DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.2182#0097
S Ε c v ^i iDxr Λ
titq; eius uim, nec patitur ab eo sibi cito noccri,propterq; pondus ab" aqua non sustinetur, sed cum
portatur autinmuibusyautsitpraabiegnasratescollocatur. ,_,.,,.._ ./\ r . •'» , rr
uocatur,nιateriaprΛHantiorlonge,incorruptavΰ}htmιoricω^tmιφc^rubms}prΛterea & odoreacrior,
pluscultm hitic erumpit liquoris, melleo eolore atque lentiore, nunquam durascentis,laricis morbus ess, ut te~
da fiattlarixnecardet,neccarbonemshcit,necalio modoignis ui consumitur,quam lapides:larix item
ussis radicibus non repuUidat,hdtc lib. 16.cap.i ι ,sedcap.^o.eiusdem libri,larix inquit siemmam habet > qua
Graci vocant\Aegida, meUeicoloris, inuentum estpi£loriimtabeUisimmortaleittullisq;scissili rimis. &,cap.
- 0 41. Umplisjima arbor ad boc mi £§iimatitr I{pm£ uisa, quam propter miracubim Tiberius C&sar in eodent
Vonte naumatbiario expofuerat aduestam cum reliqm materia, durauitq; ad l^eronis Trmcipis amphitbea-
trum. Fttit autem trabs i larice longapedcs centum & viginti bipedali crafiitudine aqualis, quo inteUigeba^,
tur uixcredibilisreltquaaltitudoshssigium ad cacumenafthnantibus.Quodνςτο Vitm.delarice dicat eant
nonconcipereab ignissammas,mirumesi,nam aut nos laricem non habemus, aut certe contra experientia.
loquutusest.*4rborememm,quamnoslaricemuocamusarderemaximecertttmns,nisi sorte illud sittotum
siipitem cum cortice, utaliqui dicmt se obseruasse 0-aJJionfitiparte, dissicillime igni consumi ,sed disskttmth
& inparuaspartes incifitm ardere ,sed durum eli Vitr. non credere , qui etiam experimento comprobat,quod
dixit,& illiid quoque obserttatum eji flammas reijcerermltas arbores>& quasi dedign&i, utait Thilander».
notatHermo.tam arborem,quamrestnamlaricemuocari. lobom ./.'•;.•; i/ j..' . ,:-< -udh
£a autem maceries quemadmodum sic inuenta, cst cauia cognoscerc. Diuus Cxiar ciun cxercitu
st0 habuisset circa Alpes, imperauissetq; municipijs prxstarc commeatusdbiq; esset castellum munitum,
quod uocabaturlarignum, tunc qui in eo fuerunc naturali munitione confisi noluerunt impcrio pa~
rcre;itaqucImperatorcopias iussit admoucri. Eratautemante eius castelli portam turrisex hac.
matcria, alternis trabibus transuersis,utj pyra intcr se composita alte, ut posset de suramo sudibus, &
lapidibus accedentes repellere. Tunc uero cum animaduersum est alia eos tela, prxter sudes non haT
bere> neque posse longius a murb proptcr pondusiaculari, imperatumest fasciculosex uirgis alliga-
tos, &facesardcntesadeammunitionemacccdentesmittete. Itaquc celeriter militcs congesscrant.
portquamssammacircaillammateriem uirgascomprehcndiiTet,ad ccelum sublata, csfecit opinione,
uti uideretur tam tota moles concidiilc. Cum autem ea per se extinsta essec, & requieta, turrisq; in-
tadla apparuisset, admirans CxsariuGit extra telorutn missionem eos circumuallari, itaque timore
3 ° coadti oppidani cum se dedidissent, quxHtum>unde essent ea ligna,qux ab igni non Ixderentuntunc ei
decnonitrauerunt eas arbores, quarutn inhis locis maximx sunt copix>& idco id caQellum larignum,
itcm materies larigna est appellata. Hxc autem pes Padutn Rauennam deportatur, in Coloniam Fa-
nestri,Pisauri>Anconx, reliquisqj.quxsuntinearegionetnunicipijsprxbctur ,cuiusmateriei sieCTet
facultasapportationibusadurbemma.ximehaberenturiii xdificijs utilitates,& si non in omnibus
certe tabulx in subgrundijs, circum insulas Π cssent ex ea coIlocata»,ab traiedionibus incendioru xdi-
ficia pcriculoliberarentur,quodea;necssammam,ncccarbonempossunt reciperc,nec fitere persc.
Suntautemhxarboresfolijssimilibuspinijmateries carum prolixa, tradabilis ad intcstinum opus,
non minus quatn iapinca, habctq; resinam liquida mellis attici colore, qua? etiam medetur phthisicis.
Atque hxcsatis de larice distasint, cuius maximus efl usus Fmetijs. Ha&enus autem Fitru. de materia
4° loquutus eil, eascilicet cuiuspr&clpuusususinadisicijs. Heliquamminutisoperibusaptampr&termistt>sua
cuiqueanisiciorelinquendOiUtprdumesapimatrapotisiirmmfientsHnes udidose palma solijs,suluam
cormtm in Henabulis nitere incisuris nodatam,arculas ex cupressU concinne φα, & alia huiusmodi cernimus,
quia &excalidisigniariafieriprobamus.Desingttlisexploratorianhocusus incassris,passorumq;reperitt
qmniam ad excutiendum ignem nonfemper lapidis occasio ess.Teriturigitur lignum ligno>ignemq; concipit
attritu, accipietiti materiaaridisomitissitngi, uelsoliorumsacillime conceptum ,sed nihil ederapr&stantius
ψΛ teratur lauro, laurumq; terat.probatur, & uitissyluesiris alia > qudm labrusca, & ipsa ederm modo ar-
boremscandens.Frigidisiimaquaque aquatica,lentisiimaautem, &ideoscutissaciendis aptissima,quormn
plaga contrahitse protinus, cLuditqjsuum uulnus, & ob id contumacms transmittit ferrum. iu quosimtge-
nerefici, utsalix, tilia, betuUa,sambucus,populus utraque. leuijtime ex bisstcuti &salix% ideoq; utilisiimx.
J ο Omnes autem etiam ad cittas quacunque ssexibili crate constaAt ,Habent & candorem, rigoremq; > & in
sculpturissacilitatem. £ cortice tUidtsceminarum & cumtsiunt, atque ipsie nauium longarum ajstres, & ar-
cuU,mcnsuraritmq; nonnulhgenera t? ligno.T^unc colligit ea de quibusdixit.
De singulis generibus, quibus proprietatibus natura rerum uidcantur esse comparats,quibusq;
procreantur rationibusexposui. Insequituranimaducrsio,quidita,quod quz in urbe supcrnas di-
citur abics, deterior est, quam qua:inrernas, quae egregios in aedificijs ad diuturnitatem prastat uius,
& de his rebus, quemadmodum uideantur eloc&rumproprictatibushaberc uitia,autuirtutes,uti
sint considerantibus apcrtiora exponam.
Situsplantarum maxime considerandus φ, nam in arboribus (dicii) Tlin. antmaduertunt. & alijsjiqui
lompartes robuslioressimt m toturthdeteriorcs ex bumidis opacisq;t^isiiores ex apricis babentur.
C $ Ot
titq; eius uim, nec patitur ab eo sibi cito noccri,propterq; pondus ab" aqua non sustinetur, sed cum
portatur autinmuibusyautsitpraabiegnasratescollocatur. ,_,.,,.._ ./\ r . •'» , rr
uocatur,nιateriaprΛHantiorlonge,incorruptavΰ}htmιoricω^tmιφc^rubms}prΛterea & odoreacrior,
pluscultm hitic erumpit liquoris, melleo eolore atque lentiore, nunquam durascentis,laricis morbus ess, ut te~
da fiattlarixnecardet,neccarbonemshcit,necalio modoignis ui consumitur,quam lapides:larix item
ussis radicibus non repuUidat,hdtc lib. 16.cap.i ι ,sedcap.^o.eiusdem libri,larix inquit siemmam habet > qua
Graci vocant\Aegida, meUeicoloris, inuentum estpi£loriimtabeUisimmortaleittullisq;scissili rimis. &,cap.
- 0 41. Umplisjima arbor ad boc mi £§iimatitr I{pm£ uisa, quam propter miracubim Tiberius C&sar in eodent
Vonte naumatbiario expofuerat aduestam cum reliqm materia, durauitq; ad l^eronis Trmcipis amphitbea-
trum. Fttit autem trabs i larice longapedcs centum & viginti bipedali crafiitudine aqualis, quo inteUigeba^,
tur uixcredibilisreltquaaltitudoshssigium ad cacumenafthnantibus.Quodνςτο Vitm.delarice dicat eant
nonconcipereab ignissammas,mirumesi,nam aut nos laricem non habemus, aut certe contra experientia.
loquutusest.*4rborememm,quamnoslaricemuocamusarderemaximecertttmns,nisi sorte illud sittotum
siipitem cum cortice, utaliqui dicmt se obseruasse 0-aJJionfitiparte, dissicillime igni consumi ,sed disskttmth
& inparuaspartes incifitm ardere ,sed durum eli Vitr. non credere , qui etiam experimento comprobat,quod
dixit,& illiid quoque obserttatum eji flammas reijcerermltas arbores>& quasi dedign&i, utait Thilander».
notatHermo.tam arborem,quamrestnamlaricemuocari. lobom ./.'•;.•; i/ j..' . ,:-< -udh
£a autem maceries quemadmodum sic inuenta, cst cauia cognoscerc. Diuus Cxiar ciun cxercitu
st0 habuisset circa Alpes, imperauissetq; municipijs prxstarc commeatusdbiq; esset castellum munitum,
quod uocabaturlarignum, tunc qui in eo fuerunc naturali munitione confisi noluerunt impcrio pa~
rcre;itaqucImperatorcopias iussit admoucri. Eratautemante eius castelli portam turrisex hac.
matcria, alternis trabibus transuersis,utj pyra intcr se composita alte, ut posset de suramo sudibus, &
lapidibus accedentes repellere. Tunc uero cum animaduersum est alia eos tela, prxter sudes non haT
bere> neque posse longius a murb proptcr pondusiaculari, imperatumest fasciculosex uirgis alliga-
tos, &facesardcntesadeammunitionemacccdentesmittete. Itaquc celeriter militcs congesscrant.
portquamssammacircaillammateriem uirgascomprehcndiiTet,ad ccelum sublata, csfecit opinione,
uti uideretur tam tota moles concidiilc. Cum autem ea per se extinsta essec, & requieta, turrisq; in-
tadla apparuisset, admirans CxsariuGit extra telorutn missionem eos circumuallari, itaque timore
3 ° coadti oppidani cum se dedidissent, quxHtum>unde essent ea ligna,qux ab igni non Ixderentuntunc ei
decnonitrauerunt eas arbores, quarutn inhis locis maximx sunt copix>& idco id caQellum larignum,
itcm materies larigna est appellata. Hxc autem pes Padutn Rauennam deportatur, in Coloniam Fa-
nestri,Pisauri>Anconx, reliquisqj.quxsuntinearegionetnunicipijsprxbctur ,cuiusmateriei sieCTet
facultasapportationibusadurbemma.ximehaberenturiii xdificijs utilitates,& si non in omnibus
certe tabulx in subgrundijs, circum insulas Π cssent ex ea coIlocata»,ab traiedionibus incendioru xdi-
ficia pcriculoliberarentur,quodea;necssammam,ncccarbonempossunt reciperc,nec fitere persc.
Suntautemhxarboresfolijssimilibuspinijmateries carum prolixa, tradabilis ad intcstinum opus,
non minus quatn iapinca, habctq; resinam liquida mellis attici colore, qua? etiam medetur phthisicis.
Atque hxcsatis de larice distasint, cuius maximus efl usus Fmetijs. Ha&enus autem Fitru. de materia
4° loquutus eil, eascilicet cuiuspr&clpuusususinadisicijs. Heliquamminutisoperibusaptampr&termistt>sua
cuiqueanisiciorelinquendOiUtprdumesapimatrapotisiirmmfientsHnes udidose palma solijs,suluam
cormtm in Henabulis nitere incisuris nodatam,arculas ex cupressU concinne φα, & alia huiusmodi cernimus,
quia &excalidisigniariafieriprobamus.Desingttlisexploratorianhocusus incassris,passorumq;reperitt
qmniam ad excutiendum ignem nonfemper lapidis occasio ess.Teriturigitur lignum ligno>ignemq; concipit
attritu, accipietiti materiaaridisomitissitngi, uelsoliorumsacillime conceptum ,sed nihil ederapr&stantius
ψΛ teratur lauro, laurumq; terat.probatur, & uitissyluesiris alia > qudm labrusca, & ipsa ederm modo ar-
boremscandens.Frigidisiimaquaque aquatica,lentisiimaautem, &ideoscutissaciendis aptissima,quormn
plaga contrahitse protinus, cLuditqjsuum uulnus, & ob id contumacms transmittit ferrum. iu quosimtge-
nerefici, utsalix, tilia, betuUa,sambucus,populus utraque. leuijtime ex bisstcuti &salix% ideoq; utilisiimx.
J ο Omnes autem etiam ad cittas quacunque ssexibili crate constaAt ,Habent & candorem, rigoremq; > & in
sculpturissacilitatem. £ cortice tUidtsceminarum & cumtsiunt, atque ipsie nauium longarum ajstres, & ar-
cuU,mcnsuraritmq; nonnulhgenera t? ligno.T^unc colligit ea de quibusdixit.
De singulis generibus, quibus proprietatibus natura rerum uidcantur esse comparats,quibusq;
procreantur rationibusexposui. Insequituranimaducrsio,quidita,quod quz in urbe supcrnas di-
citur abics, deterior est, quam qua:inrernas, quae egregios in aedificijs ad diuturnitatem prastat uius,
& de his rebus, quemadmodum uideantur eloc&rumproprictatibushaberc uitia,autuirtutes,uti
sint considerantibus apcrtiora exponam.
Situsplantarum maxime considerandus φ, nam in arboribus (dicii) Tlin. antmaduertunt. & alijsjiqui
lompartes robuslioressimt m toturthdeteriorcs ex bumidis opacisq;t^isiiores ex apricis babentur.
C $ Ot