DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.53375#0011
NORICVM
589
SAIFNITZ. TARVIS
procuratoris Augusti, recentiores, inter quos est dedicatus anno 192 p. C.,
consularis legionis II Italicae.
Noricum in duas provincias divisum est sine dubio imperante Diocle-
tiano; certe neque ante hunc memoratur Noricum duplex et laterculi
provinciarum qui extant a Veronensi inde in Pannoniarum dioecesi re-
censent Norica duo ripense et mediterraneum. Inter certae aetatis titulos,
qui has provincias habent, antiquissimus est Virunensis n. 4796 anni
p. C. 311 Aurelii Hermodori v(iri) p(erfectissimi) p(raesidis) p(rovinciae)
N(orici) m(edi)t(erranei).
I. Saifnitz. Tarvis. Maglern.
Aquileia Virunum viam hanc habent itineraria:
Antoninianum p. 276:
Aquileia
XXX
viam Bellono (sic cod. Sco-
rial., beloio reliqui}
XXIIII
Lacire (Larice)
xxvii (xxim)
Santico
XXX
Viruno
Peutingeranum :
Aquileia
xxxv
ad Silanos
plura
hic
exciderunt
Tasinemeti
| vini
Saloca
. I XI
Viruno
Hanc viam locorum gnari, inter quos nomino laborneggium in commen-
tariolo tabulae primae antiquitatum Carinthianarum adiecto, recte intellexe-
runt huc pertinere. Eius prima statio vicus est adhuc dictus antiquo
nomine Tricesimo (v. vol. V ante n. 1793). Deinde ubi quaerimus, quae est
quaestio primaria in via ex Italia in regiones transalpinas pergente, quo
loco ea Alpes superaverit, et natura locorum et tituli viam indicant
eam, quae supra Gemonam fluvium Tagliamento relinquens et per valles
q. d. dei Ferro et Canalis pergens ad vicos Pontebba s. Pontafel, Saif-
nitz (ubi summa Alpis est et aquarum divergium), Obertarvis, Unter-
tarvis prope Maglern descendit in vallem fluvii Gail. Non solum enim
ad Saifnitzium tituli reperti sunt, qui cum contrascriptoris n. 4716
et servi Caesaris n. 4712 mentionem iniciant, stationem ibi fuisse portorii
Illyrici declarant, sed etiam columnae miliariae eruderatae ibidem osten-
dunt hanc viam pro re admodum commodam neque ita altam Romana
aetate publice stratam fuisse. Itaque satis certum est hanc esse viam,
quam solam Aquileia Virunum indicant itineraria publica. Stationes tamen
intermediae inter Tricesimum et Virunum sic ordinandae secundum itine-
raria (nam sine causa opinor Peutingerana via ab Antoniniana diversa
creditur): ad Silanos — Lacire — Santico — Tasinemeti — Saloca ubi-
nam fuerint non expedio, cum praesertim mensurae etiam itinerarii An-
tonini non satis expleant vera locorum intervalla videaturque et hic
numeri decem nota certe una alicubi excidisse. Summae Alpis indicatio
cum non possit abesse ab itinerario, probabiliter laborneggius rettulit
mansionem Lacire sive Larice ad vicum Saifnitz totum repletum ruderibus
Romanis. Quam solam ex his mansionibus praeterea memorant auctores,
scilicet 2ιαντιχόν nominatum apud Ptolemaeum 2, 13 3 inter oppida Norici
mediterranei, non sine aliqua probabilitate idem statuit fuisse prope Vil-
lach, ubi confluunt fluvii Dravus et Gail conveniuntque item viae duae
altera Aquileia Virunum pergens, altera a luvavo et Teurnia per vallem
Dravi descendens. Tituli ex his partibus quos habemus privati sunt
omnes neque topographiam illustrant.
4712 Obertarvis in einem Hause linies unter dem
Bezirkscommissariat eichhorn; an der Post-
strasse rechts, in der Behausung des Petscher
n. 23 vindob. Tervilae in Carinthia mur. —
In Campo rosso sub Ponteba valvas.; in via
a Torrenstein grut.
d es m
A Q_V I L I N I
CAES · N
AN · XXXXVI
IVLIA · STRA
TONICE · C®
IVGI· PIENTISSI
MO
Valvasoni descr. della Cargna (1565) ms. n. 12
(inde Grassi Carn. p. 216); Grut. 606, 9 per
Gutenstenium e schedis Metelli; Mur. ms. fasc.
XIX, 226 nescio unde; Eichhorn ms. et 2, 15
(unde descriptum videtur exemplum musei Vindo-
bonensis, editum Wiener Jahrb. A. B. 45 a. 1829
p. 59); Laur. dOrlandi Cividalensis Archiv fur
Kdrnten 1858, 110; Steiner 4035 a prioribus.
In vv. div. conveniunt Mur. Eichh. nec reliqui
inde multum recedunt. — 1 lbm Mur. — 3 caes ...
vix Grut.
Eiusdem hominis titulum votivum ad Timavum
repertum habes in Histricis vol. V n. 706.
4713 in Campo rosso sub Ponteba valv. — Aquileiae mur. male.
Valvasoni descr.:
D · M
IVL · VENVSTAE · ANNO
XXII · DEDICATVS-VTILIO
Valvasoni apud Mur.
D · M
IVL · VENVSTAE
ANN · XXII
senex
mulier
librum
. speculum
tenens
............. tenens
Valvasoni servavit, sed dat aliter descr. della Cargna n. 13, aliter ms. inter schedas Muratorianas;
cum hoc exemplo conveniunt Bertoli Aquil. p. 428 n. 631 a Lirutio ex schedis Valvasoniis (inde Mur.
1763, 2 ex Bertolio) et Grassi Carn. p. 215.
4714 in Tarvisio inferiore in platea valvasoni (1565) I. Rep. ad Saifnitz, steht jetzund an der Tarvis
im Canal megiser (1612). Untertarvis rechts am Eingang in die Muhle ais Gewolbpfeiler eich-
horn. — Campo rosso sub Ponteba valvasoni Π, errore opinor.
5
mulier cum
lorica scuto
hasta clipeo
D · M
Q_ · Μ V T I L I V S
CHRESTVS · VIVS
F E C · SIBI · ET
FLORENTINIAE
SECVNDINAE · CON
IVGI · RARISSIME · ANN
XXV · ET · MVTILIAE
FORTVNATAE · MATRI
ANN · LXX · ET«MVTILIAE
CRISPINAE «NEPTI «ANN-IIII
invenis
globum
tenens
evanidas cerni in lateribus adnotat Eichh. —
Valvasoni ms. inter Muratoriana bis; cum priore
exemplo convenit descr. della Cargna ms. 1565
n. 11 (inde Bertoli p. 427 n. 629 per Lirutium
ex schedis Valvasoniis; Mur. 1379, 5 ex schedis
Valvasoniis, 2075, 3 ex Bertolio; Grassi Carnia
p. 216); Megiser ann. Car. 1, 140 (inde Valvasor
Karndten p. 216), qui fortasse et ipse sumpsit ex
Valvasonii schedis; Eichhorn ms. et 2, 14 (inde
pendent exemplum musei Vindob. et Wiener Jahrb.
A. B. 45, 89 cf. 48, 84); Steiner 4037 a prioribus.
In vv. div. conveniunt Valv. II et Eichh. —
Anaglypha ut supra describit Valv. (descr.), figuras
1 diis · manibvs Meg. — 2 o pro Q_Eichh. ms. —
3 viis Eichh. Valv. Π, vIlvs (Mur.) vel vlivs (descr.) Valv. I, ivlivs Meg. — 4 fecit Valv. Π. —
5 sic Eichh., floreminiae Valv. Π, Florentinae Valv. I Meg. — 7 rarissimae Valv. II, rariss
Valv. I, charissimae Meg. — anno Meg. — 10 anno Meg.
589
SAIFNITZ. TARVIS
procuratoris Augusti, recentiores, inter quos est dedicatus anno 192 p. C.,
consularis legionis II Italicae.
Noricum in duas provincias divisum est sine dubio imperante Diocle-
tiano; certe neque ante hunc memoratur Noricum duplex et laterculi
provinciarum qui extant a Veronensi inde in Pannoniarum dioecesi re-
censent Norica duo ripense et mediterraneum. Inter certae aetatis titulos,
qui has provincias habent, antiquissimus est Virunensis n. 4796 anni
p. C. 311 Aurelii Hermodori v(iri) p(erfectissimi) p(raesidis) p(rovinciae)
N(orici) m(edi)t(erranei).
I. Saifnitz. Tarvis. Maglern.
Aquileia Virunum viam hanc habent itineraria:
Antoninianum p. 276:
Aquileia
XXX
viam Bellono (sic cod. Sco-
rial., beloio reliqui}
XXIIII
Lacire (Larice)
xxvii (xxim)
Santico
XXX
Viruno
Peutingeranum :
Aquileia
xxxv
ad Silanos
plura
hic
exciderunt
Tasinemeti
| vini
Saloca
. I XI
Viruno
Hanc viam locorum gnari, inter quos nomino laborneggium in commen-
tariolo tabulae primae antiquitatum Carinthianarum adiecto, recte intellexe-
runt huc pertinere. Eius prima statio vicus est adhuc dictus antiquo
nomine Tricesimo (v. vol. V ante n. 1793). Deinde ubi quaerimus, quae est
quaestio primaria in via ex Italia in regiones transalpinas pergente, quo
loco ea Alpes superaverit, et natura locorum et tituli viam indicant
eam, quae supra Gemonam fluvium Tagliamento relinquens et per valles
q. d. dei Ferro et Canalis pergens ad vicos Pontebba s. Pontafel, Saif-
nitz (ubi summa Alpis est et aquarum divergium), Obertarvis, Unter-
tarvis prope Maglern descendit in vallem fluvii Gail. Non solum enim
ad Saifnitzium tituli reperti sunt, qui cum contrascriptoris n. 4716
et servi Caesaris n. 4712 mentionem iniciant, stationem ibi fuisse portorii
Illyrici declarant, sed etiam columnae miliariae eruderatae ibidem osten-
dunt hanc viam pro re admodum commodam neque ita altam Romana
aetate publice stratam fuisse. Itaque satis certum est hanc esse viam,
quam solam Aquileia Virunum indicant itineraria publica. Stationes tamen
intermediae inter Tricesimum et Virunum sic ordinandae secundum itine-
raria (nam sine causa opinor Peutingerana via ab Antoniniana diversa
creditur): ad Silanos — Lacire — Santico — Tasinemeti — Saloca ubi-
nam fuerint non expedio, cum praesertim mensurae etiam itinerarii An-
tonini non satis expleant vera locorum intervalla videaturque et hic
numeri decem nota certe una alicubi excidisse. Summae Alpis indicatio
cum non possit abesse ab itinerario, probabiliter laborneggius rettulit
mansionem Lacire sive Larice ad vicum Saifnitz totum repletum ruderibus
Romanis. Quam solam ex his mansionibus praeterea memorant auctores,
scilicet 2ιαντιχόν nominatum apud Ptolemaeum 2, 13 3 inter oppida Norici
mediterranei, non sine aliqua probabilitate idem statuit fuisse prope Vil-
lach, ubi confluunt fluvii Dravus et Gail conveniuntque item viae duae
altera Aquileia Virunum pergens, altera a luvavo et Teurnia per vallem
Dravi descendens. Tituli ex his partibus quos habemus privati sunt
omnes neque topographiam illustrant.
4712 Obertarvis in einem Hause linies unter dem
Bezirkscommissariat eichhorn; an der Post-
strasse rechts, in der Behausung des Petscher
n. 23 vindob. Tervilae in Carinthia mur. —
In Campo rosso sub Ponteba valvas.; in via
a Torrenstein grut.
d es m
A Q_V I L I N I
CAES · N
AN · XXXXVI
IVLIA · STRA
TONICE · C®
IVGI· PIENTISSI
MO
Valvasoni descr. della Cargna (1565) ms. n. 12
(inde Grassi Carn. p. 216); Grut. 606, 9 per
Gutenstenium e schedis Metelli; Mur. ms. fasc.
XIX, 226 nescio unde; Eichhorn ms. et 2, 15
(unde descriptum videtur exemplum musei Vindo-
bonensis, editum Wiener Jahrb. A. B. 45 a. 1829
p. 59); Laur. dOrlandi Cividalensis Archiv fur
Kdrnten 1858, 110; Steiner 4035 a prioribus.
In vv. div. conveniunt Mur. Eichh. nec reliqui
inde multum recedunt. — 1 lbm Mur. — 3 caes ...
vix Grut.
Eiusdem hominis titulum votivum ad Timavum
repertum habes in Histricis vol. V n. 706.
4713 in Campo rosso sub Ponteba valv. — Aquileiae mur. male.
Valvasoni descr.:
D · M
IVL · VENVSTAE · ANNO
XXII · DEDICATVS-VTILIO
Valvasoni apud Mur.
D · M
IVL · VENVSTAE
ANN · XXII
senex
mulier
librum
. speculum
tenens
............. tenens
Valvasoni servavit, sed dat aliter descr. della Cargna n. 13, aliter ms. inter schedas Muratorianas;
cum hoc exemplo conveniunt Bertoli Aquil. p. 428 n. 631 a Lirutio ex schedis Valvasoniis (inde Mur.
1763, 2 ex Bertolio) et Grassi Carn. p. 215.
4714 in Tarvisio inferiore in platea valvasoni (1565) I. Rep. ad Saifnitz, steht jetzund an der Tarvis
im Canal megiser (1612). Untertarvis rechts am Eingang in die Muhle ais Gewolbpfeiler eich-
horn. — Campo rosso sub Ponteba valvasoni Π, errore opinor.
5
mulier cum
lorica scuto
hasta clipeo
D · M
Q_ · Μ V T I L I V S
CHRESTVS · VIVS
F E C · SIBI · ET
FLORENTINIAE
SECVNDINAE · CON
IVGI · RARISSIME · ANN
XXV · ET · MVTILIAE
FORTVNATAE · MATRI
ANN · LXX · ET«MVTILIAE
CRISPINAE «NEPTI «ANN-IIII
invenis
globum
tenens
evanidas cerni in lateribus adnotat Eichh. —
Valvasoni ms. inter Muratoriana bis; cum priore
exemplo convenit descr. della Cargna ms. 1565
n. 11 (inde Bertoli p. 427 n. 629 per Lirutium
ex schedis Valvasoniis; Mur. 1379, 5 ex schedis
Valvasoniis, 2075, 3 ex Bertolio; Grassi Carnia
p. 216); Megiser ann. Car. 1, 140 (inde Valvasor
Karndten p. 216), qui fortasse et ipse sumpsit ex
Valvasonii schedis; Eichhorn ms. et 2, 14 (inde
pendent exemplum musei Vindob. et Wiener Jahrb.
A. B. 45, 89 cf. 48, 84); Steiner 4037 a prioribus.
In vv. div. conveniunt Valv. II et Eichh. —
Anaglypha ut supra describit Valv. (descr.), figuras
1 diis · manibvs Meg. — 2 o pro Q_Eichh. ms. —
3 viis Eichh. Valv. Π, vIlvs (Mur.) vel vlivs (descr.) Valv. I, ivlivs Meg. — 4 fecit Valv. Π. —
5 sic Eichh., floreminiae Valv. Π, Florentinae Valv. I Meg. — 7 rarissimae Valv. II, rariss
Valv. I, charissimae Meg. — anno Meg. — 10 anno Meg.