DOI Heft:
Miscelanea
DOI Artikel:Wujewski, Tomasz: Renesansowy piec z zamku w Sierakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.29071#0245
RENESANSOWY PIEC Z ZAMKU W SIERAKOWIE
243
kafla sierakowskiego miał w pamięci charakterystyczny gest składania
roty przysięgi w polskiej praktyce sądowej, który polegał na oparciu pal-
ców dłoni o egzemplarz Biblii.
Znaleziono co najmniej 17 fragmentów pochodzących z kafli wyko-
nanych z tej samej matrycy12. W piecu były użyte co najmniej 4 kafle
z „Ukrzyżowaniem”13.
Na odwrociu płytki licowej można rozróżnić ślady ugniatania pal-
cami gliny wciskanej w matrycę. Ścianki komory były przytwierdzone do
płytki licowej od wewnętrznej strony komory za pomocą rozsmarowanej
gliny. Polewa stopiona podczas pożaru była koloru zielonego. Zachowały
się liczne jej nacieki na fragmentach kafli pochodzących z omawianego
pieca (il 3). Analiza śladów na odwrociu płytki licowej dowodzi, że z ma-
trycy z „Ukrzyżowaniem” wykonano zarówno kafle środkowe wypełniają-
ce, jak i kafle narożne.
2. KAFEL Z PRZEDSTAWIENIEM ŚW. JERZEGO (IL. 4).
Reliefowa dekoracja płytki licowej kafla przedstawia św. Jerzego
walczącego ze smokiem, temat niezwykle popularny już na kaflach póź-
nogotyckich. Rycerz siedzi na koniu zwróconym w prawo i motyw ten
zajmuje niewiele więcej niż lewą połowę kompozycji. Choć postać ujęta
jest z profilu, twarz jednak jest zwrócona w kierunku widza. Długie wło-
sy są nakryte płaską czapką lub beretem, ozdobionym pękiem piór. Na
tułów ma nałożony zapewne półpancerz z dużym znakiem krzyża w for-
mie stosowanej w XV-XVI wieku przez joannitów. We wzniesionej ku
górze lewej ręce święty Jerzy trzyma krótki miecz lub mizerykordię (mo-
tyw nie mieści się w polu obrazowym). Z rękojeści tego oręża zwisają ja-
kieś ozdoby w rodzaju wstążek lub frędzli. W prawej ręce rycerz trzyma
kopię skierowaną ukośnie w dół, a której koniec wbija w rozwartą pasz-
czę smoka. Z innych detali uzbrojenia można zidentyfikować pas, ochro-
nę lędźwi oraz wydatne ostrogi zakończone gwiaździstym bodźcem.
Koń, którego dosiada rycerz, jest niezbyt udatnie pokazany: duży
łeb, z rozwartym pyskiem i widocznymi elementami oporządzenia, jest w
dysproporcji do innych części ciała, w szczególności do nóg, zbyt krótkich
i cienkich, w dodatku tylna lewa noga konia jest dwukrotnie przełama-
na. Przednim kopytem koń depcze ogon smoka, który kończył się prawie
pod tylnym kopytem, jak to widać na jednym z fragmentów.
12 Określenie dokładnej liczby fragmentów nie jest możliwe, ponieważ te, które po-
chodzą z obrzeża lub nie zawierają żadnych motywów ikonograficznych, mogą należeć
zarówno do omawianego typu kafla, jak i do innych typów z tego samego pieca.
13 Zidentyfikowano w sposób pewny 4 fragmenty tej samej części postaci Matki Bo-
skiej.
243
kafla sierakowskiego miał w pamięci charakterystyczny gest składania
roty przysięgi w polskiej praktyce sądowej, który polegał na oparciu pal-
ców dłoni o egzemplarz Biblii.
Znaleziono co najmniej 17 fragmentów pochodzących z kafli wyko-
nanych z tej samej matrycy12. W piecu były użyte co najmniej 4 kafle
z „Ukrzyżowaniem”13.
Na odwrociu płytki licowej można rozróżnić ślady ugniatania pal-
cami gliny wciskanej w matrycę. Ścianki komory były przytwierdzone do
płytki licowej od wewnętrznej strony komory za pomocą rozsmarowanej
gliny. Polewa stopiona podczas pożaru była koloru zielonego. Zachowały
się liczne jej nacieki na fragmentach kafli pochodzących z omawianego
pieca (il 3). Analiza śladów na odwrociu płytki licowej dowodzi, że z ma-
trycy z „Ukrzyżowaniem” wykonano zarówno kafle środkowe wypełniają-
ce, jak i kafle narożne.
2. KAFEL Z PRZEDSTAWIENIEM ŚW. JERZEGO (IL. 4).
Reliefowa dekoracja płytki licowej kafla przedstawia św. Jerzego
walczącego ze smokiem, temat niezwykle popularny już na kaflach póź-
nogotyckich. Rycerz siedzi na koniu zwróconym w prawo i motyw ten
zajmuje niewiele więcej niż lewą połowę kompozycji. Choć postać ujęta
jest z profilu, twarz jednak jest zwrócona w kierunku widza. Długie wło-
sy są nakryte płaską czapką lub beretem, ozdobionym pękiem piór. Na
tułów ma nałożony zapewne półpancerz z dużym znakiem krzyża w for-
mie stosowanej w XV-XVI wieku przez joannitów. We wzniesionej ku
górze lewej ręce święty Jerzy trzyma krótki miecz lub mizerykordię (mo-
tyw nie mieści się w polu obrazowym). Z rękojeści tego oręża zwisają ja-
kieś ozdoby w rodzaju wstążek lub frędzli. W prawej ręce rycerz trzyma
kopię skierowaną ukośnie w dół, a której koniec wbija w rozwartą pasz-
czę smoka. Z innych detali uzbrojenia można zidentyfikować pas, ochro-
nę lędźwi oraz wydatne ostrogi zakończone gwiaździstym bodźcem.
Koń, którego dosiada rycerz, jest niezbyt udatnie pokazany: duży
łeb, z rozwartym pyskiem i widocznymi elementami oporządzenia, jest w
dysproporcji do innych części ciała, w szczególności do nóg, zbyt krótkich
i cienkich, w dodatku tylna lewa noga konia jest dwukrotnie przełama-
na. Przednim kopytem koń depcze ogon smoka, który kończył się prawie
pod tylnym kopytem, jak to widać na jednym z fragmentów.
12 Określenie dokładnej liczby fragmentów nie jest możliwe, ponieważ te, które po-
chodzą z obrzeża lub nie zawierają żadnych motywów ikonograficznych, mogą należeć
zarówno do omawianego typu kafla, jak i do innych typów z tego samego pieca.
13 Zidentyfikowano w sposób pewny 4 fragmenty tej samej części postaci Matki Bo-
skiej.