DOI Artikel:
Skias, Andreas: To para tēn Phylēn antron tou Panos: kata tas anaskaphas tōn etōn 1900 kai 1901
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14365#0028
18 Το παρά την Φυλή ν άντρον τον Πανός υπό Ά. Σκιά.
Έκ δέ των ύπο τοΟ Ρωμαίου εν. άν. έκδεδο-
μένων τοιούτων λύ/νων Ό κακοτε/νότατος, άλλ'
ίσως καί ό τά μάλιστα άξιοσημείωτος είνε ό ύπ
αριθ. 11, ήτοι ό προτελευταίος της προς άριστε-
οαν σειοας του πινακος, οιοτι η επ αυτού απεικο-
νισμένη ανδρική μορφή ή κρατούσα δια της οεςιάς
τον σταυρόν φορεί ένδυμα κατάκοσμον δια προσερ-
ραμμένων ιμάντων και κομβίων. Ό Ρωμαίος ΑΕ
1906 σελ. 113 ορθώς άνεΰρεν ομοιότητα της στο-
> ης ταύτης προς την του αύτοκράτορος Νικηφό-
ρου του Φωκά. επί νομισμάτων τινών, ώττε ίσως
και μέ/ρι των χρόν(υν του (χ.ύ~ο-Αράιορος τούτου
δεν εί/εν έρημωθή το εν τω άντρω ίερόν. Εις τάς
υπό Ρωμαίου δημοσιευθείσας έπιγραφάς λυ/νο-
ποιών πρέπει νά προστεθή και ή έξης: ΖΗΘΟΥ.
Έν τοις δύο κατωτέροις στρώμασιν ευρέθησαν
μόνον αγγεία πήλινα προϊστορικών χρόνων, έν οΐς
και ικανά Μυκηναϊκά έν τω μεσαίω στρώματι,
περί ών πάντων διέλαβεν Ό Ρωμαίος ΑΕ 1906
σελ. 98-100. Έν τω μεσαίω δέ στρώματι ευρέ-
θησαν και τινα όστρακα ομοιάζοντα προς τά ύπο
Καββαοίου έν τά,φοις έσ/άτιυν Μυκηναϊκών /ρό-
νων έν Σαλαμΐνι ευρεθέντα, άτινα έ/ουσιν ίκανήν
ομοιότητα προς τά γεωμετρικά. Γνησίου δέ γεω-
μετρικού άγγείου ουδέ εν οστρακον ήδυνήθην νά
αναγνωρίσω, καίπερ έπισταμένως έξετάζων τά
εκάστοτε ευρισκόμενα παλαιότατα όστρακα. "Οθεν
εκ τε της τελείας έλλείψεως τοιούτων και τών άμε-
σους μετά ταύτα νεωτέρων οστράκων και εκ του
πανέος στοώαατος τόοου του γωοίζοντος το υ.ε-
σαΐον στρώμα της τέφρας άπό του ανωτάτου νομίζω
ασφαλώς άποδεδειγμένον δτι το έν τω άντρω ίερόν
ήτο έρημον άπό τών έσ/άτων Μυκηναϊκών χρόνων
μέ/ρι της εισαγωγής της λατρείας του Πάνος
μετά τήν έν Μαραθώνι μά/ην. Όμοια αλλά πιθα-
νώς πολύ βρα/υτέρα διακοπή της λατρείας συνέβη
και έν τοις προϊστορικοΐς /ρόνοις, ώς δηλοΐ ό χω-
ρισμός του μεσαίου στρώματος άπό του κατωτά-
του, άλλ' εΐνε τελείως άδύνατον νά όρισθή οπωσ-
δήποτε ή χρονική άπόστασις του κατωτάτου στρώ-
ματος άπό τών ύστεριυτέρων Μυκηναϊκών '/ρόνων,
διότι έν τω κατωτάτω στρώματι ουδέν άλλο εύρέθη
πλήν οστράκων ευτελών άγγείων, όποια ευρέθησαν
και έν τω μεσαίω στρώματι, ώστε δεν ύπάρ/ει δια-
κριτική τις διαφορά τών δύο στρωμάτων" το δέ
ΑΕ 191»
μεσαΐον στρώμα φαίνεται άνήκον ο/1 μόνον εις
τους ΰστερωτέρους Μυκηναϊκούς /ρόνους, αλλά
και εις παλαιοτέρους τούτων. Τό είδος τών ευρε-
θέντων προϊστορικών άγγείων ε/ει περιγράψει Ό
'ϋ
ι ωμαιος.
Περι του κατωτάτου στρώματος της τέφραςν
επειδή ουδέν άλλο εύρέθη έν αύτώ πλήν οστράκων
ευτελών άγγείων, και τούτων ο/1 πολλών, δύνα-
ται νά ύπάρξη αμφιβολία, άν τούτο δηλοΐ δτι.
ύπήρ/εν έν τω άντρω κατ' εκείνους τους χρόνους,
ίερόν ή ανθρωπινή κατοικία. 'Αλλά περι του με-
σαίου στρώματος είνε βεβαιότατον δτι άνήκει είς
ίερόν, διότι κατά το στόμιον του σπηλαίου ευρέ-
θησαν ένθεν και ένθεν της εισόδου στοι/ηδόν δια-
τεταγμένα έκατόν περίπου γαστρώδη άγγεΐα πλήρη
τέφρας, άτινα αναμφιβόλως ήσαν θυμιατήρια. Έν
τούτων μετρηθέν εί/εν ύψος 0,13, διάμετρον δέ
0,14' τά δ άλλα ήσαν περίπου ισομεγέθη. Ήσαν
πεποιημένα άγροι'κως έκ πηλού ερυθρού έπικεχρι-
σμένου διά καστανό/ρου επιχρίσματος. "Ετερα,
τοιαύτα άγγεΐα ευρέθησαν και ένοοτέρω του σπη-
λαίου παρά τον βρά/ον κατά σειράν, εν δέ και έντός
μικράς κόγ/ης, έν ω ύπήρχον έκτος της τέφρας καί
τινα οστά μικρών ζώων άκαυστα καί πλησίον οστά
έλάφου. Οστά δέ άκαυστα ευρέθησαν έν τω μεσαίω
στρώματι καί άλλα, οίον κέρατα τράγων, ωμο-
πλάτη βοος και άλλα. Μεταςύ τών κατά τήν εισο-
δον εύρεθέντων άγγείων ύπήρ/ε και μία πρό/ους
και προσέτι δύο επίπεδα κεοάυ,ια ομοιάζοντα ποός
άναθηματικούς πίνακας. Δυστυ/ώς άπαντα ήσαν
λίαν άτελώς ώπτημένα, ώστε συγκολληθέντα
μετά του ασβεστολιθικού" έπιπάγου δεν ήδύναντο
νά άποσπασθώσιν ες" αύτου, φωτογραφηθέντα δέ
κατά /ώραν συγ/έονται μετά του έπιπάγου. ώστε
είνε τελείους άδιάγνωστα. Τά πολυάριθμα λοιπόν
άγγεΐα ταύτα, ούτω διατεταγμένα και πλήρη τέ-
φρας εύρεθέντα, δεν ήδύναντο νά είνε προωρισμένα.
προ: άλλον σκοπόν, ειμή ώς όργανα λατρείας*.
Άλλο τι εύρημα δεν εξήχθη έκ του μεσαίου στρώ-
ματος πλήν τών προμνημονευθεντων σφονδυλίων
1 Όμοίω; καί κατα τήν τελευταίαν περίοδον της εν τω σπηλαίω
λατρείας μνημονεύονται θυμιατήρια εν τινι "εντεύθεν προερχομένη
επιγραφή, δημοσιευθείση Οπο λνίΐΐΐθΐΐτΐ έν ΑΜ. XXI (1896 σελ.
437, ήτις εχει ούτω:
Σπονδής κ[αΐ] λιβάνου ·Οελκ[τή]ρια χάλκεα τεύξας
Πανί τε και Νύμφαις θήκε φέρων Νομ[ι]κός.
Έκ δέ των ύπο τοΟ Ρωμαίου εν. άν. έκδεδο-
μένων τοιούτων λύ/νων Ό κακοτε/νότατος, άλλ'
ίσως καί ό τά μάλιστα άξιοσημείωτος είνε ό ύπ
αριθ. 11, ήτοι ό προτελευταίος της προς άριστε-
οαν σειοας του πινακος, οιοτι η επ αυτού απεικο-
νισμένη ανδρική μορφή ή κρατούσα δια της οεςιάς
τον σταυρόν φορεί ένδυμα κατάκοσμον δια προσερ-
ραμμένων ιμάντων και κομβίων. Ό Ρωμαίος ΑΕ
1906 σελ. 113 ορθώς άνεΰρεν ομοιότητα της στο-
> ης ταύτης προς την του αύτοκράτορος Νικηφό-
ρου του Φωκά. επί νομισμάτων τινών, ώττε ίσως
και μέ/ρι των χρόν(υν του (χ.ύ~ο-Αράιορος τούτου
δεν εί/εν έρημωθή το εν τω άντρω ίερόν. Εις τάς
υπό Ρωμαίου δημοσιευθείσας έπιγραφάς λυ/νο-
ποιών πρέπει νά προστεθή και ή έξης: ΖΗΘΟΥ.
Έν τοις δύο κατωτέροις στρώμασιν ευρέθησαν
μόνον αγγεία πήλινα προϊστορικών χρόνων, έν οΐς
και ικανά Μυκηναϊκά έν τω μεσαίω στρώματι,
περί ών πάντων διέλαβεν Ό Ρωμαίος ΑΕ 1906
σελ. 98-100. Έν τω μεσαίω δέ στρώματι ευρέ-
θησαν και τινα όστρακα ομοιάζοντα προς τά ύπο
Καββαοίου έν τά,φοις έσ/άτιυν Μυκηναϊκών /ρό-
νων έν Σαλαμΐνι ευρεθέντα, άτινα έ/ουσιν ίκανήν
ομοιότητα προς τά γεωμετρικά. Γνησίου δέ γεω-
μετρικού άγγείου ουδέ εν οστρακον ήδυνήθην νά
αναγνωρίσω, καίπερ έπισταμένως έξετάζων τά
εκάστοτε ευρισκόμενα παλαιότατα όστρακα. "Οθεν
εκ τε της τελείας έλλείψεως τοιούτων και τών άμε-
σους μετά ταύτα νεωτέρων οστράκων και εκ του
πανέος στοώαατος τόοου του γωοίζοντος το υ.ε-
σαΐον στρώμα της τέφρας άπό του ανωτάτου νομίζω
ασφαλώς άποδεδειγμένον δτι το έν τω άντρω ίερόν
ήτο έρημον άπό τών έσ/άτων Μυκηναϊκών χρόνων
μέ/ρι της εισαγωγής της λατρείας του Πάνος
μετά τήν έν Μαραθώνι μά/ην. Όμοια αλλά πιθα-
νώς πολύ βρα/υτέρα διακοπή της λατρείας συνέβη
και έν τοις προϊστορικοΐς /ρόνοις, ώς δηλοΐ ό χω-
ρισμός του μεσαίου στρώματος άπό του κατωτά-
του, άλλ' εΐνε τελείως άδύνατον νά όρισθή οπωσ-
δήποτε ή χρονική άπόστασις του κατωτάτου στρώ-
ματος άπό τών ύστεριυτέρων Μυκηναϊκών '/ρόνων,
διότι έν τω κατωτάτω στρώματι ουδέν άλλο εύρέθη
πλήν οστράκων ευτελών άγγείων, όποια ευρέθησαν
και έν τω μεσαίω στρώματι, ώστε δεν ύπάρ/ει δια-
κριτική τις διαφορά τών δύο στρωμάτων" το δέ
ΑΕ 191»
μεσαΐον στρώμα φαίνεται άνήκον ο/1 μόνον εις
τους ΰστερωτέρους Μυκηναϊκούς /ρόνους, αλλά
και εις παλαιοτέρους τούτων. Τό είδος τών ευρε-
θέντων προϊστορικών άγγείων ε/ει περιγράψει Ό
'ϋ
ι ωμαιος.
Περι του κατωτάτου στρώματος της τέφραςν
επειδή ουδέν άλλο εύρέθη έν αύτώ πλήν οστράκων
ευτελών άγγείων, και τούτων ο/1 πολλών, δύνα-
ται νά ύπάρξη αμφιβολία, άν τούτο δηλοΐ δτι.
ύπήρ/εν έν τω άντρω κατ' εκείνους τους χρόνους,
ίερόν ή ανθρωπινή κατοικία. 'Αλλά περι του με-
σαίου στρώματος είνε βεβαιότατον δτι άνήκει είς
ίερόν, διότι κατά το στόμιον του σπηλαίου ευρέ-
θησαν ένθεν και ένθεν της εισόδου στοι/ηδόν δια-
τεταγμένα έκατόν περίπου γαστρώδη άγγεΐα πλήρη
τέφρας, άτινα αναμφιβόλως ήσαν θυμιατήρια. Έν
τούτων μετρηθέν εί/εν ύψος 0,13, διάμετρον δέ
0,14' τά δ άλλα ήσαν περίπου ισομεγέθη. Ήσαν
πεποιημένα άγροι'κως έκ πηλού ερυθρού έπικεχρι-
σμένου διά καστανό/ρου επιχρίσματος. "Ετερα,
τοιαύτα άγγεΐα ευρέθησαν και ένοοτέρω του σπη-
λαίου παρά τον βρά/ον κατά σειράν, εν δέ και έντός
μικράς κόγ/ης, έν ω ύπήρχον έκτος της τέφρας καί
τινα οστά μικρών ζώων άκαυστα καί πλησίον οστά
έλάφου. Οστά δέ άκαυστα ευρέθησαν έν τω μεσαίω
στρώματι καί άλλα, οίον κέρατα τράγων, ωμο-
πλάτη βοος και άλλα. Μεταςύ τών κατά τήν εισο-
δον εύρεθέντων άγγείων ύπήρ/ε και μία πρό/ους
και προσέτι δύο επίπεδα κεοάυ,ια ομοιάζοντα ποός
άναθηματικούς πίνακας. Δυστυ/ώς άπαντα ήσαν
λίαν άτελώς ώπτημένα, ώστε συγκολληθέντα
μετά του ασβεστολιθικού" έπιπάγου δεν ήδύναντο
νά άποσπασθώσιν ες" αύτου, φωτογραφηθέντα δέ
κατά /ώραν συγ/έονται μετά του έπιπάγου. ώστε
είνε τελείους άδιάγνωστα. Τά πολυάριθμα λοιπόν
άγγεΐα ταύτα, ούτω διατεταγμένα και πλήρη τέ-
φρας εύρεθέντα, δεν ήδύναντο νά είνε προωρισμένα.
προ: άλλον σκοπόν, ειμή ώς όργανα λατρείας*.
Άλλο τι εύρημα δεν εξήχθη έκ του μεσαίου στρώ-
ματος πλήν τών προμνημονευθεντων σφονδυλίων
1 Όμοίω; καί κατα τήν τελευταίαν περίοδον της εν τω σπηλαίω
λατρείας μνημονεύονται θυμιατήρια εν τινι "εντεύθεν προερχομένη
επιγραφή, δημοσιευθείση Οπο λνίΐΐΐθΐΐτΐ έν ΑΜ. XXI (1896 σελ.
437, ήτις εχει ούτω:
Σπονδής κ[αΐ] λιβάνου ·Οελκ[τή]ρια χάλκεα τεύξας
Πανί τε και Νύμφαις θήκε φέρων Νομ[ι]κός.