DOI article:
Tsuntas, Chrēstos: Kykladika, [2]
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14648#0077
131
ΚΥΚΛΑΔΙΚΑ
132
ένταΰθα είκ. 39), σώζεται δέ εις εν μέρος μέχρις
ύψους 2,60 μ. καί, όσον δύναται νά κρίνη τις σή-
μερον, είχε μίαν μόνην πύλην κειμένην πιθανώς
προς το σημερινον άκρον της μεσημβρινής πλευ-
ράς,ενθα ύπάρχει κλϊμαξ (γ) κατασκευασθεϊσα πρό
τίνων έτών" διότι ούδαμοΰ μεν του λοιπού τείχους
ύπάρχει άνοιγμα εισόδου, ή δ' ατείχιστος πλευρά
είναι απότομος καί ακατάλληλος.
Ό μεταξύ των δυο τειχών χώρος φαίνεται ό'τι
ήτο οδός, διότι δοκιμάσας εις πλείονα μέρη εύρον
υπό έπίχωσιν 0,30 έως 0,50 μ. στρώμα γης πε-
πατημένης καί ύπ αύτό λίθους ατάκτως έρριμμέ-
νους" ή έπιφάνεια του δρόμου κείται πολλαχοΰ εν
μέτρον καί πλέον ύπέρ τό φυσικον στερεον έδαφος.
Πλησίον τοΟ πύργου β άνεκαλύφθη υπόνομος, ήτις
από της ΜΔ αύτοΰ γωνίας αρχομένη διασχίζει τά
έξωτερικάν τεϊχος' έντός τοΟ τείχους εχει ή υπόνομος
πλ.0,25 καί ΰψος μόλις 0,1 5 μ., μεταξύ όμως του
τείχους καί του πύργου το ΰψος αύτής είναι 0,90
μ. καί τό πλάτος μέχρι 0,40 περίπου. Ένεκα του
μεγάλου τούτου ύψους μεταξύ τείχους και πύργου
καί έπειδή δεν έξακολουθεΐ ύπό τον πύργον, πιθα-
νόν φαίνεται ό'τι διωχέτευε τά μεταξύ τών δύο τει-
χών πίπτοντα ομορια ύδατα.
Τό έσωτερικόν τείχος εχει πάχος λίαν διάφορον
κατά τά διάφορα μέρη, ήτοι άπά 2,40 έως 4,10
περίπου, είδικώτερον δ' ή μεν βορεία πλευρά αυ-
τού εχει πάχος 2,40 έως 2,80, αί δ' άλλαι 3,60
εως 4,10. Τόν λόγον της διαφοράς ταύτης αγνοώ,
διότι ή βορεία πλευρά δέν είναι μάλλον δυσάλω-
τος. Τά κατώτερα μέρη του εσωτερικού τείχους
είναι έκτισμένα έκ μικρών λίθων, τά δ' ανώτερα,
δσον σώζονται, έκ μεγαλειτέρων ή καί έξ ογκολί-
θων εχόντων διαστάσεις, οίας π. χ. οί της εν Μυ-
κήναις ακροπόλεως. Αίτιον τούτου είναι ότι τά κα-
τώτερα μέρη του εσωτερικοί* τείχους καλυπτόμενα
ύπό της μεταξύ τών δύο τειχών έπιχώσεως του
όμου δέν ήσαν ορατά, τοΰτο δέ, πλην πολλών
άλλων, άποδεικνύει ό'τι τά δύο τείχη έκτίσθησαν
συγχρόνως καί έν σχέσει πράς άλληλα. Εις το
έσωτερικόν τείχος ύπάρχουσι κατά διαστήματα
προσκεκολλημένοι πύργοι τετράγωνοι, ων τά μόνα
σωζόμενα κατώτερα μέρη είναι ώσαύτως έκ μι-
κρών λίθων ώκοδομημένα, μεταξύ δ' αύτών καί
τοΟ έξωτερικοΰ τείχους μένει πάντοτε δίοδος στενή*
εις ό'μως πύργος (α) κείμενος έν τη γωνία, ήν σχη-
ματίζουσιν ή βορεία καί ή δυτική πλευρά, όχι μόνον
καταλαμβάνει όλον τό πλάτος του δρόμου, άλλ'
έκτείνεται καί έπί τοΟ έξωτερικοΰ τείχους καί προ-
έχει έ'τι καί τούτου" δυστυχώς ό πύργος ούτος δέν
σώζεται έπαρκώς προς κατανόησιν πλειόνων λεπτο-
μερειών πρόδηλον όμως είναι ότι διέκοπτε τον με-
ταξύ τών δύο τειχών δρόμον, πιθανώτατα δέ καί
τήν συνέχειαν τών επάλξεων του έξωτερικου τεί-
χους" ώστε έάν έχθρός τις κατώρθωνε νά γείνη κύ-
ριος του ένος τμήματος τοΰ έξωτερικου τείχους,
δέν ήτο κύριος καί του ετέρου. Επί του έσωτερι-
κοΰ τείχους, καθ'όσον σώζεται, ύπάρχουσι δύο πυ-
λίδες, ή μεν έπί της βόρειας πλευράς, ή δ' ετέρα
εις τά μεσημβρινοδυτικά, άμφότεραι δέ δέν κείνται
πλησίον της πύλης τοΰ έξωτερικου τείχους (όπου-
δήποτε καί αν ύποτεθη αύτη), άλλ' ϊκανώς μακράν,
καί ο δΓ έκείνης είσελθών έπρεπε νά βαδίση διά-
στημά τι μεταξύ τών δύο τεινών καί ύπό τούς πύρ-
γους, ίνα φθάση προ μιας τών εισόδων της ακρο-
πόλεως. Αί είσοδοι αύται ε^ουσιν άμφότεραι πλ.
0,85 μ., είναι δέ, ώς φαίνεται, δύο ένεκα της διχο-
τομήσεως του δρόμου δια του πύργου α" διότι έάν ή
πύλη του έξωτερικου τείχους εκείτο παρά τήννεω-
τέραν κλίμακα, ή έν τη βορεία πλευρά τοΟ έσωτε-
ρικοΟ τείχους πυλίς δέν ήδύνατο νά χρησιμεύση ή
όπως έξέρχωνται ενδοθεν εις τό τμήμα τοΰτο τοΟ
δρόμου καί άνέρχωνται εις τάς έπάλξεις του έξω-
τερικου τείχους" διά τήν έν καιρώ ειρήνης συγκοι-
νωνίαν μετά τών έξω ή πυλίς αύτη ούδεμίαν εϊνε
σπουδαιότητα. Εις τάς έπάλξεις τοΰ έσωτερικοΰ
τείχους άνέβαινον διά κλιμάκων έκτισμένων εις τάς
έσοχάς του τείχους, ών μία ύπάρχει παρά τον πύρ-
γον β καί άλλη παρά τόν πύργον τόν πλησίον της
μεσημβρινοδυτικής πυλίδος.
Ή άκρόπολις του Άγ. Ανδρέου ανήκει εις έπο-
χήν ύστερωτέραν της έν Σύρω" τοΟτο αποδεικνύε-
ται όχι μόνον έκ της μεγαλειτέρας εκτάσεως, ήν
κατέχει, καί τοΰ μεγαλειτέρου πάχους τών τειχών,
άλλά καί έκ του τρόπου της οίκοδομίας, όστις είναι
τελειότερος (πρβ. τάς ούο άπεικονίσεις είκ, 39 και
πίν. 7, 2), έκ του μεγέθους τών άνωτέρων λίθων
του έσωτερικοΰ τείχους, έκ τοΰ τετραγώνου σχή-
ματος πάντων τών πύργων καί τέλος έκ τών εύ-
ρημάτων" διότι έν ταΐς μικραϊς δοκιμαϊς, ας έπε-
ΚΥΚΛΑΔΙΚΑ
132
ένταΰθα είκ. 39), σώζεται δέ εις εν μέρος μέχρις
ύψους 2,60 μ. καί, όσον δύναται νά κρίνη τις σή-
μερον, είχε μίαν μόνην πύλην κειμένην πιθανώς
προς το σημερινον άκρον της μεσημβρινής πλευ-
ράς,ενθα ύπάρχει κλϊμαξ (γ) κατασκευασθεϊσα πρό
τίνων έτών" διότι ούδαμοΰ μεν του λοιπού τείχους
ύπάρχει άνοιγμα εισόδου, ή δ' ατείχιστος πλευρά
είναι απότομος καί ακατάλληλος.
Ό μεταξύ των δυο τειχών χώρος φαίνεται ό'τι
ήτο οδός, διότι δοκιμάσας εις πλείονα μέρη εύρον
υπό έπίχωσιν 0,30 έως 0,50 μ. στρώμα γης πε-
πατημένης καί ύπ αύτό λίθους ατάκτως έρριμμέ-
νους" ή έπιφάνεια του δρόμου κείται πολλαχοΰ εν
μέτρον καί πλέον ύπέρ τό φυσικον στερεον έδαφος.
Πλησίον τοΟ πύργου β άνεκαλύφθη υπόνομος, ήτις
από της ΜΔ αύτοΰ γωνίας αρχομένη διασχίζει τά
έξωτερικάν τεϊχος' έντός τοΟ τείχους εχει ή υπόνομος
πλ.0,25 καί ΰψος μόλις 0,1 5 μ., μεταξύ όμως του
τείχους καί του πύργου το ΰψος αύτής είναι 0,90
μ. καί τό πλάτος μέχρι 0,40 περίπου. Ένεκα του
μεγάλου τούτου ύψους μεταξύ τείχους και πύργου
καί έπειδή δεν έξακολουθεΐ ύπό τον πύργον, πιθα-
νόν φαίνεται ό'τι διωχέτευε τά μεταξύ τών δύο τει-
χών πίπτοντα ομορια ύδατα.
Τό έσωτερικόν τείχος εχει πάχος λίαν διάφορον
κατά τά διάφορα μέρη, ήτοι άπά 2,40 έως 4,10
περίπου, είδικώτερον δ' ή μεν βορεία πλευρά αυ-
τού εχει πάχος 2,40 έως 2,80, αί δ' άλλαι 3,60
εως 4,10. Τόν λόγον της διαφοράς ταύτης αγνοώ,
διότι ή βορεία πλευρά δέν είναι μάλλον δυσάλω-
τος. Τά κατώτερα μέρη του εσωτερικού τείχους
είναι έκτισμένα έκ μικρών λίθων, τά δ' ανώτερα,
δσον σώζονται, έκ μεγαλειτέρων ή καί έξ ογκολί-
θων εχόντων διαστάσεις, οίας π. χ. οί της εν Μυ-
κήναις ακροπόλεως. Αίτιον τούτου είναι ότι τά κα-
τώτερα μέρη του εσωτερικοί* τείχους καλυπτόμενα
ύπό της μεταξύ τών δύο τειχών έπιχώσεως του
όμου δέν ήσαν ορατά, τοΰτο δέ, πλην πολλών
άλλων, άποδεικνύει ό'τι τά δύο τείχη έκτίσθησαν
συγχρόνως καί έν σχέσει πράς άλληλα. Εις το
έσωτερικόν τείχος ύπάρχουσι κατά διαστήματα
προσκεκολλημένοι πύργοι τετράγωνοι, ων τά μόνα
σωζόμενα κατώτερα μέρη είναι ώσαύτως έκ μι-
κρών λίθων ώκοδομημένα, μεταξύ δ' αύτών καί
τοΟ έξωτερικοΰ τείχους μένει πάντοτε δίοδος στενή*
εις ό'μως πύργος (α) κείμενος έν τη γωνία, ήν σχη-
ματίζουσιν ή βορεία καί ή δυτική πλευρά, όχι μόνον
καταλαμβάνει όλον τό πλάτος του δρόμου, άλλ'
έκτείνεται καί έπί τοΟ έξωτερικοΰ τείχους καί προ-
έχει έ'τι καί τούτου" δυστυχώς ό πύργος ούτος δέν
σώζεται έπαρκώς προς κατανόησιν πλειόνων λεπτο-
μερειών πρόδηλον όμως είναι ότι διέκοπτε τον με-
ταξύ τών δύο τειχών δρόμον, πιθανώτατα δέ καί
τήν συνέχειαν τών επάλξεων του έξωτερικου τεί-
χους" ώστε έάν έχθρός τις κατώρθωνε νά γείνη κύ-
ριος του ένος τμήματος τοΰ έξωτερικου τείχους,
δέν ήτο κύριος καί του ετέρου. Επί του έσωτερι-
κοΰ τείχους, καθ'όσον σώζεται, ύπάρχουσι δύο πυ-
λίδες, ή μεν έπί της βόρειας πλευράς, ή δ' ετέρα
εις τά μεσημβρινοδυτικά, άμφότεραι δέ δέν κείνται
πλησίον της πύλης τοΰ έξωτερικου τείχους (όπου-
δήποτε καί αν ύποτεθη αύτη), άλλ' ϊκανώς μακράν,
καί ο δΓ έκείνης είσελθών έπρεπε νά βαδίση διά-
στημά τι μεταξύ τών δύο τεινών καί ύπό τούς πύρ-
γους, ίνα φθάση προ μιας τών εισόδων της ακρο-
πόλεως. Αί είσοδοι αύται ε^ουσιν άμφότεραι πλ.
0,85 μ., είναι δέ, ώς φαίνεται, δύο ένεκα της διχο-
τομήσεως του δρόμου δια του πύργου α" διότι έάν ή
πύλη του έξωτερικου τείχους εκείτο παρά τήννεω-
τέραν κλίμακα, ή έν τη βορεία πλευρά τοΟ έσωτε-
ρικοΟ τείχους πυλίς δέν ήδύνατο νά χρησιμεύση ή
όπως έξέρχωνται ενδοθεν εις τό τμήμα τοΰτο τοΟ
δρόμου καί άνέρχωνται εις τάς έπάλξεις του έξω-
τερικου τείχους" διά τήν έν καιρώ ειρήνης συγκοι-
νωνίαν μετά τών έξω ή πυλίς αύτη ούδεμίαν εϊνε
σπουδαιότητα. Εις τάς έπάλξεις τοΰ έσωτερικοΰ
τείχους άνέβαινον διά κλιμάκων έκτισμένων εις τάς
έσοχάς του τείχους, ών μία ύπάρχει παρά τον πύρ-
γον β καί άλλη παρά τόν πύργον τόν πλησίον της
μεσημβρινοδυτικής πυλίδος.
Ή άκρόπολις του Άγ. Ανδρέου ανήκει εις έπο-
χήν ύστερωτέραν της έν Σύρω" τοΟτο αποδεικνύε-
ται όχι μόνον έκ της μεγαλειτέρας εκτάσεως, ήν
κατέχει, καί τοΰ μεγαλειτέρου πάχους τών τειχών,
άλλά καί έκ του τρόπου της οίκοδομίας, όστις είναι
τελειότερος (πρβ. τάς ούο άπεικονίσεις είκ, 39 και
πίν. 7, 2), έκ του μεγέθους τών άνωτέρων λίθων
του έσωτερικοΰ τείχους, έκ τοΰ τετραγώνου σχή-
ματος πάντων τών πύργων καί τέλος έκ τών εύ-
ρημάτων" διότι έν ταΐς μικραϊς δοκιμαϊς, ας έπε-