DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.2182#0354
Μ
OT«<
to^-
ΙΟ
|3* Λ Ζ\I Β, .Ε,..H...
• Scansoria ratlo non arte,scdaudaciagloriatur. Eacatcnationibusj&rtransucrsanjsj&rplexts
colligaitonibus, &crismatumfuld:uris continetur; Qua: autem (piritus potestate aisumit ingressus
«legantes artis subtilitatibus consequitur efte&us . Trastoria autem maiores , & magnificcntia
pljrnas habet ad utilitatem opportunitates, & in agendo cum prudentia stimmas uirtutes. ;
Ex his tribus generibus imum audacia, alterum elegantia, tertium utilitate, ac magtusicentiagloriatur.
Pepriorimn loquitur Vitrmius id(ut mseriusdicet) militumperitiarelinquh. Desi>iritaUparum:nam
de Ctestbica machina, & hydraulita tantum mentionemsiicit. DetraRorio uero copiose loquitur, nos uni-
cnm exemplumscansori<£ machin&posuimus, ut Vitruuij uerba percipiamus, utsciamm quid stt catenatio >
transuersa, & plexa colligatio, & erisinatumsulsturji. Telonem dicunt α longitudine quoties una trabs pr#
altera in terram desigitur .• ς um insummo ttertice «il\a transuersa trabs dmiijsa medietate conmBitur eo libra-
mento > utsi unum caput dimerserit,aUud erigatwr:in tino ergo capite cratibussme tabularis, contexitur ma-
china: inquapaucicoUocanturarmatii tuncpersunesattraCio, deprejsoq; aiio capite, eleuati impvnuntur
inmnrum»ubitiaossantes etiamhostibusinocere,&proj^icere pojsint: & renunciare qitasresaduersarij
conentur refricere. (umssigura postta φ ante. * j
Ex his lunt alia, qua: mechanicos> alia qux organicos mouentur. Inter machinas, & organa id ui-
deture(Tediscrimen,quod machinsepluribusoperibus.aut uimaiorc coguntur effe£tushabere,uti
balista:; torctilariumq; prcla. Organa autemuniusoperepriidentitra&upcrfiaunt,quodpropos]-
tum cst > uti Scorpionis, ieu anisocyclorum uersationes. Hrgo, & organa, & machinarutn ratio ad
usum sunt uecciTaria,sine quibus nulla res potest esse non impcdita. 20
Vt integra baliss<e aut torculam machinasiat, multis opus ess operibus, namtorculari, cochlea, & trabs,
qus uuam calcat > qune prelum dicitur > & ueftes necejsarijfunt. BalijL•. quoque opus uarium eSl, ueQibus
trgatis, &stmilibus indiget. Organa uero tmius tantum opere prudenti tastu perficiunt, quodproposttum
φ. Fti uersationes Scorpionis, aut anisocyclorum. ^inisocycla mtelligo cochleas,qu.ts nosuidas appeUa-
tmiSy coniiant enim ex cbrculis continuis > ideoq; inaqualibus, unde nomen deduBttmeil, cum tnim ScorpiO'
nes tendmtur ,solo opere anisocyclorwn tenduntur, yAnisocyclashciimt muliebres capilli cum contorquen-
tur> unde etiamferrea anisocycta conficiuntur ih qmbusdam organis,ut contraBiprmum deinde remissi expel
fant qmd in eoritm capitibus φ impositum. ut exfequenti diagrammate uideripotesi.
Omnis aucem machinatio est a rcrum natura
figura anisocyclorum, procreata, ac a pra»ceptrice,& magistra mundi ,0
uersationc instituta. Nanquc animaduertamus
primum, &aspiciamuscontinentem Solis, Lu-
ne»quinque etiam stellarum naturam > qux ni
machinata uersarentur,non habuissemus in ter-
ra lucern» nec frustuum maturitates. Cum ergo
maiores hxc ita esse animaduertissent, e rerum
' natura sumpserun t exempla, & ea imitantes in-
dussi rebus diuinis, commpdas ν itae perfecerunt explicationesJtaq; comparauerant ut essent expedi-
tiora,alia machinis,& earu uersationibus,nonnulIa organis. Et ita quae amtnaduerterunt ad usum uti-
liacisejstudijsiartibusjinstitutisjgradatiinaugenda dodrisiis curauerant. Attendamus enimpri-
muminuentumde necessitate.ut uestitus, quemadmodum telorumorganicis administrationibus, 40
connexus ilaminis ad subtegtnen, non modo corpora tegendo tueantur, sed etiam ornatus adijcianc
honestatem. Cibi uero non habuissemus abundantiam, nisi iuga, & aratra bobus, iumentisq; omni-
bus esscnt inuenta, Sucularurnq;,& prelorum, & ueftium, si non fuisset torcularisprxparatio> neq;
olei nitoretn, nequc uitiutn frustum habcre potuissemus ad iucunditatem. Portationesq; eorum non
ciTent,nisip]austrorum,autsarracorum perterram,nauicularum peraquaminucntxciTcnt machi-
nationes, Trutinarum uero librarumq; ponderibus examinatio repcrta, uindicat ab iniquitate iustis
moribus uitam . Non minusq; sunt innumerabiles modcrationcs machipationum, dc quibus non
necesse uidetur disputare, quoniam sunt ad manum quotidiana:,ut sunt rota*, folles fabrarum, rhedx,
cisia, torni, ca?teraq,> quat communes ad usum consuecudinibus habent oppprtunitatcs. Itaque inci-
picmus de his, quac raro ueniunt ad manus, ut nota lint, explicare. s ο
Qua ad origmern machinartmhde qua hic traiiatitr^pertinent satis sunt α nobis [uperius explicata. Qjtqd
uero ad uocabula quadampertinetissameu &subtegmen nos sramam, & ordimentum. uocawus. Stantia m
longwnsih ftamina dicuntur. qm ttero radio & tiauicula inseruntw>subtegmina. radiupisetpauiculam telit
tppellari p«io, quod hoc h#> Fitr. dixit t(krum adminissrathmbus connexu slaminis ai subtegmen. Sqr-
racmn essplauilri genus, ctsium uebiculum duabus rotis delatum, ad itineris celeritatemopportunum. Ci-
cero fto Rpscio Mnermo. Qecpn (inqutt)horh nostumis sex,& quinquagintaniilliapajsuu cisijiiperuolmit*
Deto