DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2182#0270
νΙΪ De aqminmntknibus, Cap. h \.i*".i-
is'": ~ τ r ■•■■ s-•» -■ * "■" •* Τ " ••""" *" #,
ι Vm crgo,&a physicis, & a philosophis, & ah saeerdotibus iudicetur• ex potestate aqu»
otnnes res constare.putaui, quoniam in prioribus septem uoluminibus rationes sdificio-
rumsuntexpasitxainhoc oportere de inuentionibus aqux, quasq; habeat in Jocorum
proprictatibus uirtutes, quibusq.-tationibusducatur ,& quemadmodumitem ca pro-
betur.scribere . jp
Coiicludhqu&procemiocontinebantur, utosscndatdequibm■ rebusatturussit,tribus antemuerbiscolli- * ;
git> qu& ad aqu£ pr*stantiam pertinebant; Cum dicat.
Est enitnmaximenecessaria,&ad uitam,& ad deleshtiones, &adusum quotidianum. Jldui-
tam, namsupraojiensurnesistnehumorenonpojfefierhutuiuamus. ^id dclessationem, quid dicam qitanta
Holnptatc, siumina, riuos,sontesq; miremur,quamq; libentersfcestemus aquarum duSlus, &■ mrios artisicio-
rummodos,quibnssalientis aqusuisms obUttatin hortis,& topiarjjs. <Ad usum quotidianum exercitus
obsesji, arttsices, agri, mare, tellus demum, quantussit aquarum usus oSlcndunt. *Ad usum igitwr uenientes*
Fitruuianumpropositum,&ordinemseqMmur.
■ £a autem facilior erit,si fontes cnmt aperti, & ssuentes. ^tgit de aquarum mucntionc, in hanc
summatn colligensargumentnm, quodaqusinnenwntur autaperta, & ab ipsa natura patentes» qmlessunt zo
sontes, ssuuij,aliaq;uenarmn genera: aut sub terraoccult£meantes,bacautem,autalocinatura,autab bo~
minumindussria,uelasitucolliguntur,inditia ueroaquarumprimumaVitr.pommtur.
Sin autem non prossuent, quxrenda iub tetra sunt capsta, & colligcnda, qux sic erunt experiunda,
utiprocumbaturindcntes.antequam iolexortusfuericinlocis,quibus eritquxrendum,& interra
tnento collocato & ful&o prospiciantur ex regioncs. Stc enim non errabit cxcelsius quam oporteat
uisus.cunverit immotum mentum; scd ad libratam altitudinetn in regionibus ccrta finitionc designa-
bit. Tuncio,quibuslocisuidebuntur humoresse concrispantes, & in aera surgences, ibifodiatur,
noneniminsiccolocohocilgnumfieripoteih j
; Etmodump<mit,quem&Tlmius,&VaHadiitsquoqneexpresiit,feptimo &ostauo capite. jlnttvrt*
Solis pronm aliquis decttmbat,& trunculo,aut laterculo ianqmmsulchro sub mento collocato, ut immottt .
mtneat mentum j ut uismsit xqualis ab horixonte, ncquesitrfum, neque deorsum erigatur ,s(d ad libratam * ,
altitudinem, ut ait Vttr. in regionibm circa certa desinitione positmuersns ortumsolis, quaque parte cripsus
fitbtili nebula aer,bumorq; undatim e terra esssuens surgere uidebitur, ibi sodiendum est. Monet Talladius
viuguHimenseidsacienditm. ^Argumentaueroaten-enigeneresnmptaponunturmodo. •
Ιτί'Μ animaduertendum est qusrcntibus aquam, quo genere sint loca. Certa enim suntin qui-
btts nascitur; In creta, tenuis, & exilis, & non alia est copia, ca erit non optimo sapore. Itetn sabulone
(oluto tenuis, sedΠ tnferiohbus iocis inuenietur, ea erit limosa»& insuauis. In terra autem nigra,
sudores, & stillx cxiles inueniuncur,qaxex hybernis tempestatibus colleitaj in spissis, & solidis locis
subsidunt, cx liabent optimumsaporem . Glarea uero mcdiocres, $cnon certx uenx reperiuntur, ex
quoquc egregia sunt suauitate. Item (abulonc masculo, arenaq; & carbunculo ccrtiorcs, & stabilio-
res sunt copix, exq; sunt bono sapore. Rubro iaxo, & copiosx, & bonx, si non per interuenia dila•? 4?-
bantur, & liquescant. Sub radicibus autem rnontium, & in saxis iilicibus uberiores,& affluentiorcs,
exq; frigidiorcs sunt> & salubriores. Campestribus autem fontibus, salsx, graues, tepidx> non suauts^
nisi quxex montibus sub terra submanantes crumpuntin medios campos. £t ubi sunt arborum um^
bris contedtx prxstant montanorum fontium suauitatem. Signa autctn quibus tcrrarum generibus
suberunt aqux, prxterquod supra scriptutn est, hxc erunt,si inuenientur nascentia, tenuis it^ncus, sa-
lix erra tica, alnus, uitex, arundo, hedcra, aliaq; qux huiusmodi su nt»qux non possunt nasci, nec ali
persesinehumorc. Solcntautcm cademin lacunisnataesse, quxsidcntesprxter rcliquum agrum
cxcipiunt aquam ex imbribus,& agrisper hyemem diutiusq; propter capaciutem conscruant hurao-
rcm,quibusnoncstcredcndum. ■
^(naturasoliargumenta,^rsignaaquarumsumendaha&eniisdocuit Vitru.tjuomam nerointerditmiui- 5ss
imra nonsuggerit indicia, ab indusiria homhuan experimentasum^ndasimt, unde.d.destgnts naturalibm.
. Sed quibus rcgionibus, & tcrris, non lacunis ea signa nascuntur, non sata, scd per se creata > ibi cst
«|u*renda. Ueslubiarbores,pUnUq;pr£diti£nonsationeyscdnatur^creantur, ibiaqua quierenda.sei
In quibus Iocis ex non significabuntur inuentiones, sic erunt experiundx. Fodiatur, quoquo
uersus locus latus pedct tres, altus ne minus pedes quinque, in eoq; collocctur circicer Solis occaium
scaphium atreum,a^t plumbeum, aut pcluis, ex is quod crit paratum, idq; intriniecus oleo ungatur,
ponaturq;inuersum,&summa foiruraoperiaturarundinibus,autfronde,supra terraobruatur, tum
poftero dic aperiatur, δζ si in uase stillx, sudoresq; crunt, is locus habebitaquam . Itcm si uas cx ter-
rafadumnon (ootuminca fossione eadem ratione opertum ppiitumfuerit,si islocusaquamha-
bucrit, cutn opertum fuerit, uas humidum crit, & ctiam dissbluctur ab humore. Vcllusq; lanx si col- 6•