Hē En Athēnais Archaiologikē Hetaireia [Hrsg.]: Ephēmeris archaiologikē (1902)

27

Η ΚΛΕΨΎΔΡΑ ΠΑΡΑ ΤΟΙΣ ΑΡΧΑΙΟΙ Σ

28

μιτχ

Π = Ε. Η

των ωρών ισούται πράς 9 ώρας και 29 λεπτά διαρκεϊ 12 λεπτά ήτοι τά'/4 τοΟ προτέρου. Επειδή
περίπου1. δέ και το ποσόν του διδομένου ύδατος (3 χοές) είνε
Άφ' έτερου ό Αισχίνης εν τω «περί Παραπρε- το 1/4 του άμφορέως, Οά ήδύνατό τις να συμπε-
σβείας» λόγω αύτου προτείνει τοις δικάζουσιν, αν βάνή δτι έν τη κλεψύδρα έχυνον το '/4 του ύδατος
κελεύωσι, νά βασανισθώσι προς μαρτυρίαν οί οίκέ- δια τον ύστερον λόγον, ή δέ ροή διήρκει ακριβώς
ται, καθόσον « ένδέχεται το λοιπόν αέρος της ήμέ- το '/4 της διαρκείας του προτέρου. Το τοιούτον
ρας ταΰτα πραξαι. Προς ένδεκα γάρ αμφορέας, έν ό'μως εινε έσφαλμένον, ύποτιθεμένης της κλεψύ-
διαμεμετρημένη τή ήμερα κρίνομαι». Ό άμφορεύς δρας πρισματικής ή κυλινδρικής- διότι ό χρόνος
ισοδυναμεί πρός 39 λίτρας περίπου, έκενοΟντο δέ της εκκενώσεως αύτής, (μή λαμβανομένου ύπ' όψιν
11 τοιοΟτοι διαδοχικώς. Ό άνώτερος άρα χρόνος τοΟ τριχοειδοΟς), δίδεται Οπό του τύπου,
τής πλήρους κενώσεως ένός άμφορέως ήτο, (λαμ-
βανομένου ύπ' οψιν του χρόνου καθ' όν ό ήλιος Ε /2Η
έκρύπτετο υπό τών ορέων), περί τά 51 λεπτά Κε γ § '
τής ώρας.

Ό Δημοσθένης έξ άλλου έν τω πρός Μακάρ- ένθα £ παριστά το έμβαδάν τής τομής του αγγείου,

τατον λέγει' «τωάρχοντι αμφορέα έκάστω έγχέαι ε τ0· έμβαδάν τής οπής, //τά άρχικόν ΰψος τοΟ

τω αμφισβητούντων, και τρεις χόας τω ύστέρω ύδατος ύπερ τον πυθμένα, § τήν έπιτάχυνσιν τήν

λόγω». Ό δέ Αριστοτέλης γράφει, ώς είδομεν, όφειλομένην εις τήν βαρύτητα, Π τά όλον ποσόν

«Δίδοται (δέ> δεκάχους [τ] αϊ ς Οπερ πεντακισχι- τοα έκχεομένου ύδατος (μέχρι τής πλήρους έκκε-

λίας δραχμάς και τρίχ[ο]υς τω [ύστερον] λό[γω]». νώσεως), και Κ συντελεστήν, ΐσούμενον μέν πρός

Ή γραφή (ώ>> δεικνύει δτι οί έκδόται θεωρουσι τον 0,62, άν ή ροή γίνεται δι' οπής λεπτοπαρείου, πράς

σύνδεσμον περιττόν. Ίνα συμβιβάσωμεν τά δύο 0,82 δέ, άν γίνεται διά βραχέος κυλινδρικού αύ-

ταυτα χωρία, νομίζομεν ότι δυνάμεθα νά προτεί- λ0ΰ. "Αν δ' ύποθέσωμεν τά ποσόν του ύδατος τά

νωμεν τήν γραφήν άω, ότε αντί δέκα χοών έχομεν ?ο0 άρχικοΰ, ό χρόνος τής εκκενώσεως γίνεται ό

δώδεκα χόας, ήτοι ένα αμφορέα. Εχομεν λοιπόν ηαυύιχ τον άρχνκοϋ και ούχί τά τέταρτον αύτου'.

ούτως ώς άνώτερον όριον κενώσεως τής κλεψύ- * Αν λοιπόν ό ύστερος λόγος διήρκει μόνον τά ]/4

δρας, χωρούσης αμφορέα, τουτέστι διαρκείας λό- Χ0α προτέρου, όπερ καθόλου βέβαιον δεν εινε,

γου τών ρητόρων έν ταϊς τοιαύταις δίκαις, τά 51 ή άνω δυσκολία θά ήρετο είτε άν δεχθώμεν ότι ή

λεπτά (μή συμπεριλαμβανομένου, εννοείται, του κλεψύδρα ειχεν έτερον τι κατάλληλον σχήμα, ώστε

χρόνου τής αναγνώσεως τών μαρτυριών, νόμων ή όρικν] διάρκεια του υστέρου λόγου νά εινε τά '/4

και τών τοιούτων). περίπου τής όρικής του προτέρου, είτε άν δεχθώ-

Τό τοιούτον έπιβεβαιουταί πως έκ τών σωζόμενων υ.εν ότι ύπήρχον δύο κλεψύδραι, διαφόρου του,ής

λόγων, οίτινες καίτοι μή όντες αυτοί ούτοι άκρι- ή και τομής αύλίσκου έκρου, ή μέν διά τον πρό-

βώς οί άπαγγελθέντες, δεν πρέπει νά εινε πολύ διά- τερον λόγον ή δέ διά τον ύστερον, όπερ δεν άντι-

φοροι τά μήκος τών πραγματικών. Ούτω λ. χ. έν τίθεται ποσώς πράς τά ύπά του Αριστοτέλους γρα-

ταΐς τοιαύταις δίκαις ό κατ' Άριστογείτονος προ- φόμενα.

τερος λόγος του Δημοσθένους, απαγγελλόμενος ν. ή κλεψύδρα ώς ώρολόγιον

ταχέως, διαρκεί 48 λεπτά, ό δέ ΰττερ Φορμίωνος,

ομοίως, διαρκεί 28 λεπτά, περισσεύει δέ και ύοωρ Κατά τάς άρχάς τοΰ Β°" π.Χ. αιώνος πιθανώς,

έν τή κλεψύδρα, διότι ο ρήτωρ όιατάσσει έν τέλει άνεκαλύφθη Ό τρόπος τής ισοταχούς ροής διά τής

νά έξεράσωσιν (έκχύσωσι) το ύδωρ. κλεψύδρας, ή γενικώτερον άγγείου, τηρουμένης τής

ι

Ό δέ κατ' Άριστογείτονος σωζόμενος ύστερος στάθμης τής έλευθέρας επιφανείας σταθεράς, ο

λόγος, άπαγγελθείς ομοίως, ώς και ό πρότερος, έπιρρύτου ύδατος (όρα Γΐ'αοίτι. έκ του Πάππου ϊη

, ·, „η , , „ „ „λ , ο * Τΐιβοηίκ ίη Ρίοΐβιη. ΐϊΐα°;η. οοηβΐΐ'. οοιηιηβηΐ. V)

1 Διιρκεια χατα ΤΓ,ν 30 ΛΟίμοριου ωρ. 9 λ. 30 την 8 Δεχεμ- "

6Ρίου ώρ. 9 λ; 29 τηί 29 Δεχίμβρίου ώρ. 9 λ. 40. συλλεγομένου έν καταλλήλω συσκευή τοΟ