DOI article:
Kalinowski, Lech: Badania architektoniczno-wykopaliskowe w Tyńcu, 1961 - 1965
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20358#0014
4. Tyniec, opactwo. Zabezpieczone pozostałości pierwotnego kościoła klasztornego, widok nawy głównej
ku zachodowi (fot. W. Gumuła)
biona na klatkę schodową na piętro, do biblioteki.
Portal skasowano dopiero w początku XVII wiekucc.
Na koniec w okresie IV, przypadającym na
w. XV, wprowadzono sklepione krużganki dookoła
wirydarza.
Hipoteza Szyszko-Bohusza, mimo że oparta na
szczegółowych badaniach architektonicznych i son-
dażach wykopaliskowych, od początku budziła po-
ważne wątpliwości, przede wszystkim ze względu na
zgoła nietypową postać trój przęsło wego oratorium.
Dalsze światło na pierwotny wygląd opactwa tyniec-
kiego rzuciły jednak dopiero powojenne prace nad
odbudową klasztoru do celów użytkowych oraz po-
zostające w częściowym z tym związku badania wy-
kopaliskowe. Prace nad odbudową klasztoru podjął
6 Opactwo benedyktyńskie świętych apostołów Piotra
i Pawła w Tyńcu; J. Zachwatowicz, Nowe odkrycia w dzie-
dzinie architektury romańskiej w Polsce (Ochrona Zabytków I,
Warszawa-Kraków 1948, s. 17-18). — G. Leńczyk, Badania
wykopałiskowe w Tyńcu pow. Kraków w r. 1949 (Sprawozdania
PAU 1949, z. 9, s. 526-529). —A. Gieysztor, Badania nad
genezą państwa polskiego (Przegląd Zachodni VI, 3-4, 1950,
s. 187, nr 21; VII, 1-2, 1951, s. 250-251, nr 2; VIII, 5-6,
1952, s. 352-353). — Tenże, Polskie badania wczesnodziejowe
w r. 1950 (Przegląd Zachodni VII, 1-2, 1951, s. 250-251). —
G. Leńczyk, Sprawozdania z badań wykopaliskowych w Tyńcu
pow. Kraków w r. 1950 (Sprawozdania PAU LII, 1951, z. 1,
w r. 1947 prof. inż. arch. Zbigniew Kupiec. Bada-
nia wykopaliskowe prowadzone były w latach 1949-
-1951 i w r. 1953 przez dra Gabiiela Leńczyka:
w r. 1949 na zlecenie ówczesnego wojewódzkiego
konserwatora zabytków, dra Józefa Dutkiewicza,
oraz Naczelnej Dyrekcji Muzeów i Ochrony Za-
bytków, natomiast od r. 1950 z ramienia Kierow-
nictwa Badań nad Początkami Państwa Polskiego,
a w latach 1951 i 1953 — Zespołu Badań nad Po-
czątkami Państwa Polskiego6.
Kamienne pozostałości romańskiego klasztoru
w postaci kolumienek z bliźnimi głowicami, odkryte
w latach 1947-1953, wyraźnie podważały prawdo-
podobieństwo istnienia przy klasztorze w w. XII
tylko prostokątnej kaplicy, a po r. 1270 jedynie
s. 53-56). — J. Lepiarczyk, Pozuiat krakowski, Katalog za-
bytków sztuki w Polsce I, Województwo krakowskie pod redakcją
J. Szabłowskiego, z . 6, Warszawa 1951, s. 31. —G. Leńczyk,
Badania wykopaliskozue w Tyńcu w latach 1948—1951 (Studia,
Wczesnośredniowieczne III, Warszawa-Wrocław 1955, s. 260-
270). — Tenże, Wyniki dotychczasowych badań w Tyńcu pow.
Kraków (Materiały starożytne I, 1956, s. 7-50). — J. Zachwa-
towicz, Polska architektura monumentalna w X i XI wieku
(Kwartalnik AiU VI, 2, 1961, s. 121-123). — Z. Świechow-
ski, Budownictwo romańskie w Polsce. Katalog zabytków,
Wrocław-Warszawa-Kraków 1963, s. 307-311.
8
ku zachodowi (fot. W. Gumuła)
biona na klatkę schodową na piętro, do biblioteki.
Portal skasowano dopiero w początku XVII wiekucc.
Na koniec w okresie IV, przypadającym na
w. XV, wprowadzono sklepione krużganki dookoła
wirydarza.
Hipoteza Szyszko-Bohusza, mimo że oparta na
szczegółowych badaniach architektonicznych i son-
dażach wykopaliskowych, od początku budziła po-
ważne wątpliwości, przede wszystkim ze względu na
zgoła nietypową postać trój przęsło wego oratorium.
Dalsze światło na pierwotny wygląd opactwa tyniec-
kiego rzuciły jednak dopiero powojenne prace nad
odbudową klasztoru do celów użytkowych oraz po-
zostające w częściowym z tym związku badania wy-
kopaliskowe. Prace nad odbudową klasztoru podjął
6 Opactwo benedyktyńskie świętych apostołów Piotra
i Pawła w Tyńcu; J. Zachwatowicz, Nowe odkrycia w dzie-
dzinie architektury romańskiej w Polsce (Ochrona Zabytków I,
Warszawa-Kraków 1948, s. 17-18). — G. Leńczyk, Badania
wykopałiskowe w Tyńcu pow. Kraków w r. 1949 (Sprawozdania
PAU 1949, z. 9, s. 526-529). —A. Gieysztor, Badania nad
genezą państwa polskiego (Przegląd Zachodni VI, 3-4, 1950,
s. 187, nr 21; VII, 1-2, 1951, s. 250-251, nr 2; VIII, 5-6,
1952, s. 352-353). — Tenże, Polskie badania wczesnodziejowe
w r. 1950 (Przegląd Zachodni VII, 1-2, 1951, s. 250-251). —
G. Leńczyk, Sprawozdania z badań wykopaliskowych w Tyńcu
pow. Kraków w r. 1950 (Sprawozdania PAU LII, 1951, z. 1,
w r. 1947 prof. inż. arch. Zbigniew Kupiec. Bada-
nia wykopaliskowe prowadzone były w latach 1949-
-1951 i w r. 1953 przez dra Gabiiela Leńczyka:
w r. 1949 na zlecenie ówczesnego wojewódzkiego
konserwatora zabytków, dra Józefa Dutkiewicza,
oraz Naczelnej Dyrekcji Muzeów i Ochrony Za-
bytków, natomiast od r. 1950 z ramienia Kierow-
nictwa Badań nad Początkami Państwa Polskiego,
a w latach 1951 i 1953 — Zespołu Badań nad Po-
czątkami Państwa Polskiego6.
Kamienne pozostałości romańskiego klasztoru
w postaci kolumienek z bliźnimi głowicami, odkryte
w latach 1947-1953, wyraźnie podważały prawdo-
podobieństwo istnienia przy klasztorze w w. XII
tylko prostokątnej kaplicy, a po r. 1270 jedynie
s. 53-56). — J. Lepiarczyk, Pozuiat krakowski, Katalog za-
bytków sztuki w Polsce I, Województwo krakowskie pod redakcją
J. Szabłowskiego, z . 6, Warszawa 1951, s. 31. —G. Leńczyk,
Badania wykopaliskozue w Tyńcu w latach 1948—1951 (Studia,
Wczesnośredniowieczne III, Warszawa-Wrocław 1955, s. 260-
270). — Tenże, Wyniki dotychczasowych badań w Tyńcu pow.
Kraków (Materiały starożytne I, 1956, s. 7-50). — J. Zachwa-
towicz, Polska architektura monumentalna w X i XI wieku
(Kwartalnik AiU VI, 2, 1961, s. 121-123). — Z. Świechow-
ski, Budownictwo romańskie w Polsce. Katalog zabytków,
Wrocław-Warszawa-Kraków 1963, s. 307-311.
8