Vitruvius: M. Vitrvvii Pollionis De Architectvra Libri Decem: Mvltis Aedificiorvm, Horologiorvm, Et Machinarvm Descriptionibvs, & figuris, unà cum indicibus copiosis, auctis & illustratis (Venedig, 1567) [Cicognara, 716]

■ ι -1

m * % *






I

Ιβ

m M*s -

/

VITRVVII DE
ARCHITECTVRA
II Β Ε R Ν Ο Ν V S. :':'
TrQctmiumA

ίο


Obilibvs athletis,quiolympia,Plthia,Isthmia,Nemeauicissent,Gra»••
corum maiores ita tnagnos honores constituerunt, uti non modo in con-
uentu stantes cum palma, & corona serant laudes, sed etiamcum rcucr-
tantur in suas ciuiutes cum vi&oria triurnphantes quad rigis in moenia , &
in patrias inuehantur, e rcq; publica perpetua uita constitutis ue&igalibus *
sruantur. Gwn crgo id animaduertam, admiror > quod ita non icripto-
ribusijdcmhonorcs,etiamq;maiores sint tributi,qui infinitasutilitatcs
acuo perpetuo omnibus gentibus prxstant. Id enim magis erat institui di-
fc________________gnum, quod achlctae sua corpota exercitationibus cfficiunt sortiora, icri-
ptores non solum suos (cnsus perficiunt, (ed etiam omnium, Iibris ad discendum, & animos exacueii»
dosprxparantesprxcepta. Quidcnim Milo Crotoniates ,quodsuitinui&us,prodest hominibus,
autcxteri,quieogeneresueruncui<3ores^ nisiquoddum uixerunt, ipsi imcr suos ciucs habuerunt
nobilitatem. Pythagorac ucro precepta, Democriti, Platonis, Aristotelis, c«erorumq; sapientum
quotidiana perpetuis industrijs culta, non solum suis ciuibus> sed etiam omnibus gentibus rccentes,
& ssoridos rcddunt fruolus 5 c quibus qui a teneris attatibus dostrinarum abundantia satiantur, opti-
moshabent sapiemiaefensus>instituuntq;ciuitatibus humanitatis mores,arqaa iura, lcges: quibus
absentibus nulla potestessc duitas incolumis 1 Cum crgo tanta muncra abicriptorum prudentiapri-
3° uatim, publiceq; suerint hominibus pratparata, non (blum arbitror palmas,& coronashis tribuiopot
tcre, fed etiam decerm triumphos, & inter Deorum sedeseos dedicandos iudicari. Eorum au tent
cogitata utiliterhominibus ad uitam explicandam c pluribus singula paucorum ,uti excmpla ponam,
quae rccognosccntes neccsTario his tribui honores oportcre homines confitebuntur. Et primum Pla-
toniscmukisratiocinationibus utilissimisunam,qu;madmoduniabcoexplicata»sitponam. t
vExpedHaiamparte iihiqu<ead*disicati<mempertinety qtueprima extrihm erat, qmbHs^irchheiluracoH
ssat, ad alteram uemendmn eSty cuius uis omnis mgnomonicis rationibus esi collocata, ex qua luceutitem cali
corporimeffeftusinmundo concipimus:egregiaxexceUensq;saneparSyquippenon terrauMskbricts,ηοη
materiatas tedes, non caducas, & ruinositsssrusturas, sed calesses, mcamtpttts , & nobUissima consiantes
materiasedes contemplatur,utcaluminmanibushominum (utitadicam)ponereuideatur» Quarefailu
40 ett,utVitr.ciunidoptimecognojceret,proorniiumuoluminibuicwmopropojuerit,reitqmdtagttur,con~
uenientissimwn, cnm illi uisumsit eos homines], qmrerumptdcberrimarum, &subtUissmam inuentionespro*
tulermt, dimnishonoribus dignasesse» quoniamnan tantmproprijscQmmodis,sedcommum anrniuwgentm
«tilitati considuerint. neque tempore aliquo, ud£tatey uelfaeuloysed continenter prosuere, prosimt > acpro-
ftttttrisimt omnibust& quato animus esi prxssatior corpore, tanto uirtus atteris boms praftat. FeUces igitur»
ac beati exiHimandisunt,qMpulchris, utilibusq;inuentionibuseamsibi laudem,& gloriumcomparauerunt,
cuiussi-Hcius kterno benesiciogentibusexthit, &■ eofeliciores,aebtatioresmteraliasrepiaatijunt, quo no+
biliora, &prsclara magissuerint eontm inuenta. nam quemadmodmn iucmtdius, gSr/uauiusesirerumr. quat
amamus, uel minimas partes ajpicere, quam cxterorum corporum membra trasisare, ita digrmm magis iudicor-
musmimmamreconditammrerum rationem cognofcereiqmmineorumcogniH<memmwrtttqH^usuquot—
so tidiano taie oculos obserisantur. hinc iMpoeta carmtna eeKbratisswuC ■'■"

Felices anhmVquibus hMcognoscereprimumi
Inq; domos superas siandere citra suit.
~v.-i.aiib CredibileessiUospariterttitijsq;iiocisqu$ '.y.,.
•■'.. r;-K;tv>t .^iltiushmtuuusexermsft'capwt.
7{on Venusy & uinum subUmia peilora fregit»
'. Ossiciumq;sori,militavelabor. .
. T^ec teuis ambitio, perfuso &ghria suco *
:f MagHantmqssames sollicitauit opum.
jidmoitere oculis distantia sydera nosiris • .
*■ • jtetheraq} tngenio suppojuere suo., .

. i

Μ


Ζ %

SjssS