DOI Artikel:
Philios, Demetrius: Anaskaphai taphōn para tēn ieran odon
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14654#0054
87
ΑΝΑΣΚΛΦΑΙ ΤΑΦΩΝ ΠΑΡΑ ΤΗΝ 1ΕΙΆΝ ΟΔΟΝ
88
έπίσης ώς άπλοΟς λίθος έτέθη έν τω τάφω Δ.
Διότι κατά την γνώμη ν μου πάντες οί έ κ εΐ άποκαλυ-
φθέντες τάφοι ήσαν αφανείς και αόρατοι κεκαλυμ-
μένοι ύπο στρώματος γης πάχους 0,50-0,80
περίπου. *Αν δε ταύτα δεν άστοχουσι του ορθού,
οί δύο τάφοι Ν και Ξ ανάγκη νά ϋποτεθώσι νεώ-
τεροι των χρόνων του ανάγλυφου της Άφροδοϋς
τούτο δέ, ώς τό σχήμα των γραμμάτων και μά-
λιστα του υυ μαρτυρεί, δέν δύναται νά ήναι αρ-
χαιότεροι των χρόνων του Καίσαρος. Έσημείωσα
δέ άνωτέρω οτι ύπο τον πυθμένα τινών τάφων
, Ξ, Τ)ύπήρχεν αμμουδιά μαρτυρούσα οτι έν-
τευΟεν διήρχετό ποτε ή διήλθεν ίσχυρον ρεύμα
ώστε καί ογκώδεις νά κυλίση λίθους.
"Ισως νά διήρχετό ποτε έντεΰθεν 6 Κνκ266ορος\
καθ' ους δέ χρόνους οί περί ων δ λόγος τάφοι εκεί
έκτίσθησαν, εις το ρεύμα είχε δοθή άλλη διεύθυν-
σις. "Ισως δέ και πολλά των μνημείων παρ αυτό
το ρεϋμά ποτε κείμενα ύπ αύτου τούτου και
κατεστράφησαν.
Ιερά όδός. Και ταύτα μεν τά κατά τούς τά-
φους. Αλλά το σπουδαιότατον της εκεί ανασκα-
φής πόρισμα είναι Βεβαίως ή περί τής Ιεράς ό<5ο#
κατά τουτ αύτής το τμήμα έκπηγάσασα γνώσις.
"Οτι ή Ιερά όδός άφετηρίαν έχουσα την Ίεράν τζν-
2ην2 και παρά την νυν εκεί έν έρειπίοις σωζομέ-
νην όεξαμενηγ 0 διερχόμενη την αυτήν είχε περί-
που, έφ' ίκανον διάστημα, φοράν, ήν καί ή νεω-
τέρα αμαξιτός, είναι σ/εδον βέβαιον. Άλλ' οτι
καί κάπου έκαμπτε καί ελάμβανε διεύθυνσιν νο-
τιώτερα τής σημερινής αμαξιτού ήτο έπίσης βέ-
βαιον, άφου βέβαιον ήτο4 οτι διήρχετό δια του νυν
1 Παράβ. ("υιΐίιΐδ ιιη(1 Κ&υρβΓΐ, ΟείΓΐβη νοη ΑΐΙϋα, ΙΙβίΙ II,
(ΤβΧΐ) σελ. 15, καί ΟϋΓΐίϋδ δίαάΐ^βδοΐιΐοΐιΐβ νοη ΑΐΙιβη, έν ταϊς
πηγαΐς την λέξιν Κνκλόβοοος. Ό ΜΠοΙίΙΐοΓβΙ' (ε. ά.) φρονεί οτι
εις νεωτέρους / ρόνους έόόθη άλλη διεύθυνσις εις τούτο τό ρεύμα.
2 Παράβ. ΑΙΙίβη. ΜΐΙΙΟβΐΙ 1878, σελ. 33 καί έξης.
3 Παράβ. ΜίΙοΙιΙιδίβΓ παρά ϋυιΊίιΐδ καί ΚαυρβιΗ ε. ά. (ΤβχΙβίΊ
II, σελ. 15 ).
* Οί εκεΐ ( έν τω Βοτανικώ κη'πω) ευρεθέντες καί κατά χώραν έτι
μένοντες τάφοι τούτο τουλάχιστον φαίνονται μαρτυροΰντες, ώς κα\ τά
μέχρις εσχάτων σωζόμενα ί'χνη γέφυρας έν τω Κηφισω. Ό συνάδελ-
φος Σκιάς μοί άνεκοίνωσεν ότι εκ τίνων τάφων άνακαλυφθέντων πρό
τίνων έτών παρά τούς πρόποδας του όρους κατά τό νοτιοδυτικόν ά'κρον
βοτανικού κήπου, είκοσι περίπου Γ. μέτρα νοτιώ-
τερον τής νυν αμαξιτού. ΙΙοΰ καί πώς αύτη έκαμ-
πτε μας έδειξαν αί άνασκαφαί. Διότι, νομίζω οτι
οχι μόνον ή τοποθέτησις τών τάφων, αλλά καί του
έκεΐ άποκαλυφθέντος όχετοϋ" ή ύπαρξις καί τά ολίγα
έκεΐνα λείψανα τής σκιροστρωσίας του εδάφους
(ίόε άν. σελ. 81, 82) μαρτυρουσι σαφώς οποίαν
είχε κατά τούτο τό μέρος ή οδός διεύθυνσιν. Τά
δύο άκρα τής ένταυθα καμπής αύτής δέν έγένοντο
βεβαίως γνωστά καί τό έτερον τούτων, τό βορειο-
ανατολικών, ούδ1 υπάρχει έλπίς νά γνωσθή, κατα-
ληφθέντων ήδη τών έκεΐ τόπων ύπό οικοδομών,
αλλά καί δέν είναι δύσκολον, νομίζω, ν' άναπαρα-
στήσωμεν γραφικώς νΟν άκριβέστερον την φοράν
τής πάλαι Ιεράς όδοϋ από τής Ιεράς πύ2ης μέχρι
του Κηφισού, γινώσκοντες ήδη τά κυριώτατα αύ-
τής σημεία. Τοΰτο δέ είναι, νομίζω, κέρδος οχι
μικρόν διά τήν έν γένει τοπογραφίαν τής Αττι-
κής. Περί δέ τής Ιεράς όδοϋ όντος του λόγου1 δέν
κρίνω περιττόν νά σημειώσω ένταυθα, άφου, ώς
φαίνεται2, άλλαχου που δέν έ'χω σημειώσει το
πράγμα, οτι λείψανα τής Ιεράς όδοϋ καί πέραν
τών Ρειτών προς τήν Ελευσίνα σώζονται ικανά
καί ούτω σαφή, ώστε ή γραφική αύτής άναπαρά-
στασις, κατά τουτό της τό τμήμα καί εύκολος
καί βεβαία νά είναι3.
Έν Αθήναις Μαίου μηνός μεσοΰντος 1904.
Δ. Φίλιος
του περιβόλου του Δρομοκαϊτείου Φρενοκομείου, ου, είδε προσκληθείς
υπο του διευθυντού του καταστήαατο:, προσέτι δέ καί ίζ άλλων
τινών ειδήσεων, άς τότε έμαθεν, εικάζει ότι αυτόθι η Ιερά όδός
καμπτομένη παρά τό Πυριτιδοποιεϊον πρός άριστεράν της σημε-
ρινής αμαξιτού διήρχετό έντός του περιβόλου τοϋ φρενοκομείου κατα-
λείπουσα πρός δεξιάν τά πλείστα τών οικημάτων αυτού, έ'πειτα δέ
στρεφόμενη πρός δεξιάν παρ' αυτό τό όρος ήνοΰτο πάλιν μετά τής
σημερινής αμαξιτού παρά τόν λόφον του Αγίου Ηλία. Ούτως ή
άρ"/_αία όδός ήτο έκεΐ πολύ όλιγο^τερον άνωφερής τής σημερινής.
') Παράβ. καί ΡοϋΟαιΊ, Εβδ Οτ&ικίδ ΜγδΙβΓβδ (ΓΕΙβϋδϊδ σελ.
123 καί εξής (ΕχΙΐ'&ϊΙ άβδ ΜβπιοΗ'βδ (ΙβΓΑο&ίΙβίΉΐ'β άβδ Ιιΐδοπ-
ρΐϊοηδ βΐ Ββΐΐβδ-Ι,βΙΐΓβδ, Ιοηιβ XXXVII) 1900.
2 Δέν ενθυμούμαι ούό' έγώ αυτός άν έ'χω που δημοσιεύσει τι περί
τοΰ πράγματος ή' όχι καί τούτου ένεκα έκφράζομαι ούτω.
3) Παράβ. και ΡοΐΙΟ&Γΐ έ. ά. σελ. 127.
(Ν
ΑΝΑΣΚΛΦΑΙ ΤΑΦΩΝ ΠΑΡΑ ΤΗΝ 1ΕΙΆΝ ΟΔΟΝ
88
έπίσης ώς άπλοΟς λίθος έτέθη έν τω τάφω Δ.
Διότι κατά την γνώμη ν μου πάντες οί έ κ εΐ άποκαλυ-
φθέντες τάφοι ήσαν αφανείς και αόρατοι κεκαλυμ-
μένοι ύπο στρώματος γης πάχους 0,50-0,80
περίπου. *Αν δε ταύτα δεν άστοχουσι του ορθού,
οί δύο τάφοι Ν και Ξ ανάγκη νά ϋποτεθώσι νεώ-
τεροι των χρόνων του ανάγλυφου της Άφροδοϋς
τούτο δέ, ώς τό σχήμα των γραμμάτων και μά-
λιστα του υυ μαρτυρεί, δέν δύναται νά ήναι αρ-
χαιότεροι των χρόνων του Καίσαρος. Έσημείωσα
δέ άνωτέρω οτι ύπο τον πυθμένα τινών τάφων
, Ξ, Τ)ύπήρχεν αμμουδιά μαρτυρούσα οτι έν-
τευΟεν διήρχετό ποτε ή διήλθεν ίσχυρον ρεύμα
ώστε καί ογκώδεις νά κυλίση λίθους.
"Ισως νά διήρχετό ποτε έντεΰθεν 6 Κνκ266ορος\
καθ' ους δέ χρόνους οί περί ων δ λόγος τάφοι εκεί
έκτίσθησαν, εις το ρεύμα είχε δοθή άλλη διεύθυν-
σις. "Ισως δέ και πολλά των μνημείων παρ αυτό
το ρεϋμά ποτε κείμενα ύπ αύτου τούτου και
κατεστράφησαν.
Ιερά όδός. Και ταύτα μεν τά κατά τούς τά-
φους. Αλλά το σπουδαιότατον της εκεί ανασκα-
φής πόρισμα είναι Βεβαίως ή περί τής Ιεράς ό<5ο#
κατά τουτ αύτής το τμήμα έκπηγάσασα γνώσις.
"Οτι ή Ιερά όδός άφετηρίαν έχουσα την Ίεράν τζν-
2ην2 και παρά την νυν εκεί έν έρειπίοις σωζομέ-
νην όεξαμενηγ 0 διερχόμενη την αυτήν είχε περί-
που, έφ' ίκανον διάστημα, φοράν, ήν καί ή νεω-
τέρα αμαξιτός, είναι σ/εδον βέβαιον. Άλλ' οτι
καί κάπου έκαμπτε καί ελάμβανε διεύθυνσιν νο-
τιώτερα τής σημερινής αμαξιτού ήτο έπίσης βέ-
βαιον, άφου βέβαιον ήτο4 οτι διήρχετό δια του νυν
1 Παράβ. ("υιΐίιΐδ ιιη(1 Κ&υρβΓΐ, ΟείΓΐβη νοη ΑΐΙϋα, ΙΙβίΙ II,
(ΤβΧΐ) σελ. 15, καί ΟϋΓΐίϋδ δίαάΐ^βδοΐιΐοΐιΐβ νοη ΑΐΙιβη, έν ταϊς
πηγαΐς την λέξιν Κνκλόβοοος. Ό ΜΠοΙίΙΐοΓβΙ' (ε. ά.) φρονεί οτι
εις νεωτέρους / ρόνους έόόθη άλλη διεύθυνσις εις τούτο τό ρεύμα.
2 Παράβ. ΑΙΙίβη. ΜΐΙΙΟβΐΙ 1878, σελ. 33 καί έξης.
3 Παράβ. ΜίΙοΙιΙιδίβΓ παρά ϋυιΊίιΐδ καί ΚαυρβιΗ ε. ά. (ΤβχΙβίΊ
II, σελ. 15 ).
* Οί εκεΐ ( έν τω Βοτανικώ κη'πω) ευρεθέντες καί κατά χώραν έτι
μένοντες τάφοι τούτο τουλάχιστον φαίνονται μαρτυροΰντες, ώς κα\ τά
μέχρις εσχάτων σωζόμενα ί'χνη γέφυρας έν τω Κηφισω. Ό συνάδελ-
φος Σκιάς μοί άνεκοίνωσεν ότι εκ τίνων τάφων άνακαλυφθέντων πρό
τίνων έτών παρά τούς πρόποδας του όρους κατά τό νοτιοδυτικόν ά'κρον
βοτανικού κήπου, είκοσι περίπου Γ. μέτρα νοτιώ-
τερον τής νυν αμαξιτού. ΙΙοΰ καί πώς αύτη έκαμ-
πτε μας έδειξαν αί άνασκαφαί. Διότι, νομίζω οτι
οχι μόνον ή τοποθέτησις τών τάφων, αλλά καί του
έκεΐ άποκαλυφθέντος όχετοϋ" ή ύπαρξις καί τά ολίγα
έκεΐνα λείψανα τής σκιροστρωσίας του εδάφους
(ίόε άν. σελ. 81, 82) μαρτυρουσι σαφώς οποίαν
είχε κατά τούτο τό μέρος ή οδός διεύθυνσιν. Τά
δύο άκρα τής ένταυθα καμπής αύτής δέν έγένοντο
βεβαίως γνωστά καί τό έτερον τούτων, τό βορειο-
ανατολικών, ούδ1 υπάρχει έλπίς νά γνωσθή, κατα-
ληφθέντων ήδη τών έκεΐ τόπων ύπό οικοδομών,
αλλά καί δέν είναι δύσκολον, νομίζω, ν' άναπαρα-
στήσωμεν γραφικώς νΟν άκριβέστερον την φοράν
τής πάλαι Ιεράς όδοϋ από τής Ιεράς πύ2ης μέχρι
του Κηφισού, γινώσκοντες ήδη τά κυριώτατα αύ-
τής σημεία. Τοΰτο δέ είναι, νομίζω, κέρδος οχι
μικρόν διά τήν έν γένει τοπογραφίαν τής Αττι-
κής. Περί δέ τής Ιεράς όδοϋ όντος του λόγου1 δέν
κρίνω περιττόν νά σημειώσω ένταυθα, άφου, ώς
φαίνεται2, άλλαχου που δέν έ'χω σημειώσει το
πράγμα, οτι λείψανα τής Ιεράς όδοϋ καί πέραν
τών Ρειτών προς τήν Ελευσίνα σώζονται ικανά
καί ούτω σαφή, ώστε ή γραφική αύτής άναπαρά-
στασις, κατά τουτό της τό τμήμα καί εύκολος
καί βεβαία νά είναι3.
Έν Αθήναις Μαίου μηνός μεσοΰντος 1904.
Δ. Φίλιος
του περιβόλου του Δρομοκαϊτείου Φρενοκομείου, ου, είδε προσκληθείς
υπο του διευθυντού του καταστήαατο:, προσέτι δέ καί ίζ άλλων
τινών ειδήσεων, άς τότε έμαθεν, εικάζει ότι αυτόθι η Ιερά όδός
καμπτομένη παρά τό Πυριτιδοποιεϊον πρός άριστεράν της σημε-
ρινής αμαξιτού διήρχετό έντός του περιβόλου τοϋ φρενοκομείου κατα-
λείπουσα πρός δεξιάν τά πλείστα τών οικημάτων αυτού, έ'πειτα δέ
στρεφόμενη πρός δεξιάν παρ' αυτό τό όρος ήνοΰτο πάλιν μετά τής
σημερινής αμαξιτού παρά τόν λόφον του Αγίου Ηλία. Ούτως ή
άρ"/_αία όδός ήτο έκεΐ πολύ όλιγο^τερον άνωφερής τής σημερινής.
') Παράβ. καί ΡοϋΟαιΊ, Εβδ Οτ&ικίδ ΜγδΙβΓβδ (ΓΕΙβϋδϊδ σελ.
123 καί εξής (ΕχΙΐ'&ϊΙ άβδ ΜβπιοΗ'βδ (ΙβΓΑο&ίΙβίΉΐ'β άβδ Ιιΐδοπ-
ρΐϊοηδ βΐ Ββΐΐβδ-Ι,βΙΐΓβδ, Ιοηιβ XXXVII) 1900.
2 Δέν ενθυμούμαι ούό' έγώ αυτός άν έ'χω που δημοσιεύσει τι περί
τοΰ πράγματος ή' όχι καί τούτου ένεκα έκφράζομαι ούτω.
3) Παράβ. και ΡοΐΙΟ&Γΐ έ. ά. σελ. 127.
(Ν