DOI Artikel:
Śnieżyńska-Stolot, Ewa: Ze studiów nad ikonografią Legendy św. Stanisława Biskupa
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20354#0169
FOLIA HISTORIAE ARTIUM, T. VIII (1972)
EWA ŚNIEŻYŃSKA-STOLOT
ZE STUDIÓW NAD IKONOGRAFIĄ LEGENDY ŚW. STANISŁAWA BISKUPA
Zagadnienie ikonografii Legendy św. Stanisława
Biskupa było poruszane przez wielu autorów, głów-
nie od r. 1925, kiedy Władysław Semkowicz opubli-
kował swoje studium o chrzcielnicy z Tryde w Szwe-
cji1. W dwa lata później ukazały się prawie jedno-
cześnie aż trzy opracowania dotyczące wspomnia-
nego zagadnienia, a to: artykuł Juliana Pagaczew-
skiego o srebrnym posągu św. Stanisława w kościele
Paulinów Na Skałce, obszerne studium Mieczysława
Gębarowicza o wymienionej już chrzcielnicy z Tryde
i recenzja tegoż studium pióra Karola Estreichera2.
Wiele cennych uwag i nowych materiałów dotyczą-
cych ikonografii św. Stanisława zawartych jest
w pracy Tadeusza Dobrowolskiego o kościele Św. Sta-
nisława w Starym Bielsku3. W końcu w r. 1949
powstało opracowanie poświęcone wyłącznie ikono-
grafii św. Stanisława, przygotowane przez Marię
Kosińską4. W tym samym roku temat ten podjął
1 W. Semkowicz, Sprawa św. Stanisława, Kraków 1925.
2 J. Pagaczewski, Posąg srebrny św. Stanisława w kościele
OO. Paulinów Na Skałce w Krakowie, Kraków 1927. — M. Gę-
barowicz, Początki kultu św. Stanisława i jego średniowieczny
zabytek w Szwecji, Lwów 1927. — K. Estreicher, Recenzja:
M. Gębarowicz, Początki kultu św. Stanisława i jego śred-
niowieczny zabytek w Szwecji (Rocz. Krak., XXII, 1929,
s. 168).
3 T. Dobrowolski, Kościół św. Stanisława w Starem
Bielsku, Katowice 1932.
4 M. Kosińska, Zarys ikonografii św. Stanisława biskupa
na podstawie zabytków krakowskich do połowy XVI wieku
(Sprawozdania Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk,
XVI, 1949, s. 96-99).
Piotr Bohdziewicz, a w następnych latach Witold
Sawicki5. Przegląd dotychczasowej literatury po-
święconej ikonografii krakowskiego biskupa i mę-
czennika zamykają opracowania Marii Goetel-
-Kopffowej oraz Jerzego Pietrusińskiego6.
Ikonografia Legendy św. Stanisława skrystali-
zowała się ostatecznie w początkach w. XVI
i w swoim najobszerniejszym wydaniu składa się
z ośmiu scen: Kupno wsi Piotrawin, Wskrzeszenie
Piotra, Świadczenie Piotra przed królem, Śmierć
św. Stanisława, Rozsiekanie ciała św. Stanisława,
Orły strzegące ciała świętego, Pogrzeb i w końcu
Kanonizacja. Osiem wspomnianych scen powtarza
się wśród zabytków związanych ze św. Stanisławem
występujących na terenie Polski. Kult św. Stanisława
istniał jednak nie tylko na naszych ziemiach, ale
dotarł również na Węgry, do Czech i Austrii7.
Problem ten wymaga, jak się wydaje, gruntownego
5 P. Bohdziewicz, Zjazdy łęczyckie XII wieku a powsta-
nie kultu św. Stanisława biskupa (Towarzystwo Naukowe
Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Sprawozdania z czyn-
ności wydawniczej i posiedzeń naukowych, II, 1949, s. 42-
43). — W. Sawicki, Zapoznane źródło ikonograficzne do
dziejów Polski Piastowskiej (Zeszyty Naukowe Katolickiego
Uniwersytetu Lubelskiego, VII, 1965, s. 21).
6 M. Goetel-Kopff, Z badań nad rozwojem tematów
ikonograficznych w malarstwie 1. polowy w. XVI (Sprawozdania
PAN Krak., Styczeń-czerwiec 1965, s. 182). — J. Pietrusiński,
Portal św. Stanisława w Starym Zamku (Biuletyn HS, XXX,
1968, s. 346).
7 K. Dobrowolski, Kult św. Floriana w St. Florian
w średnich wiekach (Rocz. Krak., XIX, 1923, s. 118).
li — Folia Historiae Artium, t. VIII
161
EWA ŚNIEŻYŃSKA-STOLOT
ZE STUDIÓW NAD IKONOGRAFIĄ LEGENDY ŚW. STANISŁAWA BISKUPA
Zagadnienie ikonografii Legendy św. Stanisława
Biskupa było poruszane przez wielu autorów, głów-
nie od r. 1925, kiedy Władysław Semkowicz opubli-
kował swoje studium o chrzcielnicy z Tryde w Szwe-
cji1. W dwa lata później ukazały się prawie jedno-
cześnie aż trzy opracowania dotyczące wspomnia-
nego zagadnienia, a to: artykuł Juliana Pagaczew-
skiego o srebrnym posągu św. Stanisława w kościele
Paulinów Na Skałce, obszerne studium Mieczysława
Gębarowicza o wymienionej już chrzcielnicy z Tryde
i recenzja tegoż studium pióra Karola Estreichera2.
Wiele cennych uwag i nowych materiałów dotyczą-
cych ikonografii św. Stanisława zawartych jest
w pracy Tadeusza Dobrowolskiego o kościele Św. Sta-
nisława w Starym Bielsku3. W końcu w r. 1949
powstało opracowanie poświęcone wyłącznie ikono-
grafii św. Stanisława, przygotowane przez Marię
Kosińską4. W tym samym roku temat ten podjął
1 W. Semkowicz, Sprawa św. Stanisława, Kraków 1925.
2 J. Pagaczewski, Posąg srebrny św. Stanisława w kościele
OO. Paulinów Na Skałce w Krakowie, Kraków 1927. — M. Gę-
barowicz, Początki kultu św. Stanisława i jego średniowieczny
zabytek w Szwecji, Lwów 1927. — K. Estreicher, Recenzja:
M. Gębarowicz, Początki kultu św. Stanisława i jego śred-
niowieczny zabytek w Szwecji (Rocz. Krak., XXII, 1929,
s. 168).
3 T. Dobrowolski, Kościół św. Stanisława w Starem
Bielsku, Katowice 1932.
4 M. Kosińska, Zarys ikonografii św. Stanisława biskupa
na podstawie zabytków krakowskich do połowy XVI wieku
(Sprawozdania Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk,
XVI, 1949, s. 96-99).
Piotr Bohdziewicz, a w następnych latach Witold
Sawicki5. Przegląd dotychczasowej literatury po-
święconej ikonografii krakowskiego biskupa i mę-
czennika zamykają opracowania Marii Goetel-
-Kopffowej oraz Jerzego Pietrusińskiego6.
Ikonografia Legendy św. Stanisława skrystali-
zowała się ostatecznie w początkach w. XVI
i w swoim najobszerniejszym wydaniu składa się
z ośmiu scen: Kupno wsi Piotrawin, Wskrzeszenie
Piotra, Świadczenie Piotra przed królem, Śmierć
św. Stanisława, Rozsiekanie ciała św. Stanisława,
Orły strzegące ciała świętego, Pogrzeb i w końcu
Kanonizacja. Osiem wspomnianych scen powtarza
się wśród zabytków związanych ze św. Stanisławem
występujących na terenie Polski. Kult św. Stanisława
istniał jednak nie tylko na naszych ziemiach, ale
dotarł również na Węgry, do Czech i Austrii7.
Problem ten wymaga, jak się wydaje, gruntownego
5 P. Bohdziewicz, Zjazdy łęczyckie XII wieku a powsta-
nie kultu św. Stanisława biskupa (Towarzystwo Naukowe
Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Sprawozdania z czyn-
ności wydawniczej i posiedzeń naukowych, II, 1949, s. 42-
43). — W. Sawicki, Zapoznane źródło ikonograficzne do
dziejów Polski Piastowskiej (Zeszyty Naukowe Katolickiego
Uniwersytetu Lubelskiego, VII, 1965, s. 21).
6 M. Goetel-Kopff, Z badań nad rozwojem tematów
ikonograficznych w malarstwie 1. polowy w. XVI (Sprawozdania
PAN Krak., Styczeń-czerwiec 1965, s. 182). — J. Pietrusiński,
Portal św. Stanisława w Starym Zamku (Biuletyn HS, XXX,
1968, s. 346).
7 K. Dobrowolski, Kult św. Floriana w St. Florian
w średnich wiekach (Rocz. Krak., XIX, 1923, s. 118).
li — Folia Historiae Artium, t. VIII
161