DOI Artikel:
Małkiewiczówna, Helena: Interpretacja treści piętnastowiecznego malowidła ściennego z Chrystusem w tłoczni mistycznej w krużgankach franciszkańskich w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20354#0095
7. Chrystus w tłoczni mistycznej, rysunek w Omnium virtutum et viciorum delineatio, początek w. XV.
Rzym, Bibl. Casanatense, Ms. 1404, fol. 28 (wg Weckwertha).
to kolor znaczący, wskazujący na czas sprawowania
mszy Św., pozbawiony szczególnie świątecznego
charakteru86. Chodziłoby zatem o przedstawienie
mszy „jako takiej", nie związanej z konkretnym
okresem roku liturgicznego. Równocześnie diakoni
odziani są, niezgodnie z przepisami, w dalmatyki
różniące się kolorem. Prawdopodobnie jest to wynik
ingerencji malarza, który pragnął uniknąć mono-
tonii barwy zielonej. Jeden z diakonów trzyma,
zgodnie ze zwyczajem, zapaloną konsekracyjną
(Musica medii aevi, I, 1965, s. 96-174, głównie s. 135-148). —
Tenże, Dramat liturgiczny (Poetyka. Zarys encyklopedyczny,
dz. I Gatunki literackie, t. III Średniowieczne gatunki drama-
tyczno-teatralne, z. 1, Wrocław-Warszawa-Kraków 1966). —
O formie grobu Chrystusa w polskiej liturgii wielkanocnej
informuje m.i. miniatura ze złożeniem krzyża do grobu w czasie
liturgii Wielkiego Piątku w Pontyfikale Erazma Ciołka (Kra-
ków, Bibl. Czartoryskich, rkps 1212, fol. CCXV), por. B. Mio-
dońska, Iluminator Mszału Jasnogórskiego i Pontyfikału
Erazma Ciołka (Rozprawy i Sprawozdania Muzeum Narodo-
wego w Krakowie, IX, 1967, s. 65, il. 44).
świecę i unosi brzeg ornatu, drugą ręką wykonuje
zagadkowy ruch — obejmuje swego towarzysza czy
też wskazuje na sarkofag?
Odczytywanie treści franciszkańskiego malowidła
z Chrystusem w tłoczni mistycznej rozpocząć na-
leży od stwierdzenia, że wydzielone przez Thomasa
i Weckwertha odmiany Prasy łączą się nie tyle
z jej ideowym, co formalno-ikonograficznym roz-
wojem. Zgodnie ze sposobami myślenia, nakazami
chwili i stylistyczną konwencją ujawniano coraz
86 »[...] in diebus ferialibus et communibus, viridibus sit
indumentis utendum [...]" — Innocenty III, o.c, Lib. I,
cap. LXV De ąuatuor cołoribus principalibus.., (PL CCXVII,
szp. 802). — O rozróżnieniu kolorów liturgicznych i ich sym-
bolice A. Nowowiejski, Wykład liturgii Kościoła Katolickiego,
II/!, Warszawa 1902, s. 85-105. — J. Braun, Die liturgische
Gewandung im Occident und Orient nach Ursprung und Ent-
wicklung, Yerwendung und Symbolik, Freiburg i. Br. 1907,
s. 729-754.
87
Rzym, Bibl. Casanatense, Ms. 1404, fol. 28 (wg Weckwertha).
to kolor znaczący, wskazujący na czas sprawowania
mszy Św., pozbawiony szczególnie świątecznego
charakteru86. Chodziłoby zatem o przedstawienie
mszy „jako takiej", nie związanej z konkretnym
okresem roku liturgicznego. Równocześnie diakoni
odziani są, niezgodnie z przepisami, w dalmatyki
różniące się kolorem. Prawdopodobnie jest to wynik
ingerencji malarza, który pragnął uniknąć mono-
tonii barwy zielonej. Jeden z diakonów trzyma,
zgodnie ze zwyczajem, zapaloną konsekracyjną
(Musica medii aevi, I, 1965, s. 96-174, głównie s. 135-148). —
Tenże, Dramat liturgiczny (Poetyka. Zarys encyklopedyczny,
dz. I Gatunki literackie, t. III Średniowieczne gatunki drama-
tyczno-teatralne, z. 1, Wrocław-Warszawa-Kraków 1966). —
O formie grobu Chrystusa w polskiej liturgii wielkanocnej
informuje m.i. miniatura ze złożeniem krzyża do grobu w czasie
liturgii Wielkiego Piątku w Pontyfikale Erazma Ciołka (Kra-
ków, Bibl. Czartoryskich, rkps 1212, fol. CCXV), por. B. Mio-
dońska, Iluminator Mszału Jasnogórskiego i Pontyfikału
Erazma Ciołka (Rozprawy i Sprawozdania Muzeum Narodo-
wego w Krakowie, IX, 1967, s. 65, il. 44).
świecę i unosi brzeg ornatu, drugą ręką wykonuje
zagadkowy ruch — obejmuje swego towarzysza czy
też wskazuje na sarkofag?
Odczytywanie treści franciszkańskiego malowidła
z Chrystusem w tłoczni mistycznej rozpocząć na-
leży od stwierdzenia, że wydzielone przez Thomasa
i Weckwertha odmiany Prasy łączą się nie tyle
z jej ideowym, co formalno-ikonograficznym roz-
wojem. Zgodnie ze sposobami myślenia, nakazami
chwili i stylistyczną konwencją ujawniano coraz
86 »[...] in diebus ferialibus et communibus, viridibus sit
indumentis utendum [...]" — Innocenty III, o.c, Lib. I,
cap. LXV De ąuatuor cołoribus principalibus.., (PL CCXVII,
szp. 802). — O rozróżnieniu kolorów liturgicznych i ich sym-
bolice A. Nowowiejski, Wykład liturgii Kościoła Katolickiego,
II/!, Warszawa 1902, s. 85-105. — J. Braun, Die liturgische
Gewandung im Occident und Orient nach Ursprung und Ent-
wicklung, Yerwendung und Symbolik, Freiburg i. Br. 1907,
s. 729-754.
87