DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.53375#0009
PARS SEXTA
NORICVM.
DE NORICARVM INSCRIPTIONVM AVCTORIBVS.
Cum infra exposuerimus seorsum de auctoribus titulorum Virunensium
(ubi composuimus quae spectant ad scriptores Caranthanos) Celeianorum
Ovilavensium (ubi diximus de iis qui egerunt de Austria propria) luvaven-
sium, hoc loco enarrabuntur ea, quae maxime pertinent ad Stiriam uni-
versam. De iis autem auctoribus, qui ad universam Austriam perveniunt,
cum supra iam egerimus p. 477 seq. in praefatione Pannoniae superioris,
quid ad Norica inde redundet, hoc loco sufficit breviter indicavisse.
I. Antiquus austriacus (cf. p. 477) ex Stiria habet epigrammata de-
scripta in tribus oppidis Romanis Leibnitz Pettau Cilli, quibus accedunt quae-
dam excepta in locis Rottenmann Weisskirchen Leoben S. Veit im Vogau.
II. Apianus (cf. p. 477) quae habet sibi propria pertinent alia ad tria
illa oppida Leibnitz (quibus hic praescribitur nomen pagi vicini Kuendorff
vel potius Kaindorf) Pettau Cilli, alia ad Schladming, Neumarkt, Gratz
(cum vicinis locis Voitsberg Strassgang S. Leonhard Radegund Kumm-
berg Wildon), Hartberg (cum vicinis locis S. Iohannis ad Herberstein
Stubenberg Waltersdorf), Marburg. Locorum indicationes non raro aut
imperfectae sunt aut desunt.
ITT. Augustinus Tyfernus (cf. p. 478) ex Stiria habet non pauca, scilicet
pleraque descripta Celeiae et Poetovione, praeterea quaedam in locis Ad-
mont, Waldstein prope Gross-Stuebing, Rein, Strassgang, Wildon, Kotsch,
Schleinitz, Windisch-Feistritz, Saaneck, Sachsenfeld excepta solita fide et
industria.
VI. Picturae quae mihi dicuntur, significant syllogen Stiriensium titulo-
rum non scriptam, sed depictam diligenter una cum anaglyphis suis et cae-
laturis, non omissis lapidibus non scriptis, sed sculptis tantummodo, quam
proponit codex olim Peutingeri, nunc Augustanus n. 656 f. 38 — 46'.
Simillimum librum nactus boissardus pleraque inde et Grutero misit
(quorum quaedam, licet paucissima, a libro Boissardi scripto absunt) et
rettulit in codicem suum p. 481 — 521 postea illatum in bibliothecam
Benedictinorum Sangermanensem (unde factum est, ut non pauca inde
ederet Montfaucon in supplemento antiquitatum aere incisa), hodie vero
servatum in publica Parisina (S. Germain n. 1078), sed ut ea augeret
praeterea ex Apiano. Nam non solum complura habet, quae in Picturis
desiderantur et plane similiter leguntur apud Apianum, sed etiam falsas
locorum indicationes ipsasque mendas typothetae ex Apiano repetit
(ut Gorianscanam vol. V n. 711 rettulit item ad Celeiam ibique prae-
nomen C. omisit, quod adest vel apud Cholerum, Tolmezzensem vol. V
n. 1848 collocavit Fuziagi apud Graecium, cum sic pro Friziago In-
eundi dederit Apiani typotheta); unde cavendum est, ne talibus decipia-
mur. — Ceterum duorum huiusce syllogae exemplorum utrumque habet
propriam utilitatem. Nam Augustanum volumen longe plenius et magis
sincerum locorum indicationibus plane destituitur; Boissardinum contra
has habet etsi brevissimas et interdum permutatas, praeterea unum titu-
lum n. 4069 proponit in Picturarum volumen non relatum, cum praeterea
non solum complura, ut diximus, omittat in altero reperienda, sed etiam
more auctoris, qui quidquid attingeret corrumpere solebat, saepe minora
sphalmata ostendat, ut versus male divisos, lacunas vel praeter rem simu-
latas vel fraude celatas, maxime litterarum contignationes temere a de-
scriptore excogitatas; quamquam a gravioribus commentis in his certe
Boissardus abstinuit. — Pleraeque inscriptiones in hanc syllogen relatae
Celeianae sunt; his accedunt Gratzenses Piet. f. 43, item ex pagis vicinis
S. Leonhardi f. 44, Strassgangi f. 45, Feistritzii f. 38', Pettavienses non
multae f. 44. 45, quibus addenda est Boissardina n. 4069 modo citata, Salz-
burgensis f. 46', Pechlariensis f. 46', Ischeliensis f. 46', denique Cattwycken-
ses ex Hollandia f. 45'. 46'. — Non ante a. 1506 corpus hoc conditum esse
inde apparet, quod habet titulos in burgo Gratzensi hoc tempore collo-
catos iussu imperatoris Maximiliani; adde quod adest n. 5212, quem nuper
erutum scribit Lazius. Summae autem auctoritatis est; nam exempla et
cum cura excepta sunt et ab omni fuco et fallacia aliena et insunt tituli satis
multi et in his plerique aut cum paucis aut ab solo hoc auctore nobis servati.
Versuum divisio raro neglegitur, ut factum est in Strassgangensi n. 5435.
V. Lazius (1551) praeter ea, quae ex Apiano sumpsit et pauca quae
habuit Augustini ad Stiriam pertinentia (nam plerisque eius eum caruisse
supra vidimus p. 479), etiam propria sylloge usus est tam in Caranthanis
(v. p. 596) quam in Stiriensibus. In hac fuerunt tituli Celeiani non
pauci, praeterea Poetovionenses duo (apud ipsum p. 1169, apud nos
n. 4020. 4037), Solvenses quattuor (apud ipsum p. 1165, ubi leguntur con-
iuncti), denique descripti in agri Gratzensis pagis Rein Feldkirchen
Gleisdorf Pischelsdorf S. Iohannis ad Herberstein Pollau (?) aliquot, qui
omnes leguntur apud ipsum p. 1164. Facile in universum separantur ab
iis quos deprompsit ex auctoribus reliquis; at exempla pessima sunt culpa
non tam descriptoris quam editoris, apud quem omnia proponuntur cor-
rupta confusa divulsa pessumdata.
VI. Iohannes Macher Graecium topographice descriptum. Graecii
1700 fol. pp. 90. — Auctor quamquam monumenta dedit in aere incisa,
tamen ex libris potius ea sumpsit quam ex ipsis archetypis.
VII. Aquil. Iui. Caesar annales Styriae. Graetzii, postea Vindo-
bonae fol. Vol. I 1768. II 1773. III 1777.
VIII. Car. Mayer Versuch uber einige steiermarkische Alterthumer. Gratz
1782. 8. pp. 219. — Habet Mayerus propria quaedam, sed non solum
imperite rem instituit titulis pessime exceptis neque unquam versuum vera
divisione retenta, sed deceperunt etiam eum schedae nescio cuius falsarii,
quarum vestigia apud Caesarem quoque reperiuntur. A Mayero citantur
modo sub nomine manuscripti societatis lesu, modo sub nomine Schrotti
et Hohenwarthi; Iohannis Friderici Schrott von Hohenwarth Chronika
des Herzogthums Steyer ms. 2 voll. laudata repperi apud Winklernum
{Nachrichten von Schriftstellern des Herzogthums Steiermark Gratz 1810.
p. 231), ipsa frustra indagavi. Solet autem Mayerus inde non afferre
nisi principia titulorum, quorum pleraque certe deprehendi ex Lazio
desumpta esse corruptissime.
IX. los. Car. Kindermann Beitrage zur Vaterlandskunde fur Inner-
dstreichs Einwohner. Vol. 1. 2 Gratzii 1790. 8. Dedit syllogen inscrip-
tionum Stiriensium pessime corrasam ex Lazio Grutero Caesare Mayero
additis paucis de suo et his fere pertinentibus ad Graetzium. Versuum
ordinem non observavit. Reliqua scripta Kindermanni quae vidi potue-
runt praetermitti.
X. Der Aufmerksame, Grdtzer Zeitschrift a. 1812—1842. 1856. 1857;
item Stiria a. 1843 —1848. Haec quae prodierunt volumina alia ipse
excussi, alia mea causa Ilwofius Gratzensis, excepto primo a. 1812, quod
reperire non potuimus.
74*
NORICVM.
DE NORICARVM INSCRIPTIONVM AVCTORIBVS.
Cum infra exposuerimus seorsum de auctoribus titulorum Virunensium
(ubi composuimus quae spectant ad scriptores Caranthanos) Celeianorum
Ovilavensium (ubi diximus de iis qui egerunt de Austria propria) luvaven-
sium, hoc loco enarrabuntur ea, quae maxime pertinent ad Stiriam uni-
versam. De iis autem auctoribus, qui ad universam Austriam perveniunt,
cum supra iam egerimus p. 477 seq. in praefatione Pannoniae superioris,
quid ad Norica inde redundet, hoc loco sufficit breviter indicavisse.
I. Antiquus austriacus (cf. p. 477) ex Stiria habet epigrammata de-
scripta in tribus oppidis Romanis Leibnitz Pettau Cilli, quibus accedunt quae-
dam excepta in locis Rottenmann Weisskirchen Leoben S. Veit im Vogau.
II. Apianus (cf. p. 477) quae habet sibi propria pertinent alia ad tria
illa oppida Leibnitz (quibus hic praescribitur nomen pagi vicini Kuendorff
vel potius Kaindorf) Pettau Cilli, alia ad Schladming, Neumarkt, Gratz
(cum vicinis locis Voitsberg Strassgang S. Leonhard Radegund Kumm-
berg Wildon), Hartberg (cum vicinis locis S. Iohannis ad Herberstein
Stubenberg Waltersdorf), Marburg. Locorum indicationes non raro aut
imperfectae sunt aut desunt.
ITT. Augustinus Tyfernus (cf. p. 478) ex Stiria habet non pauca, scilicet
pleraque descripta Celeiae et Poetovione, praeterea quaedam in locis Ad-
mont, Waldstein prope Gross-Stuebing, Rein, Strassgang, Wildon, Kotsch,
Schleinitz, Windisch-Feistritz, Saaneck, Sachsenfeld excepta solita fide et
industria.
VI. Picturae quae mihi dicuntur, significant syllogen Stiriensium titulo-
rum non scriptam, sed depictam diligenter una cum anaglyphis suis et cae-
laturis, non omissis lapidibus non scriptis, sed sculptis tantummodo, quam
proponit codex olim Peutingeri, nunc Augustanus n. 656 f. 38 — 46'.
Simillimum librum nactus boissardus pleraque inde et Grutero misit
(quorum quaedam, licet paucissima, a libro Boissardi scripto absunt) et
rettulit in codicem suum p. 481 — 521 postea illatum in bibliothecam
Benedictinorum Sangermanensem (unde factum est, ut non pauca inde
ederet Montfaucon in supplemento antiquitatum aere incisa), hodie vero
servatum in publica Parisina (S. Germain n. 1078), sed ut ea augeret
praeterea ex Apiano. Nam non solum complura habet, quae in Picturis
desiderantur et plane similiter leguntur apud Apianum, sed etiam falsas
locorum indicationes ipsasque mendas typothetae ex Apiano repetit
(ut Gorianscanam vol. V n. 711 rettulit item ad Celeiam ibique prae-
nomen C. omisit, quod adest vel apud Cholerum, Tolmezzensem vol. V
n. 1848 collocavit Fuziagi apud Graecium, cum sic pro Friziago In-
eundi dederit Apiani typotheta); unde cavendum est, ne talibus decipia-
mur. — Ceterum duorum huiusce syllogae exemplorum utrumque habet
propriam utilitatem. Nam Augustanum volumen longe plenius et magis
sincerum locorum indicationibus plane destituitur; Boissardinum contra
has habet etsi brevissimas et interdum permutatas, praeterea unum titu-
lum n. 4069 proponit in Picturarum volumen non relatum, cum praeterea
non solum complura, ut diximus, omittat in altero reperienda, sed etiam
more auctoris, qui quidquid attingeret corrumpere solebat, saepe minora
sphalmata ostendat, ut versus male divisos, lacunas vel praeter rem simu-
latas vel fraude celatas, maxime litterarum contignationes temere a de-
scriptore excogitatas; quamquam a gravioribus commentis in his certe
Boissardus abstinuit. — Pleraeque inscriptiones in hanc syllogen relatae
Celeianae sunt; his accedunt Gratzenses Piet. f. 43, item ex pagis vicinis
S. Leonhardi f. 44, Strassgangi f. 45, Feistritzii f. 38', Pettavienses non
multae f. 44. 45, quibus addenda est Boissardina n. 4069 modo citata, Salz-
burgensis f. 46', Pechlariensis f. 46', Ischeliensis f. 46', denique Cattwycken-
ses ex Hollandia f. 45'. 46'. — Non ante a. 1506 corpus hoc conditum esse
inde apparet, quod habet titulos in burgo Gratzensi hoc tempore collo-
catos iussu imperatoris Maximiliani; adde quod adest n. 5212, quem nuper
erutum scribit Lazius. Summae autem auctoritatis est; nam exempla et
cum cura excepta sunt et ab omni fuco et fallacia aliena et insunt tituli satis
multi et in his plerique aut cum paucis aut ab solo hoc auctore nobis servati.
Versuum divisio raro neglegitur, ut factum est in Strassgangensi n. 5435.
V. Lazius (1551) praeter ea, quae ex Apiano sumpsit et pauca quae
habuit Augustini ad Stiriam pertinentia (nam plerisque eius eum caruisse
supra vidimus p. 479), etiam propria sylloge usus est tam in Caranthanis
(v. p. 596) quam in Stiriensibus. In hac fuerunt tituli Celeiani non
pauci, praeterea Poetovionenses duo (apud ipsum p. 1169, apud nos
n. 4020. 4037), Solvenses quattuor (apud ipsum p. 1165, ubi leguntur con-
iuncti), denique descripti in agri Gratzensis pagis Rein Feldkirchen
Gleisdorf Pischelsdorf S. Iohannis ad Herberstein Pollau (?) aliquot, qui
omnes leguntur apud ipsum p. 1164. Facile in universum separantur ab
iis quos deprompsit ex auctoribus reliquis; at exempla pessima sunt culpa
non tam descriptoris quam editoris, apud quem omnia proponuntur cor-
rupta confusa divulsa pessumdata.
VI. Iohannes Macher Graecium topographice descriptum. Graecii
1700 fol. pp. 90. — Auctor quamquam monumenta dedit in aere incisa,
tamen ex libris potius ea sumpsit quam ex ipsis archetypis.
VII. Aquil. Iui. Caesar annales Styriae. Graetzii, postea Vindo-
bonae fol. Vol. I 1768. II 1773. III 1777.
VIII. Car. Mayer Versuch uber einige steiermarkische Alterthumer. Gratz
1782. 8. pp. 219. — Habet Mayerus propria quaedam, sed non solum
imperite rem instituit titulis pessime exceptis neque unquam versuum vera
divisione retenta, sed deceperunt etiam eum schedae nescio cuius falsarii,
quarum vestigia apud Caesarem quoque reperiuntur. A Mayero citantur
modo sub nomine manuscripti societatis lesu, modo sub nomine Schrotti
et Hohenwarthi; Iohannis Friderici Schrott von Hohenwarth Chronika
des Herzogthums Steyer ms. 2 voll. laudata repperi apud Winklernum
{Nachrichten von Schriftstellern des Herzogthums Steiermark Gratz 1810.
p. 231), ipsa frustra indagavi. Solet autem Mayerus inde non afferre
nisi principia titulorum, quorum pleraque certe deprehendi ex Lazio
desumpta esse corruptissime.
IX. los. Car. Kindermann Beitrage zur Vaterlandskunde fur Inner-
dstreichs Einwohner. Vol. 1. 2 Gratzii 1790. 8. Dedit syllogen inscrip-
tionum Stiriensium pessime corrasam ex Lazio Grutero Caesare Mayero
additis paucis de suo et his fere pertinentibus ad Graetzium. Versuum
ordinem non observavit. Reliqua scripta Kindermanni quae vidi potue-
runt praetermitti.
X. Der Aufmerksame, Grdtzer Zeitschrift a. 1812—1842. 1856. 1857;
item Stiria a. 1843 —1848. Haec quae prodierunt volumina alia ipse
excussi, alia mea causa Ilwofius Gratzensis, excepto primo a. 1812, quod
reperire non potuimus.
74*