindry, które mają wygrawe-
rowane inne sceny. Każda z tych grup została szczegółowo omówiona wraz z wy-
różnionymi wśród nich podgrupami i typami.
Oddzielnie zostały omówione pieczęcie z Esznunny (z racji swej specyfiki
ikonograficznej), zmieniające się pod wpływem czynników politycznych, gdy miasto
to wyswobodziło się spod kurateli dworu z Ur. W osobnym rozdziale zostały również
potraktowane pieczęcie z rubieży imperium, a także cylindry, które należały do kobiet
bądź ich sług. W porównaniu z kilkuset cylindrami, których inskrypcje traktują
wyłącznie o mężczyznach, pieczęci wspominających o płci pięknej jest zaledwie kilka
(autor doliczył się siedmiu sztuk). Niemniej na podstawie tych kilku znalezisk można
wyciągnąć wnioski co do roli kobiety w ówczesnym społeczeństwie. Na końcu
artykułu zostały omówione pokrótce sposoby wyrobu pieczęci oraz materiał, z
jakiego były wykonywane.
Jakub Prager
Opracowania, na które autor niniejszego artykułu się powołuje, zawierały
podziały pieczęci pod względem ikonografii bądź inskrypcji, jednak bez syntezy tych
dwóch czynników.
Żadna z wcześniejszych prac nie zajęła się również problemem genezy scen
prezentacji ukazywanych na pieczęciach cylindrycznych, która korzeniami sięga
okresu akadyjskiego. Początki idei scen prezentacji wiążą się z okresem panowania
Naramsina, pierwszego znanego nam władcy na świecie, który ogłosił się bogiem.
Ówczesna propaganda królewska lansująca model boskości zasiadającego na tronie
władcy legła u podstaw idei scen prezentacji - idei, która stała się najbardziej
rozpoznawalnym elementem ikonograficznym z okresu III dynastii z Ur. Ponadto
z przedstawieniami scen prezentacji na cylindrach wiąże się również specyfika
ukazywania szaty wykonanej z wełny, składającej się z zachodzących na siebie falban
materiału, w którą byli odziani ukazywani władcy oraz bóstwa.
Niniejsza praca ma na celu analizę pieczęci cylindrycznych z okresu III dynastii
z Ur zarówno pod względem ikonografii, inskrypcji, materiału, jak i kontekstu
społecznego, celem wyciągnięcia wniosków dotyczących zastosowania cylindrów
w życiu codziennym. Ponadto autor klasyfikuje pieczęcie ostatecznie pod względem
ikonograficznym i zawartych na nich inskrypcji. Naturalnie ów artykuł nie wyczer-
puje bogactwa tematu, jakim jest gliptyka z okresu III dynastii z Ur. Dokładne omó-
wienie ikonografii przedstawień rytych na pieczęciach z tego okresu czytelnik znaj-
dzie w bogatej literaturze przedmiotu. W niniejszym artykule zwięźle podsumowano
stan wiedzy na powyższy temat, opierając się na powstałych już opracowaniach.
Na początku artykułu zostały pokrótce omówione style stanowiące kontynuację
akadyjskiej gliptyki i będące intermedium pomiędzy gliptyką akadyjską a Ur III: styl
post-akadyjski A i styl post-akadyjski B oraz Urbau-Urningirsu.
Pieczęcie z okresu III dynastii z Ur zostały podzielone na dwie duże grupy:
cylindry z wygrawerowanymi scenami prezentacji i cylindry, które mają wygrawe-
rowane inne sceny. Każda z tych grup została szczegółowo omówiona wraz z wy-
różnionymi wśród nich podgrupami i typami.
Oddzielnie zostały omówione pieczęcie z Esznunny (z racji swej specyfiki
ikonograficznej), zmieniające się pod wpływem czynników politycznych, gdy miasto
to wyswobodziło się spod kurateli dworu z Ur. W osobnym rozdziale zostały również
potraktowane pieczęcie z rubieży imperium, a także cylindry, które należały do kobiet
bądź ich sług. W porównaniu z kilkuset cylindrami, których inskrypcje traktują
wyłącznie o mężczyznach, pieczęci wspominających o płci pięknej jest zaledwie kilka
(autor doliczył się siedmiu sztuk). Niemniej na podstawie tych kilku znalezisk można
wyciągnąć wnioski co do roli kobiety w ówczesnym społeczeństwie. Na końcu
artykułu zostały omówione pokrótce sposoby wyrobu pieczęci oraz materiał, z
jakiego były wykonywane.