DOI Artikel:
Sōtēriadēs, Geōrgios: Anaskaphai en Thermō, [2]
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14653#0057
93 ΑΝΑΣΚΛΦΑΙ
οηλοΟνται. Και ή κόμη των ένθρονισμένων προ-
σώπων εικονίζεται ό/ι κατά τον σχηματικόν τρό-
πον έκείνων, αλλά μάλλον ελευθέρως, περισσότε-
ροι κυματοειδής.
Ή ελευθερία αΰτη της νειρός του τε/νίτου τε-
λείως φαίνεται εις την ζωγράφησιν των γρυπών,
οίτινες άποτελοΰσιν εν των κοσυ.ηυ.άτων τοΟ θρόνου
και τοΟ ένδύματος των προσώπων. Δια του γρω-
στήρος μέ λευκον χοώμα έζωγράφησεν ώς έπιδέ-
ςιος χειριστής αυτοΰ και οχι ώς σχηματογράφος.
Ό δι' άνθεμίων διάκοσμος των δύο στηριγμάτων
τοΟ θρόνου και άλλαι τινές λεπτότητες αύτοΰ έπί
των ένδυαάτων, ένώ οεικνύουσιν έλευθέραν αύθις
χρήσιν του χρωστήρος, ένθυμίζουσι συνάμα όλως
διόλου νεωτέρους τρόπους τέχνης, πομπηιανούς.
Όμοιον κόσμημα είνε κα'ι το πλέγμα της κάτω
παρυφής των ενδυμάτων, το οποίον είνε υπέρ τό
θ£ον ελευθέρα άπομίμησις κανονικωτέρου σχεδίου.
Την έκουσίαν ταύτην άμέλειαν πρός άπομίμησιν
αρχαϊκών τύπων δεικνύει ιδίως ό σχηματισμός των
ποδών. Κα'ι ο τύπος τοΰ κεραυνού, ό'στις μετά γρυ-
πών έναλλάς αποτελεί μίαν ζώνην διακόσμου του
ενδύματος, δεν ανέρχεται πέραν τοΰ τρίτου αιώνος.
Έν γένει ό τεχνίτης προευρών την έφθαρμένην
εικόνα, άνεκαίνισεν αύτήν, ζητήσας νά προσέγγιση
μεν, ώς φαίνεται, εις το άρχαϊκόν αυτής σχήμα,
αλλ άναμίζας ή νέα δλως διόλου στοιχεία ή τά
παλαιά κατά τον νέον πλέον τρόπον απομιμηθείς.
Μιαν άνάλογον άνάμιςιν νέων στοιχείων έπί πα-
λαιού τύπου οεικνύουσιν οί παναθηναϊκοί αμφορείς,
οί απεικονιζόμενοι έν ΜοπυΐΏθηΐί ιπβίΐίΐϊ Χ Ιαν.
48 α και 48 ά.
IIαρά τον ώμον τοΰ πρώτου άριστερόθεν προ-
σώπου φαίνεται έπί της πλακός σχημά τι ώς ρο-
πάλου. Άλλα τοΰτο είνε άπίθανον ίσως είνε μάλ-
λον τά ίχνη του έρεισινώτου τοΰ θρόνου. Ιχνος ώς
ράβδου ύπάρχει φαίνεται και παρά την άριστεράν
χείρα τοΰ πρώτου δεςιοθεν προσώπου. Ισως είνε
ι/νος συμβόλου, όπερ έκράτει δια της αριστεράς.
Ότι τά τρία πρόσωπα είνε θεότητες, είνε πιθα-
νώτατον. Επειδή δέ ή πλάξ ευρέθη σχεδόν κατά
τό μέσον τοΰ βορείου στυλοβάτου, ή κεντρική αύτη
θεότης αύτης ίσως επιτρέπει τήν εΐκασίαν, ό'τι ή
παράστασις σνέσιν έ'χει προς τον έν τω ναω λα-
τρευόα,ενον θεόν'. "Αν ή εικασία είνε ορθή, τότε
τά τρία πρόσωπα είνε ή Λητώ, Ό Απόλλων καϊ ή
1 ΙΙοβ. περί όαο:'ας σ/ε'σεως προ; τήν λατρευοαε'νην θεότητα (τον
ΕΝ ΘΕΡΜΩ 1)4
Αρτεμις, ώς θεωροί τών έν σ/έσει προς αύτούς έν
ταϊς παρακειμέναις μετόπαις τελουμένων. Σκηναι
εκ τοΰ πραγματικού- βίου, σκηναι μυθολογικά! και
παραστάσεις σχετιζόμεναι προς τήν λατρείαν τών
θεοτήτων τούτων άπετέλουν, ώς φαίνεται, τά θέ-
ματα τών πολυπληθών μετοπών τοΰ ναοΰ, ένός τών
αρχαιοτάτων της Ελλάδος και ει; τό είδός του όλως
οιολου μοναοικοΰ, εκ τοΰ οποίου τα οΑιγαταΰτα σε-
βαστά λείψανα διεφύλαξεν εις ήμάς Ό μακρός νρόνος.
Προέλευσις και χρονολογία τών μετοπών.
Παν ο,τι έδηλώθη άνωτέρω περί της τεννουρ-
γίας τών μετοπών και τοΰ τύπου τών παραστά-
σεων, υπεοειςεν αρκούντως την αμεσον σνεσιν των
προϊόντων τούτων της ζωγραφικής πρός τήν Κό-
ρινθον. Ί οΰτο καί άλλως δέν δύναται νά ςενίση
ήμα.ς, ό'ταν άναλογισθώμεν ό'τι καί τών προστύπων
κεφαλών τών δρθοκεράμων τών εκ τε τοΰ ναοΰ καί
άλλων οικοδομημάτων τοΰ Θέρμου οί τύποι είνε
πελοποννησιακοί1 κα'ι ότι ό κορινθιακός πολιτισαός
έν γένει είνε έκεΐνος, όστις έκ τών παραλίων της
Αιτωλίας δια τών αυτόθι κορινθιακών αποικιών εις
τά έσωτερικόν αύτής είσδύσας, κατέλιπεν έν θέρμω
τά ίχνη του2. Τοΰ πολιτισμοΰ τούτου τήν σφρα-
γίδα φέρει καί τό έν ταϊς άρχαιοτέραις έπιγραφαϊς
τοΰ θερμού καί δή αποκλειστικώς έπί προϊόντων
της κεραμεικης τέχνης έν χρήσει άλφάβητον.
ΤοιαΟται έπιγραφαί ευρέθησαν τέσσαρες μέχρι
τοΰδε. Ή μία κεχαραγυ,ένη έπί τών νειλέων τε-
θραυσμένου στομίου πίθου, ήκρωτηριασμένη άλ-
λως, δεικνύει δις τά γράμμα Ε ύπά τήν μορφήν Χ:
----ΊΑΜΧΠΔΧ ·■·
Επειδή τό γράμμα τοΰτο άπαντα άπαξ μόνον εν
τοιςπινακιδίοις της Κορίνθου3 δεν δύναται νά θεω-
ρηθή ώς γνησίως κορινθιακόν, άλλά μάλλον ώς
ανήκον εις τήν Σικυώνα, είς τάς έπιγραφάς της
οποίας όντως συχνάκις ευρίσκεται. Έν ταϊς της
Κορίνθου το Ε γράφεται, ώς γνωστόν, πάντοτε ή
ούτως: & ή ούτως: Ε. Δέν είνε δέ παράόοξον ό'τι
έκ τών άντιπέραν της Αιτωλίας παραλίων της Πε-
λοποννήσου ίσχυσαν επιδράσεις ούχ ήττον άχαϊκαί
καί σικυωνικαί ή κορινθιακαί. Δέν είνε δέ άπίθανον
Απόλλωνα) μετόπης τοΟ Ιν ^ελινοϋντι ναού Ο. 11εηηάυν[, (ρο
Μοίορβιι νοη Ββΐίηαηΐ σελ. Ί9.
' "Ιδε Άρχαιολογ. Έφημερ. 1901) σελ. 192 ί.
2 Αυτόθι σελ. 190.
3 Έν τω ΰπ' αριθ. 842" πρ6. ΨΗίχεΙι, Όίβ αΐΐΐίοηηΐΐιίβοΐιο
ΤΗοηίη<ϊ»ΐ5ΐΓΪβ σελ. 170.
οηλοΟνται. Και ή κόμη των ένθρονισμένων προ-
σώπων εικονίζεται ό/ι κατά τον σχηματικόν τρό-
πον έκείνων, αλλά μάλλον ελευθέρως, περισσότε-
ροι κυματοειδής.
Ή ελευθερία αΰτη της νειρός του τε/νίτου τε-
λείως φαίνεται εις την ζωγράφησιν των γρυπών,
οίτινες άποτελοΰσιν εν των κοσυ.ηυ.άτων τοΟ θρόνου
και τοΟ ένδύματος των προσώπων. Δια του γρω-
στήρος μέ λευκον χοώμα έζωγράφησεν ώς έπιδέ-
ςιος χειριστής αυτοΰ και οχι ώς σχηματογράφος.
Ό δι' άνθεμίων διάκοσμος των δύο στηριγμάτων
τοΟ θρόνου και άλλαι τινές λεπτότητες αύτοΰ έπί
των ένδυαάτων, ένώ οεικνύουσιν έλευθέραν αύθις
χρήσιν του χρωστήρος, ένθυμίζουσι συνάμα όλως
διόλου νεωτέρους τρόπους τέχνης, πομπηιανούς.
Όμοιον κόσμημα είνε κα'ι το πλέγμα της κάτω
παρυφής των ενδυμάτων, το οποίον είνε υπέρ τό
θ£ον ελευθέρα άπομίμησις κανονικωτέρου σχεδίου.
Την έκουσίαν ταύτην άμέλειαν πρός άπομίμησιν
αρχαϊκών τύπων δεικνύει ιδίως ό σχηματισμός των
ποδών. Κα'ι ο τύπος τοΰ κεραυνού, ό'στις μετά γρυ-
πών έναλλάς αποτελεί μίαν ζώνην διακόσμου του
ενδύματος, δεν ανέρχεται πέραν τοΰ τρίτου αιώνος.
Έν γένει ό τεχνίτης προευρών την έφθαρμένην
εικόνα, άνεκαίνισεν αύτήν, ζητήσας νά προσέγγιση
μεν, ώς φαίνεται, εις το άρχαϊκόν αυτής σχήμα,
αλλ άναμίζας ή νέα δλως διόλου στοιχεία ή τά
παλαιά κατά τον νέον πλέον τρόπον απομιμηθείς.
Μιαν άνάλογον άνάμιςιν νέων στοιχείων έπί πα-
λαιού τύπου οεικνύουσιν οί παναθηναϊκοί αμφορείς,
οί απεικονιζόμενοι έν ΜοπυΐΏθηΐί ιπβίΐίΐϊ Χ Ιαν.
48 α και 48 ά.
IIαρά τον ώμον τοΰ πρώτου άριστερόθεν προ-
σώπου φαίνεται έπί της πλακός σχημά τι ώς ρο-
πάλου. Άλλα τοΰτο είνε άπίθανον ίσως είνε μάλ-
λον τά ίχνη του έρεισινώτου τοΰ θρόνου. Ιχνος ώς
ράβδου ύπάρχει φαίνεται και παρά την άριστεράν
χείρα τοΰ πρώτου δεςιοθεν προσώπου. Ισως είνε
ι/νος συμβόλου, όπερ έκράτει δια της αριστεράς.
Ότι τά τρία πρόσωπα είνε θεότητες, είνε πιθα-
νώτατον. Επειδή δέ ή πλάξ ευρέθη σχεδόν κατά
τό μέσον τοΰ βορείου στυλοβάτου, ή κεντρική αύτη
θεότης αύτης ίσως επιτρέπει τήν εΐκασίαν, ό'τι ή
παράστασις σνέσιν έ'χει προς τον έν τω ναω λα-
τρευόα,ενον θεόν'. "Αν ή εικασία είνε ορθή, τότε
τά τρία πρόσωπα είνε ή Λητώ, Ό Απόλλων καϊ ή
1 ΙΙοβ. περί όαο:'ας σ/ε'σεως προ; τήν λατρευοαε'νην θεότητα (τον
ΕΝ ΘΕΡΜΩ 1)4
Αρτεμις, ώς θεωροί τών έν σ/έσει προς αύτούς έν
ταϊς παρακειμέναις μετόπαις τελουμένων. Σκηναι
εκ τοΰ πραγματικού- βίου, σκηναι μυθολογικά! και
παραστάσεις σχετιζόμεναι προς τήν λατρείαν τών
θεοτήτων τούτων άπετέλουν, ώς φαίνεται, τά θέ-
ματα τών πολυπληθών μετοπών τοΰ ναοΰ, ένός τών
αρχαιοτάτων της Ελλάδος και ει; τό είδός του όλως
οιολου μοναοικοΰ, εκ τοΰ οποίου τα οΑιγαταΰτα σε-
βαστά λείψανα διεφύλαξεν εις ήμάς Ό μακρός νρόνος.
Προέλευσις και χρονολογία τών μετοπών.
Παν ο,τι έδηλώθη άνωτέρω περί της τεννουρ-
γίας τών μετοπών και τοΰ τύπου τών παραστά-
σεων, υπεοειςεν αρκούντως την αμεσον σνεσιν των
προϊόντων τούτων της ζωγραφικής πρός τήν Κό-
ρινθον. Ί οΰτο καί άλλως δέν δύναται νά ςενίση
ήμα.ς, ό'ταν άναλογισθώμεν ό'τι καί τών προστύπων
κεφαλών τών δρθοκεράμων τών εκ τε τοΰ ναοΰ καί
άλλων οικοδομημάτων τοΰ Θέρμου οί τύποι είνε
πελοποννησιακοί1 κα'ι ότι ό κορινθιακός πολιτισαός
έν γένει είνε έκεΐνος, όστις έκ τών παραλίων της
Αιτωλίας δια τών αυτόθι κορινθιακών αποικιών εις
τά έσωτερικόν αύτής είσδύσας, κατέλιπεν έν θέρμω
τά ίχνη του2. Τοΰ πολιτισμοΰ τούτου τήν σφρα-
γίδα φέρει καί τό έν ταϊς άρχαιοτέραις έπιγραφαϊς
τοΰ θερμού καί δή αποκλειστικώς έπί προϊόντων
της κεραμεικης τέχνης έν χρήσει άλφάβητον.
ΤοιαΟται έπιγραφαί ευρέθησαν τέσσαρες μέχρι
τοΰδε. Ή μία κεχαραγυ,ένη έπί τών νειλέων τε-
θραυσμένου στομίου πίθου, ήκρωτηριασμένη άλ-
λως, δεικνύει δις τά γράμμα Ε ύπά τήν μορφήν Χ:
----ΊΑΜΧΠΔΧ ·■·
Επειδή τό γράμμα τοΰτο άπαντα άπαξ μόνον εν
τοιςπινακιδίοις της Κορίνθου3 δεν δύναται νά θεω-
ρηθή ώς γνησίως κορινθιακόν, άλλά μάλλον ώς
ανήκον εις τήν Σικυώνα, είς τάς έπιγραφάς της
οποίας όντως συχνάκις ευρίσκεται. Έν ταϊς της
Κορίνθου το Ε γράφεται, ώς γνωστόν, πάντοτε ή
ούτως: & ή ούτως: Ε. Δέν είνε δέ παράόοξον ό'τι
έκ τών άντιπέραν της Αιτωλίας παραλίων της Πε-
λοποννήσου ίσχυσαν επιδράσεις ούχ ήττον άχαϊκαί
καί σικυωνικαί ή κορινθιακαί. Δέν είνε δέ άπίθανον
Απόλλωνα) μετόπης τοΟ Ιν ^ελινοϋντι ναού Ο. 11εηηάυν[, (ρο
Μοίορβιι νοη Ββΐίηαηΐ σελ. Ί9.
' "Ιδε Άρχαιολογ. Έφημερ. 1901) σελ. 192 ί.
2 Αυτόθι σελ. 190.
3 Έν τω ΰπ' αριθ. 842" πρ6. ΨΗίχεΙι, Όίβ αΐΐΐίοηηΐΐιίβοΐιο
ΤΗοηίη<ϊ»ΐ5ΐΓΪβ σελ. 170.