DOI Heft:
Miscelanea
DOI Artikel:Wujewski, Tomasz: Renesansowy piec z zamku w Sierakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.29071#0243
RENESANSOWY PIEC Z ZAMKU W SIERAKOWIE
241
pieca była wykonana z kafli płytowych z reliefowymi dekoracjami figu-
ralnymi, nadstawa była niewątpliwie cylindryczna, zestawiona z kafli
miskowych. Znaleziono także relikty kafli wieńczących. Per analogiam
do znanych zabytków, piec był zapewne węższym bokiem przystawiony
do ściany północnej izby i tam znajdowała się czeluść, poprzez którą
z dziedzińca piec opalano.
Destrukty kafli są silnie wtórnie przepalone, tak że straciły zarów-
no pierwotną kolorystykę ceramiki, jak i polewę. Ale na niektórych
fragmentach zachowały się jej nacieki, świadczące o sile pożaru. Była to
z pewnością polewa ołowiowa, o niższej temperaturze wypału niż cera-
mika. W nieco dalszej odległości od pieca znaleziono fragmenty kafli zda-
jące się do niego przynależeć, a które miał polewy zielone lub brązowe.
Były to najbardziej powszechnie używane, bo najtańsze polewy, także
w okresie renesansu na obszarach peryferyjnych9.
W zgliszczach pieca stwierdzono także występowanie liczne zwęglo-
nych kawałków drewna oraz przepalonych cegieł. Jest bardzo prawdopo-
dobne, że właśnie ten piec był przyczyną pożaru całego zamku. Izba
przed pożarem, jak się wydaje na podstawie znalezionych fragmentów,
była otynkowana i pomalowana na kolor zielony10.
Kafle miały kwadratowe płytki licowe, o długości boku ok. 19,3 - 20
cm. Grubość płytki licowej to ok. 0,6 cm, wraz z reliefem do ok. 1,4 cm.
Płytki są obwiedzione prostą, ok. półcentymetrową ramką, albo bezpo-
średnio przy krawędzi, albo nieco od niej odsuniętą. Grubość ścianki ko-
mory 0,4 - 0,6 cm. Glina była schudzana dodatkiem piasku. Przedsta-
wienia na niektórych kaflach płytowych można zrekonstruować:
1. KAFEL Z „UKRZYŻOWANIEM” (IL. 3)
Pośrodku kompozycji znajduje się krzyż w formie żywej rośliny,
o nadzwyczaj cienkim pniu, ze ściętymi odrostami gałęzi, z rozgałęziają-
cymi się ramionami (crux stemmata). Z zachowanych fragmentów wyni-
ka, że Chrystus rozpięty na krzyżu ma pociągłą twarz i długie włosy,
głowę nieznacznie zwieszoną na prawe ramię. Ręce są nieproporcjonal-
nie wydłużone, z zaznaczonymi przegubami w łokciach. Końce ramion
krzyża wyginają się ku dołowi pod ciężarem przybitych rąk. Wokół lędź-
wi ciało Chrystusa jest osłonięte perizonium. Stopy Chrystusa są skrzy-
9 Dla ambitnych realizacji późnego gotyku i 1. pol. XVI wieku charakterystyczne są
kafle polichromiczne, ale ich koszt był co najmniej dwukrotnie wyższy niż kafli zielonych
i brązowych.
10 Późniejsza, barokowa kolorystyka tynków zawierała zestawienia niebieskiego, gra-
natowego i czerwonego, fragmenty znaleziono podczas badań.
241
pieca była wykonana z kafli płytowych z reliefowymi dekoracjami figu-
ralnymi, nadstawa była niewątpliwie cylindryczna, zestawiona z kafli
miskowych. Znaleziono także relikty kafli wieńczących. Per analogiam
do znanych zabytków, piec był zapewne węższym bokiem przystawiony
do ściany północnej izby i tam znajdowała się czeluść, poprzez którą
z dziedzińca piec opalano.
Destrukty kafli są silnie wtórnie przepalone, tak że straciły zarów-
no pierwotną kolorystykę ceramiki, jak i polewę. Ale na niektórych
fragmentach zachowały się jej nacieki, świadczące o sile pożaru. Była to
z pewnością polewa ołowiowa, o niższej temperaturze wypału niż cera-
mika. W nieco dalszej odległości od pieca znaleziono fragmenty kafli zda-
jące się do niego przynależeć, a które miał polewy zielone lub brązowe.
Były to najbardziej powszechnie używane, bo najtańsze polewy, także
w okresie renesansu na obszarach peryferyjnych9.
W zgliszczach pieca stwierdzono także występowanie liczne zwęglo-
nych kawałków drewna oraz przepalonych cegieł. Jest bardzo prawdopo-
dobne, że właśnie ten piec był przyczyną pożaru całego zamku. Izba
przed pożarem, jak się wydaje na podstawie znalezionych fragmentów,
była otynkowana i pomalowana na kolor zielony10.
Kafle miały kwadratowe płytki licowe, o długości boku ok. 19,3 - 20
cm. Grubość płytki licowej to ok. 0,6 cm, wraz z reliefem do ok. 1,4 cm.
Płytki są obwiedzione prostą, ok. półcentymetrową ramką, albo bezpo-
średnio przy krawędzi, albo nieco od niej odsuniętą. Grubość ścianki ko-
mory 0,4 - 0,6 cm. Glina była schudzana dodatkiem piasku. Przedsta-
wienia na niektórych kaflach płytowych można zrekonstruować:
1. KAFEL Z „UKRZYŻOWANIEM” (IL. 3)
Pośrodku kompozycji znajduje się krzyż w formie żywej rośliny,
o nadzwyczaj cienkim pniu, ze ściętymi odrostami gałęzi, z rozgałęziają-
cymi się ramionami (crux stemmata). Z zachowanych fragmentów wyni-
ka, że Chrystus rozpięty na krzyżu ma pociągłą twarz i długie włosy,
głowę nieznacznie zwieszoną na prawe ramię. Ręce są nieproporcjonal-
nie wydłużone, z zaznaczonymi przegubami w łokciach. Końce ramion
krzyża wyginają się ku dołowi pod ciężarem przybitych rąk. Wokół lędź-
wi ciało Chrystusa jest osłonięte perizonium. Stopy Chrystusa są skrzy-
9 Dla ambitnych realizacji późnego gotyku i 1. pol. XVI wieku charakterystyczne są
kafle polichromiczne, ale ich koszt był co najmniej dwukrotnie wyższy niż kafli zielonych
i brązowych.
10 Późniejsza, barokowa kolorystyka tynków zawierała zestawienia niebieskiego, gra-
natowego i czerwonego, fragmenty znaleziono podczas badań.