DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.45211#0010
WPROWADZENIE
To już kolejna publikacja i towarzysząca jej wystawa, które zostały przygotowane przez
pracowników Muzeum Architektury we Wrocławiu. Tematami poprzednich opracowań
i ekspozycji były gmachy wrocławskich budynków uniwersyteckich oraz historia i architek-
tura wrocławskich szkół, a jeszcze wcześniej: wieżowce Wrocławia, WUWA (wystawa „Miesz-
kanie i miejsce pracy" z 1929 roku) oraz działalność architektów miejskich - Richarda
Pluddemanna i Carla Johanna Christiana Zimmermanna. Ostatnio zaprezentowaliśmy
Halę Stulecia i Tereny Wystawowe we Wrocławiu, przybliżając tym samym działalność
ich twórcy - wybitnego architekta Maksa Berga, oraz publiczną zieleń miejską we Wrocła-
wiu od schyłku XVIII do początku XX wieku. Wszystkie te wystawy i książki miały na celu
- oprócz przedstawienia wybranego problemu czy tematu z dziejów architektury Wrocła-
wia - pokazanie szerszej publiczności oryginalnych projektów architektonicznych powsta-
łych w XIX i w pierwszej połowie XX wieku. Plany te znajdują się w zbiorach Archiwum
Budowlanego Miasta Wrocławia, które od 2000 roku jest oddziałem Muzeum Architektury.
Ta imponująca kolekcja obrazuje zmiany zabudowy poszczególnych posesji Starego
Miasta oraz innych dzielnic Wrocławia, poczynając od lat czterdziestych XIX wieku, choć
zdarzają się także projekty wcześniejsze. W ostatnim czasie staramy się dołączyć także pro-
jekty powstałe po 1945 roku, aby w ten sposób każda działka budowlana miała kompletną
dokumentację dotyczącą historii jej zabudowy. Zdecydowana większość projektów archi-
tektonicznych -zarówno z dawnej Plankammerjak i Policji Budowlanej - została wykreślo-
na tuszem na papierze, czasem na kalce lub kalce podklejonej na płótno, niekiedy też na
kartonie. Najwcześniejsze projekty, pochodzące z lat dwudziestych i trzydziestych XIX wie-
ku, wykonano jeszcze na papierze czerpanym. Z kolei na przełomie XIX i XX wieku pojawiły
się plany drukowane (w licznych kopiach), a w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku
- światłokopie. Osobną grupę stanowią projekty wykonane w technikach bardziej okaza-
łych niż kreślarskie, mianowicie rysunkowych i malarskich: akwarele, gwasze, rysunki kred-
ką, piórem i tuszem, ołówkiem lub węglem. Uważamy, że większość z nich jest na tyle inte-
resująca - i to nie tylko dla wąskiego grona specjalistów - że zasługuje na prezentację na
wystawach.
Pretekstem dla zorganizowania obecnej wystawy i wydania niniejszej książki jest przy-
padająca w 2006 roku sto sześćdziesiąta rocznica uruchomienia linii kolejowej między
Wrocławiem a Berlinem. Władze naszego miasta,z prezydentem Rafałem Dutkiewiczem i dy-
rektorem Biura Rozwoju Przestrzennego Wrocławia Grzegorzem Romanem, we współpra-
cy z partnerami z Berlina, prezydentem Berlina Klausem Wowereitem oraz doktorem Hor-
stem Reglingiem, zainaugurowały uroczyste obchody rocznicy tego wydarzenia - 8 maja
we Wrocławiu i 9 maja w Berlinie. Spotkaniom towarzyszyła ekspozycja planszowa „Połą-
czenia - Stosunki - Perspektywy. 160 lat połączenia kolejowego Wrocław-Berlin", prezen-
towana na wrocławskim Rynku. Zaproszeni goście honorowi wraz z młodzieżą niemiecko-
języcznych szkół wrocławskich udali się szynobusem do Berlina, aby symbolicznie zainicjo-
wać prace nad uruchomieniem w najbliższym czasie bezpośredniej linii kolejowej łączącej
Wrocław z Berlinem. Po 1945 roku to połączenie kolejowe, jak uznały ówczesne władze,
prowadząc „zimną wojnę" z zachodnią Europą, nie było już potrzebne. Wielkie zmiany w Eu-
ropie Środkowej w ostatnich latach, przystąpienie Polski do Unii Europejskiej i wzrastające
znaczenie naszego miasta spowodowały jednak, że wielogodzinna podróż z Wrocławia do
Berlina nie znajduje już dziś racjonalnego uzasadnienia. Mieszkańcy obu miast pragną, aby
tak jak dawniej, czyli w latach trzydziestych XX wieku, podróż na tej trasie w wygodnym
pociągu (wówczas był to pociąg o nazwie „Latający Ślązak") trwała 2 godziny i 41 minut!
Czy tak się stanie - czas pokaże.
4
To już kolejna publikacja i towarzysząca jej wystawa, które zostały przygotowane przez
pracowników Muzeum Architektury we Wrocławiu. Tematami poprzednich opracowań
i ekspozycji były gmachy wrocławskich budynków uniwersyteckich oraz historia i architek-
tura wrocławskich szkół, a jeszcze wcześniej: wieżowce Wrocławia, WUWA (wystawa „Miesz-
kanie i miejsce pracy" z 1929 roku) oraz działalność architektów miejskich - Richarda
Pluddemanna i Carla Johanna Christiana Zimmermanna. Ostatnio zaprezentowaliśmy
Halę Stulecia i Tereny Wystawowe we Wrocławiu, przybliżając tym samym działalność
ich twórcy - wybitnego architekta Maksa Berga, oraz publiczną zieleń miejską we Wrocła-
wiu od schyłku XVIII do początku XX wieku. Wszystkie te wystawy i książki miały na celu
- oprócz przedstawienia wybranego problemu czy tematu z dziejów architektury Wrocła-
wia - pokazanie szerszej publiczności oryginalnych projektów architektonicznych powsta-
łych w XIX i w pierwszej połowie XX wieku. Plany te znajdują się w zbiorach Archiwum
Budowlanego Miasta Wrocławia, które od 2000 roku jest oddziałem Muzeum Architektury.
Ta imponująca kolekcja obrazuje zmiany zabudowy poszczególnych posesji Starego
Miasta oraz innych dzielnic Wrocławia, poczynając od lat czterdziestych XIX wieku, choć
zdarzają się także projekty wcześniejsze. W ostatnim czasie staramy się dołączyć także pro-
jekty powstałe po 1945 roku, aby w ten sposób każda działka budowlana miała kompletną
dokumentację dotyczącą historii jej zabudowy. Zdecydowana większość projektów archi-
tektonicznych -zarówno z dawnej Plankammerjak i Policji Budowlanej - została wykreślo-
na tuszem na papierze, czasem na kalce lub kalce podklejonej na płótno, niekiedy też na
kartonie. Najwcześniejsze projekty, pochodzące z lat dwudziestych i trzydziestych XIX wie-
ku, wykonano jeszcze na papierze czerpanym. Z kolei na przełomie XIX i XX wieku pojawiły
się plany drukowane (w licznych kopiach), a w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku
- światłokopie. Osobną grupę stanowią projekty wykonane w technikach bardziej okaza-
łych niż kreślarskie, mianowicie rysunkowych i malarskich: akwarele, gwasze, rysunki kred-
ką, piórem i tuszem, ołówkiem lub węglem. Uważamy, że większość z nich jest na tyle inte-
resująca - i to nie tylko dla wąskiego grona specjalistów - że zasługuje na prezentację na
wystawach.
Pretekstem dla zorganizowania obecnej wystawy i wydania niniejszej książki jest przy-
padająca w 2006 roku sto sześćdziesiąta rocznica uruchomienia linii kolejowej między
Wrocławiem a Berlinem. Władze naszego miasta,z prezydentem Rafałem Dutkiewiczem i dy-
rektorem Biura Rozwoju Przestrzennego Wrocławia Grzegorzem Romanem, we współpra-
cy z partnerami z Berlina, prezydentem Berlina Klausem Wowereitem oraz doktorem Hor-
stem Reglingiem, zainaugurowały uroczyste obchody rocznicy tego wydarzenia - 8 maja
we Wrocławiu i 9 maja w Berlinie. Spotkaniom towarzyszyła ekspozycja planszowa „Połą-
czenia - Stosunki - Perspektywy. 160 lat połączenia kolejowego Wrocław-Berlin", prezen-
towana na wrocławskim Rynku. Zaproszeni goście honorowi wraz z młodzieżą niemiecko-
języcznych szkół wrocławskich udali się szynobusem do Berlina, aby symbolicznie zainicjo-
wać prace nad uruchomieniem w najbliższym czasie bezpośredniej linii kolejowej łączącej
Wrocław z Berlinem. Po 1945 roku to połączenie kolejowe, jak uznały ówczesne władze,
prowadząc „zimną wojnę" z zachodnią Europą, nie było już potrzebne. Wielkie zmiany w Eu-
ropie Środkowej w ostatnich latach, przystąpienie Polski do Unii Europejskiej i wzrastające
znaczenie naszego miasta spowodowały jednak, że wielogodzinna podróż z Wrocławia do
Berlina nie znajduje już dziś racjonalnego uzasadnienia. Mieszkańcy obu miast pragną, aby
tak jak dawniej, czyli w latach trzydziestych XX wieku, podróż na tej trasie w wygodnym
pociągu (wówczas był to pociąg o nazwie „Latający Ślązak") trwała 2 godziny i 41 minut!
Czy tak się stanie - czas pokaże.
4