DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2182#0226
ζα
*©$ L 1 Β Σ ^
ficcntur ηοπ arte ucra, sed falso nominantur Archite&i, Qua s pb res corpus Archite<S:ura:,rationesq;
eius pucaui diiigcntissime conscribendas,Qpinans id munus omnibus gentibus non ingratum Eituru.
Igitiir cjuoniam in quiqto de opportunitate communium opcrum perscripsij iq \ioc uolumine priua-
torum xdificiorum ratiocinationes,& copnnensus symmetriarum cxplicabo. f
Depriuatowmalisicijs trastatVitrAihrosextOieaparteiamabfolutas quxadpublica opera,&com-
munia pertmebat, propojutfulcberrimum hwc libroproaemium,quod Galeno iantum placuit,ut magnarn eius
fartemfameret in eo libello, in quo iuuenesadcapescendas dtsciplims hertatur* Transafto proamio generalia.
qu&iamprxceptadatsitbricatwis. Xapiteprimoregiotiumqtialitates"» c(diq;'ajbe[iitSycliuos,tr4£lusq;ani-
rmduertendoSi&consfderandosejsedocettsecundum quos distonendasmt <edificia. Sedcaphesecundo,ne ^p
futet Λ rcbiteilusse in publicis operibus tmtttm easeruaredtfrere, qu&primo libro cap. 3. sunt disia. re-
petit sere eadem, conditwnes ^irchiteSi prxmonsirans: inreliquisad priuatorum xdisiciorirm commensus
explicandos exordiensab ψ adium partibus > qu.t nobisprimo occtirrunt, paulatim nossub te&o, eJr in pene-
tralia ducit; nullas pwrtes nwssensas relinquens, qrne ad utilittfem > sirmitatem , &pulcbritudniempMmese
poflint .nec urbis deliajs contentus, ad ruris amanitatem smuiter nos conducit, ibiq; omnia, quxadusum,
neccjs\tatem,decorumq;spe£lant,diligenter exequititr,&sundationumdeniqiieregulassirmitatisq;propotiitt
clauditq; librmt fulfherrmis obsermtiombus. Troamiumfacik, & moratuuφmaxitne, sententijsorna-
tum,exemplis,authoritatibns, & comparntionibusresertum, comparatenintsortutt£uirtutem,boms~e'X^•
ttrioribns, animi bona,imperitis, audacibus, &protsmis ydostos ,ingenuos, &fideteS,osisnditc[; quantum
inter sasit discriminis, ferba autem aliquasunt exponenda. ^riSiippus igitur ψ arenaje uidiste hominum
uestigiadixitinon tamenintellexit uesiigia hominum pedibus imprejsa,sed uesiigia bumanamcntis,nam
maibematic&sigura inarena descriptA prius mentefueruntconceptayac rationibus dosiijsimorum uirorw»
ante trailat#,poHea in arena destgnat&, & quemadmodnmfcriptiofermonis indithtm efl, sermo autem men*
tis y ita matbematica designationes, acgeomstric& sigw« mmt• tanquam stgna conceptiomm. Dixit ergo
siristippusy video nesiigia bominum, idess non brutorum, qnoniam brutanon ratjocwantnr, neqtte partium
httmani corporis,sed mentis > & ratioms, α qm bomo babet, uthemosit. Explieata\Ar;ssippisensenti4 itam
probat ίφ&νιι, φ• exemplisphilosopbomm, &poetarum, adducitq; ^Atbmenfium legenp, ,secundum quam
defe ipso, deq;suisprogemtoribus τηοάφέ loquendo, ossendit quantum cws£x acssudis parentesponer^ debent,
ut eorum liberi, bonipotius, qudm diuites ; eruditi»quam imperiti'; digni, quam indigni habeantur, Soloii
legesanxit liberosparentibusnecesiariauita subsidia non debsre, α qvabmnullam artem άίάίάβψαί,qww
legem^ithemensesapprobauere. {Encyclioq;omnitanido&rinatiqnl libroprimo coniun6iionem>&com- 3-9
municatwnem quandim csse scientiarum docuit, quarn fdiqui eneyclopediam uocqnt • utq; ojiendatsibinon
defuijst, quod ad bonum jircbitettwn skciqndum pertinet > memor ewupiy qua libroprimo dixit; utitur </#o-
bus uerbis | phihlogis, &philotechnis • | quibus altero ratiopnetionpn, alterosabricam, idesi remsigm*
sicatam, & remsignisicantem ossendit. "Pbilologia ett ardor, & inbians, srtudium discipUnarnm, & cum ma->
ximauoluptatepercunSatioratiomsrerum* Thilotecbniaautem φartium,sitbtditatisq;artisicioritmue-
hemens inquisitio»quarequi & rationem > & reifaciend* modwn studtosi quxrit, is pbilologus, φ-pbiL••*
secbnosnominaripotest, hunite t- < : - . , •
. •. ■ • - ■ . ■ ' ■ . ' ' •,••.•'...• ■'.:- ■ ■ '•■ '*
De ctiuersis regionum qmlitatibus, & ηατψ cceli ajs>e£til?u$,
jecundum quos frnt adisiaa difyonendak■■. (ap. 1.
IAec autemitacrunt resicdisposita ,siprimo animaduersum fuerit>quibus regionibus»
aut quibus inclinationibus mundi constituantur, Nanq; aliter Aegypto, aliter Hispa-
nia, non eodem inodo Ponto, dissimiliter Romx. Item caeteris terrarutn, & regionum
proprietatibus oportere uidentur consticui gencra sdificiorum; quod alia parte Solis
cursu premitur tellus,alia longe ab eo distat,alia per medium temperatur;
. Quemadmodum intedisicandaciuitate, &mc?nibuscolhcandi{,publicisq; operibussitciendsS,cali,&
regionissdubritas eii quarenda, itainpriuatorum eedibus obseruandum est, in qua quisque regionesibi*disi-
eandmnproponit. Habetenimqudibepregiorationem, & comparationemquandamadSoUscurfitm,quam ,»
omnino cognofcere φ necejfe,alia,n.remotior φ ab hnpetu Solis, dlia propinqmor, alU temperatese habet»
quatenus inclinatio, tratfwq; cceli diuersus, diuerpsfinitoribus ejfesokt. Monet igitur nos boc capite, qua
rationesit ad coeli climata njpiciendumijs,quisHntpriMtorum£desfastiin. Vtautemostendat quanti sit
monienti regy>m$c<zli$iftaK * pidcherrima digressione ossenditab bominum, animmium, renanq; natura,
quidcaUcmqHtso4tm$Mtiopropri&atii.
< Igitvr uti constitutio mundi ad terrae spatiunj inclinationc signiferi circuli > & Solis cursu, di-
sparibus qualkaubus,naturaliter eil collocata,ad eundem modum, etiam ad rcgionum rationes, coe-
]iq;uarietates,uidentura:dificiorumdebere dirigi collocation^s. .
In aliquibus loctssigniser, quem xpdiAcum uocant, inclimtiot est ad terra^atiton, m aliquibus remotiori
situ Solis cursum,qui in cosit» amouet,mde dispares qmlitates regionum orUmtwr, Tramoniirante igitur ipsa 6$
Λχί ν reritm
φ
*©$ L 1 Β Σ ^
ficcntur ηοπ arte ucra, sed falso nominantur Archite&i, Qua s pb res corpus Archite<S:ura:,rationesq;
eius pucaui diiigcntissime conscribendas,Qpinans id munus omnibus gentibus non ingratum Eituru.
Igitiir cjuoniam in quiqto de opportunitate communium opcrum perscripsij iq \ioc uolumine priua-
torum xdificiorum ratiocinationes,& copnnensus symmetriarum cxplicabo. f
Depriuatowmalisicijs trastatVitrAihrosextOieaparteiamabfolutas quxadpublica opera,&com-
munia pertmebat, propojutfulcberrimum hwc libroproaemium,quod Galeno iantum placuit,ut magnarn eius
fartemfameret in eo libello, in quo iuuenesadcapescendas dtsciplims hertatur* Transafto proamio generalia.
qu&iamprxceptadatsitbricatwis. Xapiteprimoregiotiumqtialitates"» c(diq;'ajbe[iitSycliuos,tr4£lusq;ani-
rmduertendoSi&consfderandosejsedocettsecundum quos distonendasmt <edificia. Sedcaphesecundo,ne ^p
futet Λ rcbiteilusse in publicis operibus tmtttm easeruaredtfrere, qu&primo libro cap. 3. sunt disia. re-
petit sere eadem, conditwnes ^irchiteSi prxmonsirans: inreliquisad priuatorum xdisiciorirm commensus
explicandos exordiensab ψ adium partibus > qu.t nobisprimo occtirrunt, paulatim nossub te&o, eJr in pene-
tralia ducit; nullas pwrtes nwssensas relinquens, qrne ad utilittfem > sirmitatem , &pulcbritudniempMmese
poflint .nec urbis deliajs contentus, ad ruris amanitatem smuiter nos conducit, ibiq; omnia, quxadusum,
neccjs\tatem,decorumq;spe£lant,diligenter exequititr,&sundationumdeniqiieregulassirmitatisq;propotiitt
clauditq; librmt fulfherrmis obsermtiombus. Troamiumfacik, & moratuuφmaxitne, sententijsorna-
tum,exemplis,authoritatibns, & comparntionibusresertum, comparatenintsortutt£uirtutem,boms~e'X^•
ttrioribns, animi bona,imperitis, audacibus, &protsmis ydostos ,ingenuos, &fideteS,osisnditc[; quantum
inter sasit discriminis, ferba autem aliquasunt exponenda. ^riSiippus igitur ψ arenaje uidiste hominum
uestigiadixitinon tamenintellexit uesiigia hominum pedibus imprejsa,sed uesiigia bumanamcntis,nam
maibematic&sigura inarena descriptA prius mentefueruntconceptayac rationibus dosiijsimorum uirorw»
ante trailat#,poHea in arena destgnat&, & quemadmodnmfcriptiofermonis indithtm efl, sermo autem men*
tis y ita matbematica designationes, acgeomstric& sigw« mmt• tanquam stgna conceptiomm. Dixit ergo
siristippusy video nesiigia bominum, idess non brutorum, qnoniam brutanon ratjocwantnr, neqtte partium
httmani corporis,sed mentis > & ratioms, α qm bomo babet, uthemosit. Explieata\Ar;ssippisensenti4 itam
probat ίφ&νιι, φ• exemplisphilosopbomm, &poetarum, adducitq; ^Atbmenfium legenp, ,secundum quam
defe ipso, deq;suisprogemtoribus τηοάφέ loquendo, ossendit quantum cws£x acssudis parentesponer^ debent,
ut eorum liberi, bonipotius, qudm diuites ; eruditi»quam imperiti'; digni, quam indigni habeantur, Soloii
legesanxit liberosparentibusnecesiariauita subsidia non debsre, α qvabmnullam artem άίάίάβψαί,qww
legem^ithemensesapprobauere. {Encyclioq;omnitanido&rinatiqnl libroprimo coniun6iionem>&com- 3-9
municatwnem quandim csse scientiarum docuit, quarn fdiqui eneyclopediam uocqnt • utq; ojiendatsibinon
defuijst, quod ad bonum jircbitettwn skciqndum pertinet > memor ewupiy qua libroprimo dixit; utitur </#o-
bus uerbis | phihlogis, &philotechnis • | quibus altero ratiopnetionpn, alterosabricam, idesi remsigm*
sicatam, & remsignisicantem ossendit. "Pbilologia ett ardor, & inbians, srtudium discipUnarnm, & cum ma->
ximauoluptatepercunSatioratiomsrerum* Thilotecbniaautem φartium,sitbtditatisq;artisicioritmue-
hemens inquisitio»quarequi & rationem > & reifaciend* modwn studtosi quxrit, is pbilologus, φ-pbiL••*
secbnosnominaripotest, hunite t- < : - . , •
. •. ■ • - ■ . ■ ' ■ . ' ' •,••.•'...• ■'.:- ■ ■ '•■ '*
De ctiuersis regionum qmlitatibus, & ηατψ cceli ajs>e£til?u$,
jecundum quos frnt adisiaa difyonendak■■. (ap. 1.
IAec autemitacrunt resicdisposita ,siprimo animaduersum fuerit>quibus regionibus»
aut quibus inclinationibus mundi constituantur, Nanq; aliter Aegypto, aliter Hispa-
nia, non eodem inodo Ponto, dissimiliter Romx. Item caeteris terrarutn, & regionum
proprietatibus oportere uidentur consticui gencra sdificiorum; quod alia parte Solis
cursu premitur tellus,alia longe ab eo distat,alia per medium temperatur;
. Quemadmodum intedisicandaciuitate, &mc?nibuscolhcandi{,publicisq; operibussitciendsS,cali,&
regionissdubritas eii quarenda, itainpriuatorum eedibus obseruandum est, in qua quisque regionesibi*disi-
eandmnproponit. Habetenimqudibepregiorationem, & comparationemquandamadSoUscurfitm,quam ,»
omnino cognofcere φ necejfe,alia,n.remotior φ ab hnpetu Solis, dlia propinqmor, alU temperatese habet»
quatenus inclinatio, tratfwq; cceli diuersus, diuerpsfinitoribus ejfesokt. Monet igitur nos boc capite, qua
rationesit ad coeli climata njpiciendumijs,quisHntpriMtorum£desfastiin. Vtautemostendat quanti sit
monienti regy>m$c<zli$iftaK * pidcherrima digressione ossenditab bominum, animmium, renanq; natura,
quidcaUcmqHtso4tm$Mtiopropri&atii.
< Igitvr uti constitutio mundi ad terrae spatiunj inclinationc signiferi circuli > & Solis cursu, di-
sparibus qualkaubus,naturaliter eil collocata,ad eundem modum, etiam ad rcgionum rationes, coe-
]iq;uarietates,uidentura:dificiorumdebere dirigi collocation^s. .
In aliquibus loctssigniser, quem xpdiAcum uocant, inclimtiot est ad terra^atiton, m aliquibus remotiori
situ Solis cursum,qui in cosit» amouet,mde dispares qmlitates regionum orUmtwr, Tramoniirante igitur ipsa 6$
Λχί ν reritm
φ