DOI Artikel:
Gadomski, Jerzy: Późnoromańska dekoracja malarska w refektarzu klasztoru Gystersów w Wąchoku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20354#0059
7. Wąchock, klasztor Cystersów, refektarz. Malowane ciosy
o zmiennym układzie kolorów na żebrach i lukach tarczowych
(fot. J. Gadomski).
w stosunku do biegu żeber i łuków tarczowych
kojarzy się najsilniej z dekoracją w materiale fran-
cuskich oraz włoskich żeber i łuków gurtowych.
Na terenie Polski podobną dekorację malowaną
posiadały ceglane żebra i gurty we wspomnianym
kościele cysterskim w Rudach. Poprzez malowanie
dwu- a miejscami trójbarwnych pasów białych,
czerwonych i szaroniebieskich (kolory analogiczne
jak w Wąchocku), o szerokości odpowiadającej
14 Kilarski, o.c, s. 24. Analogiczną dekorację, polega-
jącą na malowaniu kilku warstw cegły (w filarach, gurtach,
żebrach) w barwne, alternujące pasy, posiadają cysterskie
kościoły we Włoszech — zob. de Longhi, o.c, tabl. XXXVII
(Staffarda w Lombardii), LVII (Rivalta Scrivia w Lombardii),
LXIII, LXIV (Chiaravalle di Castagnola koło Ancony).
Pomijamy tu przykłady dwubarwnego malowania pojedyn-
czych cegieł (np. w kościele cysterskim w Henrykowie), ma-
lowania rzeczywistych spoin w wątku ceglanym i inne sposoby
polichromowania lub wykorzystywania materiału budowla-
nego dla uzyskania efektów polichromicznych. Zagadnienia
koloru w architekturze omówiono w zbiorowej pracy: Denkmal-
Pflege und farbige Architektur (Jahrbuch der Rheinischen Denk-
4 lub 5 warstwom cegły, dążono tu do zatarcia
rzeczywistego jej układu i uzyskania efektu takiego,
jaki dają kolorowe segmenty kamienne (ryc. 8)14.
8. Rudy, kościół pocysterski. Malowane ciosy o zmiennym
układzie kolorów na gurcie nawy głównej (mai. M. Kilarski —
według Świechowskiego).
Motyw stylizowanego kwiatu lilii (tzw. fleur-de-
-lis), ograniczony do części górnej, a przypomina-
jący zredukowaną do trzech listków palmetę o spi-
czastych zakończeniach i dwóch bocznych listkach
wygiętych ku dołowi, namalowany w refektarzu
wąchockim obok koła z wicią palmetową (ryc. 9)
i na łuku tarczowym ściany południowej, należał
w sztuce romańskiej do tematów zdobniczych naj-
częściej spotykanych15. Sama tylko małopolska
malpflege, XVII/XVIII, Dusseldorf 1941); por. zwłaszcza
rozdział Pfitznera, . Zur farbigen Fassung mittelalterlicher
Innenrdume, s. 293-323. Zob. także: Z. Świechowski,
Wczesne budownictwo ceglane w Polsce (Studia z dziejów rze-
miosła i przemysłu, I, 1961, s. 114). — E. Małachowicz,
Faktura i. polichromia architektoniczna średniowiecznych wnętrz
ceglanych na Śląsku (Kwartalnik AiU, X, 1965, 3-4, s. 207-
227). —1 Tenże, Problemy konserwacji średniowiecznej faktury
i polichromii architektonicznej we Wrocławiu (Ochr. Zab.
XVIII, 1965, 4 (71), s. 17-34).
15 Motyw ten rozpowszechnił się w heraldyce francuskiej.
Początkowo był godłem Kapetyngów — dynastii królewskiej
panującej w latach 987-1328; od czasów Ludwika IX Świętego
A*
51
o zmiennym układzie kolorów na żebrach i lukach tarczowych
(fot. J. Gadomski).
w stosunku do biegu żeber i łuków tarczowych
kojarzy się najsilniej z dekoracją w materiale fran-
cuskich oraz włoskich żeber i łuków gurtowych.
Na terenie Polski podobną dekorację malowaną
posiadały ceglane żebra i gurty we wspomnianym
kościele cysterskim w Rudach. Poprzez malowanie
dwu- a miejscami trójbarwnych pasów białych,
czerwonych i szaroniebieskich (kolory analogiczne
jak w Wąchocku), o szerokości odpowiadającej
14 Kilarski, o.c, s. 24. Analogiczną dekorację, polega-
jącą na malowaniu kilku warstw cegły (w filarach, gurtach,
żebrach) w barwne, alternujące pasy, posiadają cysterskie
kościoły we Włoszech — zob. de Longhi, o.c, tabl. XXXVII
(Staffarda w Lombardii), LVII (Rivalta Scrivia w Lombardii),
LXIII, LXIV (Chiaravalle di Castagnola koło Ancony).
Pomijamy tu przykłady dwubarwnego malowania pojedyn-
czych cegieł (np. w kościele cysterskim w Henrykowie), ma-
lowania rzeczywistych spoin w wątku ceglanym i inne sposoby
polichromowania lub wykorzystywania materiału budowla-
nego dla uzyskania efektów polichromicznych. Zagadnienia
koloru w architekturze omówiono w zbiorowej pracy: Denkmal-
Pflege und farbige Architektur (Jahrbuch der Rheinischen Denk-
4 lub 5 warstwom cegły, dążono tu do zatarcia
rzeczywistego jej układu i uzyskania efektu takiego,
jaki dają kolorowe segmenty kamienne (ryc. 8)14.
8. Rudy, kościół pocysterski. Malowane ciosy o zmiennym
układzie kolorów na gurcie nawy głównej (mai. M. Kilarski —
według Świechowskiego).
Motyw stylizowanego kwiatu lilii (tzw. fleur-de-
-lis), ograniczony do części górnej, a przypomina-
jący zredukowaną do trzech listków palmetę o spi-
czastych zakończeniach i dwóch bocznych listkach
wygiętych ku dołowi, namalowany w refektarzu
wąchockim obok koła z wicią palmetową (ryc. 9)
i na łuku tarczowym ściany południowej, należał
w sztuce romańskiej do tematów zdobniczych naj-
częściej spotykanych15. Sama tylko małopolska
malpflege, XVII/XVIII, Dusseldorf 1941); por. zwłaszcza
rozdział Pfitznera, . Zur farbigen Fassung mittelalterlicher
Innenrdume, s. 293-323. Zob. także: Z. Świechowski,
Wczesne budownictwo ceglane w Polsce (Studia z dziejów rze-
miosła i przemysłu, I, 1961, s. 114). — E. Małachowicz,
Faktura i. polichromia architektoniczna średniowiecznych wnętrz
ceglanych na Śląsku (Kwartalnik AiU, X, 1965, 3-4, s. 207-
227). —1 Tenże, Problemy konserwacji średniowiecznej faktury
i polichromii architektonicznej we Wrocławiu (Ochr. Zab.
XVIII, 1965, 4 (71), s. 17-34).
15 Motyw ten rozpowszechnił się w heraldyce francuskiej.
Początkowo był godłem Kapetyngów — dynastii królewskiej
panującej w latach 987-1328; od czasów Ludwika IX Świętego
A*
51