DOI article:
Xanthudidēs, Stephanos A.: Sphragides Krētikai
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14277#0132
100 Σφραγίδες Κρητικοί" υπό Σ. Ξαν&ονδίδον.
ΣφραγΙς 36 α. Έγώ είδον «άνθρωπον τερα-
τώδους μορφής, δπως άλλως είναι συχνον εις τάς
σφραγίδας της τάξεως ταύτης, ίστάμενον προς δε-
ξιά ενώπιον δένδρου ή κλάδου » και παρέπεμψα εις
εντελώς δμοίαν παράστασιν Ενειηδ, ΡϊοίοβΤ. είκ.
65 α. Κατά τον (3. « εικονίζεται γυνή φέρουσα βρα-
χύν χιτώνα και κύπτουσα άνωθεν θάμνου, Ινώ κι-
νείται ώς προς ίκεσίαν ή προς χορόν, εκεί ίσταται
άριστερόθεν του θάμνου πτην'ον έστραμμένον προς
αριστερά και στρέφον όμοίιος προς τά οπίσω την
κεφαλήν».Ό 6. τήν κεφαλήν τοΟ ανθρώπου λαμ-
βάνει ώς πτηνόν.
Σφραγϊς 39 α. Ουδέν άλλο έχει ή σφραγίς ή
ο,τι εΐπον, ήτοι τρεις άνδρας βαδίζοντας προς άρι-
στερά, κα'ι είναι εντελώς δμοιαι αί μοροαϊ αυτών
προς τάς τών είκονιζομένων παρ' Εν&ηθ, Ρϊοίο§τ.
είκ, 55' 56' 57- 59 κτλ.. Ό Ο. παρεξηγών τον
τριγωνικ'ον σχ_ηματισμόν τοΟ στήθους και τήν πτη-
νομορφον κεφαλήν θέλει άσπιδηφόρους φέροντας μέ-
γα κράνος μετά θυσάνου βαδίζοντας προς δεξιά,
και παραβάλλει τον τρίτον μή φέροντα ασπίδα προς
τον προπορευόμενον της πομπής έν τώ άγγείω της
Άγ. Τριάδος, προς ον ούδεμίαν εχει ομοιότητα.
Σφραγις 50. Εις το σαφέστατα φαινόμενον
άνωθεν του λέοντος πληρωματικον άντικείμενον
(Εΰΐΐηιοίίν), έγώ μέν είδον πτηνόν ή άνθος (τούτο
πιστεύει ό ΟίΙΙϊβΓοη), ό δέ (τ. βλέπει πάλιν θεάν
φέρουσαν άγνωστάν τι άντικείμενον έν ταΐς χερσίν
(βίο). "Ιδε και σφρ. 57.
Σφραγις 57. Είναι φακοειδής έκ στεατίτου
γαλόπετρα τών τελευταίων Μυκηναϊκών χρόνων
τροχάδην εργασίας κα'ι προχείρου τέχνης, οΐαι ευ-
ρίσκονται πολλαϊ έκ τοιούτου λίθου και κακότε-
χνοι" του πράγματος έ'χουσι πεΐραν οί έν Κρήτη
έργασθέντες αρχαιολόγοι" ή λίθος είναι άλλως βε-
βλαμμένη κατά τήν έπίφάνειαν άπό του" μέσου της
παραστάσεως και κάτω- ή παράστασις ό'μως αρ-
κετά σαφής καΐ άναμφισβήτητος" είναι, ώς εΐπον,
«λέων προς δεξιά, και ύπέρ τήν ράχιν αύτου φοινι-
κοειδές φυτόν' έμπροσθεν του λέοντος κρέμαται
ώσει κλάδος δένδρου καταλήγων εις δισχιδές άν-
θος» (ο ζωγράφος ΟϊΙΗβΓοη πιστεύει ό'τι ό τεχνί-
της ηθέλησε νά παραστήση τό σκέλος ζώου, τήν
λείαν δηλ. του λέοντος). Ουδέν άλλο εχει ή λίθος'
και δ'μως και έν ταύτη άνεκάλυψεν ό β. θαυμαστά
πράγματα, τρεις όλοκλήρους σκηνάς τανροκαϋα-
ψίας, ήτοι 1) άνδρα έξηρτημένον έκ τών κεράτων
ταύρου" 2) σύλληψιν άλλου ταύρου' 3) ταυοον
ή ρέμα ίστάμενον. Μετά ταΟτα δ'μως ώσεί μετα-
νοών διά τήν ΰψηλήν της φαντασίας πτήσιν εκ-
φράζει δισταγμόν, και προτρέπει προς νέαν της
λίθου έξέτασιν.
ΣφραγΙς 86. Ουδέν προσθέτει εις τήν έμήν
περιγραφήν, ή δτι ονομάζει τήν παράστασιν « σκη-
νήν λατρείας», εν ώ έγώ λέγω αυτήν « θρησκευτι-
κήν παράστασιν».
Σφραγϊς 109. Ούδέν έχω νά μεταβάλω και
έν τή περιγραφή της λίθου ταύτης" όσα λέγει
δ (5. περί ΘεοΟ είναι όλως απίθανα, λέων δέ και
ουρα οεν υπαρχουσιν εν αυτή.
Σφραγϊς 111. Ή προσθήκη του 6. περί δφεως
είναι φανταστική, άφ'ού δέν υπάρχει έν τή σφρα-
γϊδι. Τό έν τή αριστερά άντικείμενον, όπερ δέν
ηθέλησα νά δρίσω, δέν αποκλείεται μέν νά είναι
και ένδυμα, όπως θέλει δ (3-., πιθανώτερον δ'δμως
είναι θαλάσσιος τρίτων (άοΐίοηι ίπίοη), όπως πα-
ρίσταται γυνή κρατοΟσα αυτόν προ βωμοΟ κερα-
ούχου έν τή γνωστοτάτη έκ του Ίδαίου άντρου
κρυσταλική λίθω (Εν&ηδ, Τγθθ Άϊΐά ρϊΠ&γ ουίί
είκ. 25), είτε και άλλο τι δμοιον.
ΣφραγΙς 113. Ό Ο. παραδέχεται τήν έμήν
έρμηνείαν, άλλά προσθέτει ότι ή δεξιά της ΘεοΟ
ίσταμένη μοροή είναι παιδίον δρϋιον έπϊ υψώμα-
τος. Η τροποποίησις αύτη εΐναι τελείως άνακοι-
βής' β,τι ονομάζει ύψωμα δ Ο. ούδέν άλλο είναι
ή το κάτω μέρος της έσθήτος (ή Φούστα) της γυ-
ναικός (ουχί παιδίου), ήτις κατ' ούδέν διαφέρει της
άλλης ή κατά τήν άτελεστέραν ΰπό του τεχνίτου
έπεξεργασίαν.
Ταΰτα είναι πάντα όσα ο Ογ. είπε περί τών Κρη-
τικών σφραγίδων, ας έδημοσίευσα, και δι' ών ένό-
μισεν ότι άποδεικνύει τό σφαλερον τών έμών ερ-
μηνειών. Είναι λυπηρον ότι τόσος κόπος αύτοΟ
κατηναλώθη μάτην, και έδέησε χάριν της επιστη-
μονικής άληθείας νά γραφώσι τά άνωτέρω προς
ύποστήριξιν πραγμάτων ορθώς λεχθέντων προ
έπταετίας.
Έν Ήροοίλείω Κρήτης, 15η μ.αί'ου 1913.
Στέφανος "Α. ΞανΰΌνδίδης.
ΣφραγΙς 36 α. Έγώ είδον «άνθρωπον τερα-
τώδους μορφής, δπως άλλως είναι συχνον εις τάς
σφραγίδας της τάξεως ταύτης, ίστάμενον προς δε-
ξιά ενώπιον δένδρου ή κλάδου » και παρέπεμψα εις
εντελώς δμοίαν παράστασιν Ενειηδ, ΡϊοίοβΤ. είκ.
65 α. Κατά τον (3. « εικονίζεται γυνή φέρουσα βρα-
χύν χιτώνα και κύπτουσα άνωθεν θάμνου, Ινώ κι-
νείται ώς προς ίκεσίαν ή προς χορόν, εκεί ίσταται
άριστερόθεν του θάμνου πτην'ον έστραμμένον προς
αριστερά και στρέφον όμοίιος προς τά οπίσω την
κεφαλήν».Ό 6. τήν κεφαλήν τοΟ ανθρώπου λαμ-
βάνει ώς πτηνόν.
Σφραγϊς 39 α. Ουδέν άλλο έχει ή σφραγίς ή
ο,τι εΐπον, ήτοι τρεις άνδρας βαδίζοντας προς άρι-
στερά, κα'ι είναι εντελώς δμοιαι αί μοροαϊ αυτών
προς τάς τών είκονιζομένων παρ' Εν&ηθ, Ρϊοίο§τ.
είκ, 55' 56' 57- 59 κτλ.. Ό Ο. παρεξηγών τον
τριγωνικ'ον σχ_ηματισμόν τοΟ στήθους και τήν πτη-
νομορφον κεφαλήν θέλει άσπιδηφόρους φέροντας μέ-
γα κράνος μετά θυσάνου βαδίζοντας προς δεξιά,
και παραβάλλει τον τρίτον μή φέροντα ασπίδα προς
τον προπορευόμενον της πομπής έν τώ άγγείω της
Άγ. Τριάδος, προς ον ούδεμίαν εχει ομοιότητα.
Σφραγις 50. Εις το σαφέστατα φαινόμενον
άνωθεν του λέοντος πληρωματικον άντικείμενον
(Εΰΐΐηιοίίν), έγώ μέν είδον πτηνόν ή άνθος (τούτο
πιστεύει ό ΟίΙΙϊβΓοη), ό δέ (τ. βλέπει πάλιν θεάν
φέρουσαν άγνωστάν τι άντικείμενον έν ταΐς χερσίν
(βίο). "Ιδε και σφρ. 57.
Σφραγις 57. Είναι φακοειδής έκ στεατίτου
γαλόπετρα τών τελευταίων Μυκηναϊκών χρόνων
τροχάδην εργασίας κα'ι προχείρου τέχνης, οΐαι ευ-
ρίσκονται πολλαϊ έκ τοιούτου λίθου και κακότε-
χνοι" του πράγματος έ'χουσι πεΐραν οί έν Κρήτη
έργασθέντες αρχαιολόγοι" ή λίθος είναι άλλως βε-
βλαμμένη κατά τήν έπίφάνειαν άπό του" μέσου της
παραστάσεως και κάτω- ή παράστασις ό'μως αρ-
κετά σαφής καΐ άναμφισβήτητος" είναι, ώς εΐπον,
«λέων προς δεξιά, και ύπέρ τήν ράχιν αύτου φοινι-
κοειδές φυτόν' έμπροσθεν του λέοντος κρέμαται
ώσει κλάδος δένδρου καταλήγων εις δισχιδές άν-
θος» (ο ζωγράφος ΟϊΙΗβΓοη πιστεύει ό'τι ό τεχνί-
της ηθέλησε νά παραστήση τό σκέλος ζώου, τήν
λείαν δηλ. του λέοντος). Ουδέν άλλο εχει ή λίθος'
και δ'μως και έν ταύτη άνεκάλυψεν ό β. θαυμαστά
πράγματα, τρεις όλοκλήρους σκηνάς τανροκαϋα-
ψίας, ήτοι 1) άνδρα έξηρτημένον έκ τών κεράτων
ταύρου" 2) σύλληψιν άλλου ταύρου' 3) ταυοον
ή ρέμα ίστάμενον. Μετά ταΟτα δ'μως ώσεί μετα-
νοών διά τήν ΰψηλήν της φαντασίας πτήσιν εκ-
φράζει δισταγμόν, και προτρέπει προς νέαν της
λίθου έξέτασιν.
ΣφραγΙς 86. Ουδέν προσθέτει εις τήν έμήν
περιγραφήν, ή δτι ονομάζει τήν παράστασιν « σκη-
νήν λατρείας», εν ώ έγώ λέγω αυτήν « θρησκευτι-
κήν παράστασιν».
Σφραγϊς 109. Ούδέν έχω νά μεταβάλω και
έν τή περιγραφή της λίθου ταύτης" όσα λέγει
δ (5. περί ΘεοΟ είναι όλως απίθανα, λέων δέ και
ουρα οεν υπαρχουσιν εν αυτή.
Σφραγϊς 111. Ή προσθήκη του 6. περί δφεως
είναι φανταστική, άφ'ού δέν υπάρχει έν τή σφρα-
γϊδι. Τό έν τή αριστερά άντικείμενον, όπερ δέν
ηθέλησα νά δρίσω, δέν αποκλείεται μέν νά είναι
και ένδυμα, όπως θέλει δ (3-., πιθανώτερον δ'δμως
είναι θαλάσσιος τρίτων (άοΐίοηι ίπίοη), όπως πα-
ρίσταται γυνή κρατοΟσα αυτόν προ βωμοΟ κερα-
ούχου έν τή γνωστοτάτη έκ του Ίδαίου άντρου
κρυσταλική λίθω (Εν&ηδ, Τγθθ Άϊΐά ρϊΠ&γ ουίί
είκ. 25), είτε και άλλο τι δμοιον.
ΣφραγΙς 113. Ό Ο. παραδέχεται τήν έμήν
έρμηνείαν, άλλά προσθέτει ότι ή δεξιά της ΘεοΟ
ίσταμένη μοροή είναι παιδίον δρϋιον έπϊ υψώμα-
τος. Η τροποποίησις αύτη εΐναι τελείως άνακοι-
βής' β,τι ονομάζει ύψωμα δ Ο. ούδέν άλλο είναι
ή το κάτω μέρος της έσθήτος (ή Φούστα) της γυ-
ναικός (ουχί παιδίου), ήτις κατ' ούδέν διαφέρει της
άλλης ή κατά τήν άτελεστέραν ΰπό του τεχνίτου
έπεξεργασίαν.
Ταΰτα είναι πάντα όσα ο Ογ. είπε περί τών Κρη-
τικών σφραγίδων, ας έδημοσίευσα, και δι' ών ένό-
μισεν ότι άποδεικνύει τό σφαλερον τών έμών ερ-
μηνειών. Είναι λυπηρον ότι τόσος κόπος αύτοΟ
κατηναλώθη μάτην, και έδέησε χάριν της επιστη-
μονικής άληθείας νά γραφώσι τά άνωτέρω προς
ύποστήριξιν πραγμάτων ορθώς λεχθέντων προ
έπταετίας.
Έν Ήροοίλείω Κρήτης, 15η μ.αί'ου 1913.
Στέφανος "Α. ΞανΰΌνδίδης.