DOI Artikel:
Dobrowolski, Tadeusz: Madonna Łokietkowa w Wiślicy
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20354#0069
FOLIA HISTORIAE ARTIUM, T. VIII (1972)
TADEUSZ DOBROWOLSKI
MADONNA ŁOKIETKÓW A W WIŚLICY
ZAKRES PRACY
Zakres tej krótkiej rozprawy został świadomie
zawężony, ponieważ ostatnio wiele o Madonnie
wiślickiej powiedział Jerzy Gadomski1. Dublowanie
zaś jego słusznych w zasadzie spostrzeżeń i wyników
nie jest oczywiście potrzebne. Można natomiast,
a może i trzeba, uzupełnić jego pracę uwagami na
temat genezy formalnej dzieła, co pozwoli na bardziej
dokładne jego wmontowanie w czasowo-przestrzenną
strukturę zachodnioeuropejskiej rzeźby. Wobec ist-
nienia wyczerpującego studium wymienionego auto-
ra, opia figury i jej funkcji oraz dane historyczne
zredukuje się do minimum, potrzebnego do osiąg-
nięcia prawidłowych wyników naukowych. Proble-
matykę szerszą, która mogłaby się rozróść nawet
w osobną książkę, autor potraktuje szkicowo, po-
przestając tylko na uwypukleniu tak niezwykłego
zjawiska, jakim wydaje się być swoista, określona
stereotypowym uśmiechem, fizjonomia Madonny
wiślickiej. Poprzedzają ją bowiem i kontynuują
ujęcia podobne, jakie przewijają się przez dzieje
sztuki w postaci jak gdyby archetypu, który jak
powrotna fala powtarza się w różnych czasach i na
różnych miejscach.
1 J. Gadomski, Wczesnogotycka Madonna z Dzieciątkiem
w Wiślicy (Rocznik Muzeum Świętokrzyskiego, Kraków 1970,
s. 161-183).
OPIS ZABYTKU
Również opis, dokonany już w sposób szcze-
gółowy przez J. Gadomskiego, ulegnie zrozumiałej
redukcji, przy czym uwypukli tylko takie cechy
dzieła, jakie okażą się najbardziej przydatne dla do-
konania powtórnej jego analizy przy pomocy metody
porównawczej2. Odkuta w wapieniu Madonna wi-
ślicka (ryc. 1) jest reliefem tablicowym, sprawiającym
wrażenie dość płasko potraktowanego posągu, który
utracił zapewne sporo ze swojej wartości estetycznej
wskutek zniszczenia i przekucia pewnych partii.
W górnej części tła zarysowują się reszty ostrołuku,
z czego wynika, że Madonna, jak wiele figur go-
tyckich, stała na tle wnęki, wyobrażającej bramę
niebios. Postać została ujęta frontalnie (en face)
i zamknięta dość wąskim, wrzecionowatym w swej
ogólnej formie konturem, z tym jeszcze, że prawym,
z lekka ukośnym ramieniem podtrzymuje siedzące
na jej lewym ręku Dzieciątko. Proporcje całości,
w zasadzie smukłe, przedstawiają się poprawnie,
lecz owa całość wydaje się być dość sztywna i prawie
nieporuszona. Postać Dzieciątka przedstawia się
słabiej niż figura matki, przy czym prawa ręka
podniesiona ku górze gestem błogosławienia, nie-
2 Metodę analizy porównawczej próbował autor uściślić
w rozprawie pt. Analogie (Prace z Historii Sztuki, Zeszyty
Naukowe UJ. CCLYIII, Kraków 1971, s. 5).
61
TADEUSZ DOBROWOLSKI
MADONNA ŁOKIETKÓW A W WIŚLICY
ZAKRES PRACY
Zakres tej krótkiej rozprawy został świadomie
zawężony, ponieważ ostatnio wiele o Madonnie
wiślickiej powiedział Jerzy Gadomski1. Dublowanie
zaś jego słusznych w zasadzie spostrzeżeń i wyników
nie jest oczywiście potrzebne. Można natomiast,
a może i trzeba, uzupełnić jego pracę uwagami na
temat genezy formalnej dzieła, co pozwoli na bardziej
dokładne jego wmontowanie w czasowo-przestrzenną
strukturę zachodnioeuropejskiej rzeźby. Wobec ist-
nienia wyczerpującego studium wymienionego auto-
ra, opia figury i jej funkcji oraz dane historyczne
zredukuje się do minimum, potrzebnego do osiąg-
nięcia prawidłowych wyników naukowych. Proble-
matykę szerszą, która mogłaby się rozróść nawet
w osobną książkę, autor potraktuje szkicowo, po-
przestając tylko na uwypukleniu tak niezwykłego
zjawiska, jakim wydaje się być swoista, określona
stereotypowym uśmiechem, fizjonomia Madonny
wiślickiej. Poprzedzają ją bowiem i kontynuują
ujęcia podobne, jakie przewijają się przez dzieje
sztuki w postaci jak gdyby archetypu, który jak
powrotna fala powtarza się w różnych czasach i na
różnych miejscach.
1 J. Gadomski, Wczesnogotycka Madonna z Dzieciątkiem
w Wiślicy (Rocznik Muzeum Świętokrzyskiego, Kraków 1970,
s. 161-183).
OPIS ZABYTKU
Również opis, dokonany już w sposób szcze-
gółowy przez J. Gadomskiego, ulegnie zrozumiałej
redukcji, przy czym uwypukli tylko takie cechy
dzieła, jakie okażą się najbardziej przydatne dla do-
konania powtórnej jego analizy przy pomocy metody
porównawczej2. Odkuta w wapieniu Madonna wi-
ślicka (ryc. 1) jest reliefem tablicowym, sprawiającym
wrażenie dość płasko potraktowanego posągu, który
utracił zapewne sporo ze swojej wartości estetycznej
wskutek zniszczenia i przekucia pewnych partii.
W górnej części tła zarysowują się reszty ostrołuku,
z czego wynika, że Madonna, jak wiele figur go-
tyckich, stała na tle wnęki, wyobrażającej bramę
niebios. Postać została ujęta frontalnie (en face)
i zamknięta dość wąskim, wrzecionowatym w swej
ogólnej formie konturem, z tym jeszcze, że prawym,
z lekka ukośnym ramieniem podtrzymuje siedzące
na jej lewym ręku Dzieciątko. Proporcje całości,
w zasadzie smukłe, przedstawiają się poprawnie,
lecz owa całość wydaje się być dość sztywna i prawie
nieporuszona. Postać Dzieciątka przedstawia się
słabiej niż figura matki, przy czym prawa ręka
podniesiona ku górze gestem błogosławienia, nie-
2 Metodę analizy porównawczej próbował autor uściślić
w rozprawie pt. Analogie (Prace z Historii Sztuki, Zeszyty
Naukowe UJ. CCLYIII, Kraków 1971, s. 5).
61