Hē En Athēnais Archaiologikē Hetaireia [Hrsg.]: Ephēmeris archaiologikē (1904)

ΑΝΑ.ΣΚΑΦΑΙ ΛΤΚΛΙΟΪ

Βωμός καΐ τέμ,ενος Λ.υχαέου Αίός.

Άπό του 1902 ή αρχαιολογική Εταιρεία άπε-
φάσισεν νά έρευνήση και άνασκάψη τούς έν Φιγα-
λεία και έν γένει κατά την ΝΑ Άρκαδίαν άργαιο-
λογικούς τόπου;, άνέθηκε δ' εις έμέ τήν έκτέλεσιν
των έργασιών τούτων.

Εκτοτε έπεχείρησα άνασκαφάς έν Λυκοσούρα,
Αυκαίω και τοις πλησίον τούτου τόποις 1. Κατά
το λήγον έ'τος άνέσκαψα και πάλιν επί του Λυ-
καίου εν τε τω ίπποορόμω και έν τω βωμώ και
τω τεμένει του Αυκαίου Διός, έπειδή δε των τε-
λευταίων τούτων ή ανασκαφή δύ ναται νά θεωρηθή
ώς λής"ασα θά έκθέσω έν τοις έπομένοις τά κατ'
αυτήν.

Ό βωμός και το τέμενος του Αυκαίου Διός έλο-
γίζοντο μεταξύ των αρχαιοτάτων και των μάλιστα
σεβασμίων ιερών των Άρκάοων' τήν φήμην αυτών
κατά τούς μεταγενεστέρους προ πάντων χρόνους
όφείλουσι κυρίως εις τάς ανθρωποθυσίας, τάς τε-
λουμένας προς λατρείαν του Διός έν αύτοΐς, και
εις άλλας τινάς κοινολογουμένας περί αυτών ύπερ-
φυσικάς ιδιότητας 2.

Τά σχετικά προς ταύτα χωρία των αρχαίων
συνέλεξεν Ό ΙιηπιβΓ\ν&ΙΐΓ 3. Ενταύθα άποσπώμεν
εκ του πλήθους τούτων μόνον δσα όύνανται νά
παράσχωσιν ϊοέαν περί της τοπογραφίας και της
μορφής του βωμού και του τεμένους του Λυκαίου
Διός, και νά σχετισθώσιν οπωσδήποτε προς τήν
άνασκαφήν ημών.

1) Π αυσ. VIII, 38, 7. '/ϊσΤί, ^ ττ^ άκρα τ?)

1 Πρακτικά 1902 σελ. 72-77-

2 Παυσανίου VIII, 38, 6-8."Ιδε τελευταϊον 0&Γ6ΠΐΙ}6Γ§, 89,§Ιίθ
σελ. 1432 έν αρθρω Ι^Ιίαία (Ρθ11§;&γ68) μετά της σχετικής βιβλιο-
γραφίας (αυτόθι σημ. 10).

3 Ιπιηιβί'^ν&ΙΐΓ Όϊβ Καΐΐβ ιιηά Μ^ΐ&βη ΑιΙίίκΙίβηδ/

άνωτάτω τον όρονς (του Αυκαίου δηλαδή) γης
χώμα, Διός τον Λνκαίον βωμός, και ή Πελο-
πόννησος τά πολλά έϋζιν άτζ' αντοϋ ΰννοπτος'
προ δε τον βωμον κίονες όνο ώς επί άνίϋγοντα
έΰτηκαΰιν 'ηλιον, άετοί όέ έπ αντοΐς έπίχρνΰοι
τά γε έ'τι παλαιότερα έπεποίτηντο' επί τούτον τον
ωμον τω Λνκαίω Διι θύονσιν έν άπορρητω'

2) Παυσ. VIII, 38, 0. 7ο όέ όρος παρέχεται
το Λνκαίον και άλλα ές θανμα και μάλιστα
τόόε. τεμενάς έστιν εν αντώ Λνκαίον Διός, εσο-
όος όέ ουκ εστίν ές αντό άνθρωποις' νπεριόόντα
όέ τον νόμου και έσελθόντα ....

3) Π αυσ. VIII. 38, 6. Και όιά ζονζο εις το
τέμενος θηρίον καταφεύγοντος ονκ έθελει οι σνν-
εοπίπτειν ό κυντ\γεττ\ς^

4) Πολυβ. IV, 33. Οι γάρ Μεσσηνιοι προς
άλλοις πολλοίς και παρά τον τον Διός τον Λν-
καίον βωμόν ανέθεσαν στν\λην έν τοις κατ' Αρι-
Οτομένν\ν καιροΐς ....

5) Π αυσ. IV. 22, 7. Τον όέ 'Αριΰτοκράττ\ν
οι 'Άρκάόες καταλιθώσαντες τον μεν τών όρων
έκτος έκβάλλονσιν άτα(ρον, σζήλην όέ άνέθεσαν
ές τό τέμενος τον Λνκαίον 1. . . .

6) θ ουκ. V, 16, 3. Χρόνω όέ προτρέύας τούς
Λακεόαιμανίονς φεύγοντα αυτόν εις τό Λνκαίον
όιά την έκ της ^Αττικής ποτε μετά άωρων όοκή-
ΰεως άναγώρη(ΤίΥ και ημιΰν της οικίας τον ίεροϋ

τότε τον Διός οίκονντα (τον Π) ειστοάνακτα) . . .

Έκ τών χωρίων τούτων συνάγεται, οτι έπί της
(κατά Παυσανίαν) υψηλοτάτης κορυφής του Λυ-
καίου ορούς υπήρχε βωμός του Αυκαίου Διός, κατ-
εσκευασμένος ώς χώμα γης, δηλαδή όμοιος προς
μέγαν σωρόν χώματος ή προς τύμβΌν2. Έμπρο-

1 "Ιδε περί τών -/ρο'νων της αναθέσεως της στήλης ΡλοΙγ-\νΪ8-
δΟ'λ'Η έν λ. Αριστοκράτης ( ΗίΙΙβΙ' νΟΠ 0&6ι'Ιΐ'ϊη§βη ).

2 Πρόλ ΜίΙ. 1901 σελ. 152 (8&αι ΛΥΐάε).

β