Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (23.2012)

242

TOMASZ WUJEWSKI

żowane, lewa na prawej i przybite do krzyża. Po prawej stronie Zbawicie-
la stoi Matka Najświętsza, przedstawiona frontalnie, w długiej szacie,
u dołu bufiasto udrapowanej na sposób jeszcze późnogotycki, wokół twa-
rzy maforion i nimb tarczowy. Głowa jest nieproporcjonalnie duża. Dło-
nie Maryja ma przyciśnięte do piersi. Po drugiej stronie krzyża widnieje
św. Jan Ewangelista, ujęty jako postać stojąca, w 3/4, w długiej szacie,
także bufiasto udrapowanej w partii dolnej, lecz inaczej niż u Matki Bo-
skiej. We wzniesionej prawej ręce trzyma rozwartą księgę ewangelii, du-
żym palcem przyciskając kartki, ręka lewa jest opuszczona wzdłuż tuło-
wia. Postać św. Jana jest nieco niższa niż postać Matki Boskiej.


3. Zamek w Sierakowie. Rekonstrukcja kafla z „Ukrzy-
żowaniem”. Fot. R. Rau, fotomontaż autora

W późnogotyckich i wczesnorenesansowych przedstawieniach
„Ukrzyżowania” najczęściej św. Jan gestem wysuniętego palca wskazu-
jącego podniesionej ręki daje świadectwo prawdzie. Jest to nawiązanie
do tekstu ewangelii J 19, 35: „zaświadczył to ten, który widział, a świa-
dectwo jego jest prawdziwe”11. Tu widzimy jednak inny pomysł na wizual-
ny ekwiwalent tych słów. Możliwe, że twórca programu ikonograficznego

11 Tłumaczenie wg Biblii Tysiąclecia, wyd. V, Warszawa-Poznań 2008.