DOI Artikel:
Kuruniōtēs, Kōnstantinos: Anaskaphai Lykaiou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14654#0089
157
ΑΝΑΣΚΑΦΑΙ ΛΤΚΑ10Τ
158
Αλφειού άρχεται αριστερά της όδου διά τίνος υπο-
φερτής ατραπού ή άνάβασις.
Η οδός μέχρι του ιπποδρόμου του Αυκαίου
(1 ώρ. 45 λεπ. περίπου) δεν ήλλαξε διόλου από
των χρόνων του Κθ88 ', μόνον εκείθεν ή άνάβασις
έπί της κορυφής του Αυκαίου δεν γίνεται πλέον
διά της δεξιόθεν του ΈΛΛηνικού χαράδρας, ώς
αναφέρει ό Βθ88. αλλά διά τίνος προσιτής και εις
υποζύγια άτραπου, αρχομένης ολίγα λεπτά νοτιώ-
τερον της κοιλάδος του ιπποδρόμου και κατα-
σκευασθείσης υπό των κατοίκων του χωρίου Κα-
ρυών δι' άγροτικάς αυτών άνάγκας και διά την
μετάβασιν αυτών εις την πανήγυριν του Αγίου
Ηλίου ( 20 Ιουλίου ).
Σήμερον όμως ό θελων νά έπισκεφθη την κορυ-
φήν του Αυκαίου είνε προτιμότερον νά συνδυάση
τήν έπίσκεψιν ταύτην προς την της Αυκοσούρας.
Έκκινών τις έκ Αυκοσούρας φθάνει μετά ίππασίαν
1 ώρ. και 45 λεπ. επί όδου ούχι καθ' ύπερβολήν
δύσκολου διά όωμαντικών τοπείων, κατά. το πλεΐ-
στον υπο πυκνην σκιάν καστανέων και ορυων, παρ-
ερχόμενος μετά Ί ώραν περίπου το καταπράσινον
χωρίον Γραμποβου 2, εις το δροσερώτατον και υπό
πέντε μεγάλων πηγών ποτιζόμενον χωρίον τών
Καρυών ί Απάνω Καρυές ή Καρυά). Πελώοιαι
και ώραιόταται καρυαί, ών μέγας αριθμός υπάρχει
έν τω χωρίω δικαιολογουσι τήν ρνομασίαν τούτου.
ΑφοΟ οιέλθωμεν τάς Καρυάς, τρεπόμεθα πλη-
1 ίι. Κθ88-Κβΐ8βη υηά ΚβίδβΓΟίιΙβπ σ 91.
2 Προς Β τού χωρίου Γραμποβοΰ ύψοΰται μεμονωμένος λόφος
άπολη'γων εις πολύ οξεΐαν κορυφήν, όστις καλείται < στον ψηλόν "Αη
Γιώργη ή τ^ς Ωρηάς το Κάστρο». Έπί τούτου σο^ζονται αξιόλογα
λείψανα Φραγκικού η Βυζαντινού φρουρίου. Ό Κοδδ μνημονεύων
ε. ά σελ. 91 τον λόφον τούτον λε'γει οτι ονομάζεται Μποβε'ρκου,
άλλ' οΰτω ονομάζεται μόνον μια πηγή ευρισκομένη κατά τήν ΝΔ
υπώρειαν τοΰ λόφου, ήτις συνδέεται κατά τό λέγειν τών χωρικών δι'
υπογείου οδού μετά τοΰ φρουρίου. Έπί του έτερου ανατ. πλαγίου τού
λνφου τούτου σώζονται πολλά ερείπια μεσαιωνικών οικημάτων, και
χαμηλότερον τούτων εν θέσει «Τροκάλυβο» εν τω κτη'ματι Φ. Τζάκα
έκ Κουρουνιού λείψανα αρχαίου κτιρίου Ί'σως ναού. Δεξιώτερον τού
λόφου τούτου υπάρχει άλλος πολύ χαμηλότερος δστις καλείται Αια-
κός (ηλιακός) .Παρά τούτον έ/.ειτο ή αρχαία Κρητέα,(Παυσ.νίΠ,38,2)
ής σώζονταιπολλά λείψανα τοΰ τείχους άριστερόθεν (ώς προς τόν ευρι-
σκόμενον ένΛυκοσούρα) τοΰ ναού τοΰΠαρρασίου Απόλλωνος,τοΰ όποιου
τήν Οέσιν άνεκάλυψα διά μικράς σκάφης παρά τήν βορείαν πλευράν τοΰ
Λιακοΰ, ένθα σήμερον κείται τό μικρόν έκκλησίδιον "Αη Γιάννης στά
Μάρμαρα- (Γδ. Πρακτικά 1903). Έκ της θέσεως ταύτης μετεφέρθη-
σαν εις Καρύταιναν πλείστα μάρμαρα, μετά τούτων δ' ίσως και ή
μνημονεύουσα τό Πύτιον, δηλαδή αυτόν τόν ναόν τού Παρρασίου
Απόλλωνος Επιγραφή ΟΙΟ 1534 (ΟυιΊίιΐδ Ρβίορ. 1 338 Αηπα.).
σίον κρήνης (του Βοεβόδα , ευρισκομένης κατά το
τέλος του χωρίου, αριστερά έπί τήν άνωφερι/.ήν
όδον τήν άγουσαν εις τήν κορυφήν του όρους. Μετ'
ολίγα λεπτά συνανταηαεν και έτέραν άφθονα^τάτην
κρήνην ( Κερασιά), ήτις βεβαίως δεν είνε ή αρ-
χαία Άγνώ ώς φαίνεται Οέλων νά δεχθή ό Ηθ83,
και μικρόν έκκλησίδιον του Αγίου Αθανασίου,
άφου δ' άνέλΟωμεν ακόμη άρκετήν ώραν φθάνομεν
μετά τινας καμπάς της όδου, σχηματιζομένας ώς
εκ τών παρεμπιπτουσών χαραδρών, εις τήν μικράν
άτραπόν, δι' ής ώς εί'πομεν ήδη ανωτέρω, άνερχό-
μεθα εις τήν κορυφήν.
Καθ δλον το διάστημα της άπο Καρυών όόοϋ' ή
θέα πρός τά χαμηλότερα τοπεΐα του Αυκαίου και
τήν πεδιάδα της Μεγαλοπόλεως είνε θαυμάσια.
Η ατραπός φέρει εν μέρει διά υ.έσου υ,ικαών
αγρών και έν μέρει όιά τίνος χαράδρας προς τήν κορυ-
φήν. Η άπόστασις της όδου από Καρυών μέχρι της
κορυφής είνε περίπου /4 της ώρας. Οί τόποι δι' ών
αύτη διέρχεται, οιτινες εις παλαιοτέρους χρόνους θά
ήσαν κεκαλυμμένοι ύπο πυκνότατων δασών, νυν είνε
σχεδόν τελείως άπεψιλωμένοι και μόνον σπανίως
αγρία τις κορομηλεα και σπανιώτερον Αησμονη-
θεΐσα δρυς ή κέδρος παρέχουσι τήν ίσχνήν αυτών
σκιάν εις ολόκληρα συνωστιζόμενα ποίμνια αιγών
και προβάτων.
Ή κορυφή του Αυκαίου, εις ήν ούτω φθάνομεν,
είνε ή φέρουσα τον περίφημον 8ωμον τοΰ Αυκαίου
Διός ίερά κορυφή, Ό Ολυμπος τών Άρκάδων.
Εκ τών νεωτέρων πρώτος ό ΟβΙΙ 1 περιέγραψε
ταύτην, μετ' αυτόν δε πλήθος άλλων περιηγητών
και αρχαιολόγων2 επεσκέφθησαν τήν κορυφήν και
προσεπάθησαν νά ορίσωσι και τάς θέσεις του τε-
μένους του Διός και τών λοιπών μνημείων, όσα
υ.ετά του 3ωυ.οΰ μνημονεύει Ό Παυσανίας ώς εύ-
ρισκόμενα έπί του Αυκαίου. Η κορυφή και έκ του
πλησίον όρωμένη έ'χει σχήμα ακριβώς στρογγύ-
λον. (ε'ικ. 1). Κατά τήν νοτίαν πλευράν 20 περίπου
μέτρα χαμηλότερον της κορυφής έκτείνεται μικρόν
όροπέδιον πλάτους 60 περίπου μέτρων, ακολουθούν
μετ' ου πολύ τήν κλίσιν της νοτίας πλευράς της
κορυφής και καταφερόμενον και τούτο μέχρι τινός
1 ΗίηβΓαΐ7 οί Ιΐιβ Μοιβα σελ. 106-107.
2 "Ιδ. Κγ&ζθγ ΡαίΙδ&ΙΙΪίΙδ IV 381-2 πυλ. και Ροιι§·βΓβδ ε. ά.
σελ. 1433,1.
ΑΝΑΣΚΑΦΑΙ ΛΤΚΑ10Τ
158
Αλφειού άρχεται αριστερά της όδου διά τίνος υπο-
φερτής ατραπού ή άνάβασις.
Η οδός μέχρι του ιπποδρόμου του Αυκαίου
(1 ώρ. 45 λεπ. περίπου) δεν ήλλαξε διόλου από
των χρόνων του Κθ88 ', μόνον εκείθεν ή άνάβασις
έπί της κορυφής του Αυκαίου δεν γίνεται πλέον
διά της δεξιόθεν του ΈΛΛηνικού χαράδρας, ώς
αναφέρει ό Βθ88. αλλά διά τίνος προσιτής και εις
υποζύγια άτραπου, αρχομένης ολίγα λεπτά νοτιώ-
τερον της κοιλάδος του ιπποδρόμου και κατα-
σκευασθείσης υπό των κατοίκων του χωρίου Κα-
ρυών δι' άγροτικάς αυτών άνάγκας και διά την
μετάβασιν αυτών εις την πανήγυριν του Αγίου
Ηλίου ( 20 Ιουλίου ).
Σήμερον όμως ό θελων νά έπισκεφθη την κορυ-
φήν του Αυκαίου είνε προτιμότερον νά συνδυάση
τήν έπίσκεψιν ταύτην προς την της Αυκοσούρας.
Έκκινών τις έκ Αυκοσούρας φθάνει μετά ίππασίαν
1 ώρ. και 45 λεπ. επί όδου ούχι καθ' ύπερβολήν
δύσκολου διά όωμαντικών τοπείων, κατά. το πλεΐ-
στον υπο πυκνην σκιάν καστανέων και ορυων, παρ-
ερχόμενος μετά Ί ώραν περίπου το καταπράσινον
χωρίον Γραμποβου 2, εις το δροσερώτατον και υπό
πέντε μεγάλων πηγών ποτιζόμενον χωρίον τών
Καρυών ί Απάνω Καρυές ή Καρυά). Πελώοιαι
και ώραιόταται καρυαί, ών μέγας αριθμός υπάρχει
έν τω χωρίω δικαιολογουσι τήν ρνομασίαν τούτου.
ΑφοΟ οιέλθωμεν τάς Καρυάς, τρεπόμεθα πλη-
1 ίι. Κθ88-Κβΐ8βη υηά ΚβίδβΓΟίιΙβπ σ 91.
2 Προς Β τού χωρίου Γραμποβοΰ ύψοΰται μεμονωμένος λόφος
άπολη'γων εις πολύ οξεΐαν κορυφήν, όστις καλείται < στον ψηλόν "Αη
Γιώργη ή τ^ς Ωρηάς το Κάστρο». Έπί τούτου σο^ζονται αξιόλογα
λείψανα Φραγκικού η Βυζαντινού φρουρίου. Ό Κοδδ μνημονεύων
ε. ά σελ. 91 τον λόφον τούτον λε'γει οτι ονομάζεται Μποβε'ρκου,
άλλ' οΰτω ονομάζεται μόνον μια πηγή ευρισκομένη κατά τήν ΝΔ
υπώρειαν τοΰ λόφου, ήτις συνδέεται κατά τό λέγειν τών χωρικών δι'
υπογείου οδού μετά τοΰ φρουρίου. Έπί του έτερου ανατ. πλαγίου τού
λνφου τούτου σώζονται πολλά ερείπια μεσαιωνικών οικημάτων, και
χαμηλότερον τούτων εν θέσει «Τροκάλυβο» εν τω κτη'ματι Φ. Τζάκα
έκ Κουρουνιού λείψανα αρχαίου κτιρίου Ί'σως ναού. Δεξιώτερον τού
λόφου τούτου υπάρχει άλλος πολύ χαμηλότερος δστις καλείται Αια-
κός (ηλιακός) .Παρά τούτον έ/.ειτο ή αρχαία Κρητέα,(Παυσ.νίΠ,38,2)
ής σώζονταιπολλά λείψανα τοΰ τείχους άριστερόθεν (ώς προς τόν ευρι-
σκόμενον ένΛυκοσούρα) τοΰ ναού τοΰΠαρρασίου Απόλλωνος,τοΰ όποιου
τήν Οέσιν άνεκάλυψα διά μικράς σκάφης παρά τήν βορείαν πλευράν τοΰ
Λιακοΰ, ένθα σήμερον κείται τό μικρόν έκκλησίδιον "Αη Γιάννης στά
Μάρμαρα- (Γδ. Πρακτικά 1903). Έκ της θέσεως ταύτης μετεφέρθη-
σαν εις Καρύταιναν πλείστα μάρμαρα, μετά τούτων δ' ίσως και ή
μνημονεύουσα τό Πύτιον, δηλαδή αυτόν τόν ναόν τού Παρρασίου
Απόλλωνος Επιγραφή ΟΙΟ 1534 (ΟυιΊίιΐδ Ρβίορ. 1 338 Αηπα.).
σίον κρήνης (του Βοεβόδα , ευρισκομένης κατά το
τέλος του χωρίου, αριστερά έπί τήν άνωφερι/.ήν
όδον τήν άγουσαν εις τήν κορυφήν του όρους. Μετ'
ολίγα λεπτά συνανταηαεν και έτέραν άφθονα^τάτην
κρήνην ( Κερασιά), ήτις βεβαίως δεν είνε ή αρ-
χαία Άγνώ ώς φαίνεται Οέλων νά δεχθή ό Ηθ83,
και μικρόν έκκλησίδιον του Αγίου Αθανασίου,
άφου δ' άνέλΟωμεν ακόμη άρκετήν ώραν φθάνομεν
μετά τινας καμπάς της όδου, σχηματιζομένας ώς
εκ τών παρεμπιπτουσών χαραδρών, εις τήν μικράν
άτραπόν, δι' ής ώς εί'πομεν ήδη ανωτέρω, άνερχό-
μεθα εις τήν κορυφήν.
Καθ δλον το διάστημα της άπο Καρυών όόοϋ' ή
θέα πρός τά χαμηλότερα τοπεΐα του Αυκαίου και
τήν πεδιάδα της Μεγαλοπόλεως είνε θαυμάσια.
Η ατραπός φέρει εν μέρει διά υ.έσου υ,ικαών
αγρών και έν μέρει όιά τίνος χαράδρας προς τήν κορυ-
φήν. Η άπόστασις της όδου από Καρυών μέχρι της
κορυφής είνε περίπου /4 της ώρας. Οί τόποι δι' ών
αύτη διέρχεται, οιτινες εις παλαιοτέρους χρόνους θά
ήσαν κεκαλυμμένοι ύπο πυκνότατων δασών, νυν είνε
σχεδόν τελείως άπεψιλωμένοι και μόνον σπανίως
αγρία τις κορομηλεα και σπανιώτερον Αησμονη-
θεΐσα δρυς ή κέδρος παρέχουσι τήν ίσχνήν αυτών
σκιάν εις ολόκληρα συνωστιζόμενα ποίμνια αιγών
και προβάτων.
Ή κορυφή του Αυκαίου, εις ήν ούτω φθάνομεν,
είνε ή φέρουσα τον περίφημον 8ωμον τοΰ Αυκαίου
Διός ίερά κορυφή, Ό Ολυμπος τών Άρκάδων.
Εκ τών νεωτέρων πρώτος ό ΟβΙΙ 1 περιέγραψε
ταύτην, μετ' αυτόν δε πλήθος άλλων περιηγητών
και αρχαιολόγων2 επεσκέφθησαν τήν κορυφήν και
προσεπάθησαν νά ορίσωσι και τάς θέσεις του τε-
μένους του Διός και τών λοιπών μνημείων, όσα
υ.ετά του 3ωυ.οΰ μνημονεύει Ό Παυσανίας ώς εύ-
ρισκόμενα έπί του Αυκαίου. Η κορυφή και έκ του
πλησίον όρωμένη έ'χει σχήμα ακριβώς στρογγύ-
λον. (ε'ικ. 1). Κατά τήν νοτίαν πλευράν 20 περίπου
μέτρα χαμηλότερον της κορυφής έκτείνεται μικρόν
όροπέδιον πλάτους 60 περίπου μέτρων, ακολουθούν
μετ' ου πολύ τήν κλίσιν της νοτίας πλευράς της
κορυφής και καταφερόμενον και τούτο μέχρι τινός
1 ΗίηβΓαΐ7 οί Ιΐιβ Μοιβα σελ. 106-107.
2 "Ιδ. Κγ&ζθγ ΡαίΙδ&ΙΙΪίΙδ IV 381-2 πυλ. και Ροιι§·βΓβδ ε. ά.
σελ. 1433,1.