DOI Artikel:
Staēs, Balerios N.: Proïstorikoi synoikismoi en Attikē kai Aiginē
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14595#0115
203
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟΙ ΣΥΝΟΙΚΙΣΜΟΙ ΕΝ ΑΤΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΙΓΙΝΗ
204
ρον προς τήν θάλασσαν ή άπώτερον ταύτης « ίΐΐΐ
ϊηηθΓη Τΐιβϊΐβ, ηαΙιβΓ (Ιθιώ ΗγιηθΙΙυδ» όπως νο-
μίζει ο ΜϊΙοΙιΙιοί'βΓ (ενθ. άνωτ. σελ. 19), όστις
όμως και άνομολογεΐ οτι αδυνατεί νά τοποθετήσω
που τούτον, ώς άημοτ άρχαϊον, μετά βεβαιότατος,
ένεκεν της ελλείψεως πάσης αξίας προσοχής περί
αύτοΟ είδήσεως, εί'τε έμμέσου είτε άμέσου, προ-
τείνει δέ ώς πιθανωτέραν θέσιν το «Παπαγγε-
λάκι»1. Ό Ι^ΟΒρρβΓ2 εξ άλλου θέτει τούτον άνευ
ισχυρών, νομίζομεν, λόγων, έπι των υψωμάτων
των υπερθεν της μεσημβρινής όχθης του έκ του
Γαργηττού ερχομένου ρεύμ,ατος, ήτοι έν Σπάτα !
Ό ί(?9ΐ<6 επί τέλους (έ'νθ. άνωτ. σελ. 17 \νβδΐ6ΐ\)
τοποθετεί τον Κύθηρρον άορίστως ολίγον, « οβίΐίοΐι
ν. Η)ΐηθΙίθ8 ». Ήμεΐς εξ άλλου στηριζόμενοι κυρίως
έπι της άνακαλύψεως τών προϊστορικών τάφων και
έχοντες ύπ' όψει τήν παρά Στράβωνι σειράν τών
ονομάτων τών άρ^αίων συνοικισμών, μή εϋρίσκον-
τες δέ και πειστικάς τάς υποθέσεις τών άλλαχου
τοποθετούντων αύτόν, έκφράζομεν τήν γνώμην ό'τι
ό προϊστορικός ούτος συνοικισμός, πιθανώς δέ και
Ό ομώνυμος δήμος, ήρμοζε νά τοποθετηθή έν Λι-
γόρι μάλλον ή άλλαχου. Διότι έκτος τών άνωτέρω
λόγων συντελεί υπέρ της γνώμης ημών και Ό έξής'
ο Κύθηρρος εϊνε γνωστόν ό'τι ήτο εις τών παρα.-
Λίωτ δήμων της Πανδιονίδος φυλής μετά τήν ϋπό
Κλεισθένους διαίρεσιν της Αττικής εις τριττυς3.
Γνωστόν δ' έπίσης εϊνε καί ούχί άμφισβητήσιμον
(ΜϊΙοΙιΙιοΓθγ ένθ. άνωτ. σελ. 17) ό'τι έν τή παρα-
λίω μοίρα της φυλής ταύτης τίθενται οί δήμοι
Μυρρινους, Αγγελή, Πρασιαί, Στειριά κτλ. ων ή
θέσις έπίσης ώς γνωστή και αναμφισβήτητος δέον
νά θεωρηθή. Τεθέντων δέ τούτων ώς βέβαιων, ή
τοποθέτησις του Κυθήρρου καί ώς άήμον, έν μέσω
τών λοιπών «παραλίων » δήμων τής αύτής φυλής,
εϊνε, φαίνεται μοι, φυσικωτέρα ή ή άναζήτησις
τούτου κατά τάς άνατολικάς υπώρειας τοΰ Ύμητ-
τοΟ, ή καί έπι τών υψωμάτων του Σπάτα. Κείται
δέ όντως ή θέσις αυτη έν τω μέσω τών άνωτέρω
μνημονευθέντων άρ^αίων δήμων, άπέχουσα τόσον
1 'Βχεΐ που τοποθετεί τοΰτον καί ό Σουρμελής, σελ. 21. Ό Κοδδ,
ΑγοΙι. ΑυΓδ. I, σ. 209, θέτει τοΰτον πλησίον εις τό Κορωπί!
2 ΜίΙΙΙι. ά. ΑΙΙι. ΙιΐδΙ. 1892, σ. 354 χαϊ 369.
3 ΡοθρρεΓ ενθ. άνωτ. σελ. 369 καί ΡθΙΙΟ£ΙΓΐ, Βιιΐΐ. (1. Ο. ΗθΙΙ.
1889, σ. 347. Ό ΜΪΙοΙιΙιοΓβΓ τάσσει τοΰτον έν τοις μεσόγειοι; δη1-
μοις τή; φυλής ταύτης, ού^ί ευλόγως.
από τε τών Πρασιών καί τής Στειρια.ς, ό'σον περί-
που άπό τοΟ ΜυρρηνοΟντος καί τής Αγγελής.
Προς τούτοις δέον νά σημειωθή και τούτο ότι·περΙ
τά διακόσια μέτρα μακράν τών πλησίον τής δδοΟ.
άνακαλυφθέντων προϊστορικών τάφων (άριστερά
τω άνερχομένω έκ του λιμένος) ύπάρχουσιν ου μό-
νον δρατά ίχνη τοΟ προϊστορικοΟ συνοικισμοΟ, περί.
ών κατωτέρω, άλλά και τοιαΟτα μεταγενεστέρων-
οίκοδομών, άτινα πιθανώς άνήκουσιν εις τον δήμον
τούτον, όστις, ώς γνωστόν, ήτο τών μικροτέρων
τής Αττικής1. Επειδή δ'μως δυστυχώς τά μέρος
τοΟτο εϊνε ίδιόκτητον καί καλλιεργημένον (άμπε-
λώνες), δεν μοί έπετράπη ή έξερεύνησις αύτου,.
δι' ής ίσως ήθελε βεβαιωθή καί ή θέσις τοΟ άρ-
γαίου δήμου, ώς οιά τής άνακαλύψεως τών τάφων
έβεβαιώθη ή ΰπαρξις έκεϊ προϊστορικοί» συνοικισμ.οΟ.
Τους τάφους έν τή θέσει ταύτη άνεκάλυψα δι-
ερχόμενος τήν όδόν άπό Πρασιών εις Μαρκόπου-
λον. Παρετήρησα λάκκον τινα κατά τό άκρον τής.
δδοΰ καί υπέθεσα ό'τι ήτο βεβυθισμένον σπήλαιον.
Οντως δέ τήν έπομένην οί έργάται ημών άνεκά-
λυπτον έκεϊ πολλούς σπηλαιοειδεϊς τάφους, οί'τινες
εύτυχώς δέν εϊχον έρευνηθή άλλοτε. Τό έδαφος,,
έν ω είνον λαξευθή τά τπήλαια ταύτα, εϊνε πωρ-
ρώδες μεν, άλλά στερεόν, δι' δ καί οί τάφοι διε-
τηροΰντο, ώς τά πολλά, έν καλή καταστάσει. Τό
ιδιάζον τών σπηλαίων τούτων εινε δτι κατεσκευά-
σθησαν ύπό έδαφος έλάχιστα έπικλινές καί διά
τούτο, ότε τό πρώτον είδον τον προδόντα μοι τά
σπήλαια λάκκον, άμφέβαλον περί τής ύπάρ-
ξεως σπηλαιοειδών τάφων ύπό έπίπεδον σχεδόν1
έπιφάνειαν ! Παρετήρησα δ'μως άκολούθως δτι ού-
δαμου άλλαχοΟ, πλησίον έκεϊ, ύπήρχεν έδαφος
κατάΛ2η2ον εις άνόρυςιν σπηλαίων έπυκΛι,νές,
διότι πάντα τά πέριξ ύψώματα καλύπτονται ύπό
χώματος έρυθρωπου* μέχρις ίκανου βάθους. Έκ
τοιαύτης δ' άνάγκης πιεζόμενοι, φαίνεται, έπεχεί-
ρησαν τήν κατασκευήν σπηλαίων ουχί έπι υψώ-
ματος καί επομένως έπι εδάφους έπικλινοΰς, άλλ'
έπι επιπέδου σχεδόν, άνορύττοντες ταύτα εις σχε-
τικώς μέγα βάθος. Συνέπεια δέ τούτου είνε πρώ-
τον μέν δτι οί δρόμοι τών σπηλαίων δέν άγουσιν·
ευθέως καί δριζοντίως προς τό στόμιον τούτων,
δ'πως εις τά έπι έδάφους έπικλινοΰς σπήλαια, άλλά
1 Μίΐοΐιΐιοίο' ενθ. άνωτ. σελ. 18.
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟΙ ΣΥΝΟΙΚΙΣΜΟΙ ΕΝ ΑΤΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΙΓΙΝΗ
204
ρον προς τήν θάλασσαν ή άπώτερον ταύτης « ίΐΐΐ
ϊηηθΓη Τΐιβϊΐβ, ηαΙιβΓ (Ιθιώ ΗγιηθΙΙυδ» όπως νο-
μίζει ο ΜϊΙοΙιΙιοί'βΓ (ενθ. άνωτ. σελ. 19), όστις
όμως και άνομολογεΐ οτι αδυνατεί νά τοποθετήσω
που τούτον, ώς άημοτ άρχαϊον, μετά βεβαιότατος,
ένεκεν της ελλείψεως πάσης αξίας προσοχής περί
αύτοΟ είδήσεως, εί'τε έμμέσου είτε άμέσου, προ-
τείνει δέ ώς πιθανωτέραν θέσιν το «Παπαγγε-
λάκι»1. Ό Ι^ΟΒρρβΓ2 εξ άλλου θέτει τούτον άνευ
ισχυρών, νομίζομεν, λόγων, έπι των υψωμάτων
των υπερθεν της μεσημβρινής όχθης του έκ του
Γαργηττού ερχομένου ρεύμ,ατος, ήτοι έν Σπάτα !
Ό ί(?9ΐ<6 επί τέλους (έ'νθ. άνωτ. σελ. 17 \νβδΐ6ΐ\)
τοποθετεί τον Κύθηρρον άορίστως ολίγον, « οβίΐίοΐι
ν. Η)ΐηθΙίθ8 ». Ήμεΐς εξ άλλου στηριζόμενοι κυρίως
έπι της άνακαλύψεως τών προϊστορικών τάφων και
έχοντες ύπ' όψει τήν παρά Στράβωνι σειράν τών
ονομάτων τών άρ^αίων συνοικισμών, μή εϋρίσκον-
τες δέ και πειστικάς τάς υποθέσεις τών άλλαχου
τοποθετούντων αύτόν, έκφράζομεν τήν γνώμην ό'τι
ό προϊστορικός ούτος συνοικισμός, πιθανώς δέ και
Ό ομώνυμος δήμος, ήρμοζε νά τοποθετηθή έν Λι-
γόρι μάλλον ή άλλαχου. Διότι έκτος τών άνωτέρω
λόγων συντελεί υπέρ της γνώμης ημών και Ό έξής'
ο Κύθηρρος εϊνε γνωστόν ό'τι ήτο εις τών παρα.-
Λίωτ δήμων της Πανδιονίδος φυλής μετά τήν ϋπό
Κλεισθένους διαίρεσιν της Αττικής εις τριττυς3.
Γνωστόν δ' έπίσης εϊνε καί ούχί άμφισβητήσιμον
(ΜϊΙοΙιΙιοΓθγ ένθ. άνωτ. σελ. 17) ό'τι έν τή παρα-
λίω μοίρα της φυλής ταύτης τίθενται οί δήμοι
Μυρρινους, Αγγελή, Πρασιαί, Στειριά κτλ. ων ή
θέσις έπίσης ώς γνωστή και αναμφισβήτητος δέον
νά θεωρηθή. Τεθέντων δέ τούτων ώς βέβαιων, ή
τοποθέτησις του Κυθήρρου καί ώς άήμον, έν μέσω
τών λοιπών «παραλίων » δήμων τής αύτής φυλής,
εϊνε, φαίνεται μοι, φυσικωτέρα ή ή άναζήτησις
τούτου κατά τάς άνατολικάς υπώρειας τοΰ Ύμητ-
τοΟ, ή καί έπι τών υψωμάτων του Σπάτα. Κείται
δέ όντως ή θέσις αυτη έν τω μέσω τών άνωτέρω
μνημονευθέντων άρ^αίων δήμων, άπέχουσα τόσον
1 'Βχεΐ που τοποθετεί τοΰτον καί ό Σουρμελής, σελ. 21. Ό Κοδδ,
ΑγοΙι. ΑυΓδ. I, σ. 209, θέτει τοΰτον πλησίον εις τό Κορωπί!
2 ΜίΙΙΙι. ά. ΑΙΙι. ΙιΐδΙ. 1892, σ. 354 χαϊ 369.
3 ΡοθρρεΓ ενθ. άνωτ. σελ. 369 καί ΡθΙΙΟ£ΙΓΐ, Βιιΐΐ. (1. Ο. ΗθΙΙ.
1889, σ. 347. Ό ΜΪΙοΙιΙιοΓβΓ τάσσει τοΰτον έν τοις μεσόγειοι; δη1-
μοις τή; φυλής ταύτης, ού^ί ευλόγως.
από τε τών Πρασιών καί τής Στειρια.ς, ό'σον περί-
που άπό τοΟ ΜυρρηνοΟντος καί τής Αγγελής.
Προς τούτοις δέον νά σημειωθή και τούτο ότι·περΙ
τά διακόσια μέτρα μακράν τών πλησίον τής δδοΟ.
άνακαλυφθέντων προϊστορικών τάφων (άριστερά
τω άνερχομένω έκ του λιμένος) ύπάρχουσιν ου μό-
νον δρατά ίχνη τοΟ προϊστορικοΟ συνοικισμοΟ, περί.
ών κατωτέρω, άλλά και τοιαΟτα μεταγενεστέρων-
οίκοδομών, άτινα πιθανώς άνήκουσιν εις τον δήμον
τούτον, όστις, ώς γνωστόν, ήτο τών μικροτέρων
τής Αττικής1. Επειδή δ'μως δυστυχώς τά μέρος
τοΟτο εϊνε ίδιόκτητον καί καλλιεργημένον (άμπε-
λώνες), δεν μοί έπετράπη ή έξερεύνησις αύτου,.
δι' ής ίσως ήθελε βεβαιωθή καί ή θέσις τοΟ άρ-
γαίου δήμου, ώς οιά τής άνακαλύψεως τών τάφων
έβεβαιώθη ή ΰπαρξις έκεϊ προϊστορικοί» συνοικισμ.οΟ.
Τους τάφους έν τή θέσει ταύτη άνεκάλυψα δι-
ερχόμενος τήν όδόν άπό Πρασιών εις Μαρκόπου-
λον. Παρετήρησα λάκκον τινα κατά τό άκρον τής.
δδοΰ καί υπέθεσα ό'τι ήτο βεβυθισμένον σπήλαιον.
Οντως δέ τήν έπομένην οί έργάται ημών άνεκά-
λυπτον έκεϊ πολλούς σπηλαιοειδεϊς τάφους, οί'τινες
εύτυχώς δέν εϊχον έρευνηθή άλλοτε. Τό έδαφος,,
έν ω είνον λαξευθή τά τπήλαια ταύτα, εϊνε πωρ-
ρώδες μεν, άλλά στερεόν, δι' δ καί οί τάφοι διε-
τηροΰντο, ώς τά πολλά, έν καλή καταστάσει. Τό
ιδιάζον τών σπηλαίων τούτων εινε δτι κατεσκευά-
σθησαν ύπό έδαφος έλάχιστα έπικλινές καί διά
τούτο, ότε τό πρώτον είδον τον προδόντα μοι τά
σπήλαια λάκκον, άμφέβαλον περί τής ύπάρ-
ξεως σπηλαιοειδών τάφων ύπό έπίπεδον σχεδόν1
έπιφάνειαν ! Παρετήρησα δ'μως άκολούθως δτι ού-
δαμου άλλαχοΟ, πλησίον έκεϊ, ύπήρχεν έδαφος
κατάΛ2η2ον εις άνόρυςιν σπηλαίων έπυκΛι,νές,
διότι πάντα τά πέριξ ύψώματα καλύπτονται ύπό
χώματος έρυθρωπου* μέχρις ίκανου βάθους. Έκ
τοιαύτης δ' άνάγκης πιεζόμενοι, φαίνεται, έπεχεί-
ρησαν τήν κατασκευήν σπηλαίων ουχί έπι υψώ-
ματος καί επομένως έπι εδάφους έπικλινοΰς, άλλ'
έπι επιπέδου σχεδόν, άνορύττοντες ταύτα εις σχε-
τικώς μέγα βάθος. Συνέπεια δέ τούτου είνε πρώ-
τον μέν δτι οί δρόμοι τών σπηλαίων δέν άγουσιν·
ευθέως καί δριζοντίως προς τό στόμιον τούτων,
δ'πως εις τά έπι έδάφους έπικλινοΰς σπήλαια, άλλά
1 Μίΐοΐιΐιοίο' ενθ. άνωτ. σελ. 18.