DOI Artikel:
Małkiewiczówna, Helena: Interpretacja treści piętnastowiecznego malowidła ściennego z Chrystusem w tłoczni mistycznej w krużgankach franciszkańskich w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20354#0132
Arimathia, venit et Nicodemus, et impetratum a Pi-
lato corpus Jesu deponentes sepelierunt. Et quia
ille advolvit saxum magnum ad ostium monumenti
[...], diaconus super os calicis corporale reponit"
(lib. V, cap. XII). Do rememoratywnego komentarza
powraca Innocenty po omówieniu znaczenia modli-
twy „Pater Noster...". Zapadająca po niej cisza
przy ołtarzu to pamiątka ciszy grobu Chrystusa,
którego zmartwychwstanie i spotkanie z uczniami
w Emaus przypomina złamanie hostii oraz wrzuce-
nie jednej z jej części do kielicha: „Frangit igitur
sacerdos hostiam ut in fractione panis Dominum
cognoscamus sicut illi duo discipuli Domini cogno-
verunt, ąuibus ipso die resurrectionis Jesus apparuit
in Emmaus. Commixtio panis et vini designat unio-
nem carnis et animae, quae in resurrectione Christi
denuo sunt unitae" (lib. VI, cap. II). Równocześnie
zdjęcie palki z kielicha upamiętnia czynność anioła,
który odsunął kamień z grobu Chrystusa, a trzy
znaki krzyża, które czyni kapłan nad brzegiem kie-
licha trzymając hostię w dłoni to przypomnienie
trzech Marii szukających Chrystusa w grobie:
„[...] diaconus removet corporale designans quod
Angelus Domini revolvit lapidem ab ostio monu-
menti. [...] tres cruces fiunt cum hostia super os
calicis, quia tres mulieres quaerebant crucifixum
ad ostium monumenti" (jw.). Kończące liturgię
mszy św. ucałowanie ołtarza, wzniesienie dłoni ku
górze i ostatnie błogosławieństwo to obrazy wnie-
bowstąpienia Chrystusa i zesłania Ducha Świę-
tego23*.
Na dziele Innocentego III oparte były m.i.
traktaty franciszkanina Wilhelma z Melitony (Opus-
culum super missam) i dominikanina Hugona z San
Car o (zm. 1263, Tractatus super missam), a w szcze-
gólności obszerna praca Wilhelma Durandusa z Men-
dę Rationale divinorum officiorum2*0. Wieki XIV
i XV były okresem szczególnej popularności re-
memoratywnych objaśnień mszy Św., pisanych
zarówno na wydziałach teologicznych uniwersytetów
jak i w klasztorach (głównie benedyktyńskich,
cysterskich, augustiańskich i franciszkańskich). Prze-
* znaczone dla kapłanów, docierały — przy istnieniu
35. Ukrzyżowanie i Maiestas Domini, skrzydło tzw. dyptyku pewnych ograniczeń — także i do świadomości
Nikazjusza, w. IX. Tournai, skarbiec katedralny (wg de Linas). wiernych poprzez kazania O mSZy ŚW.241.
239 Innocenty III, o.c, Lib. V, cap. I-XXVIII; • ' 240 Van Dijk, o.c, s. 291-310. — Franz, o.c, s. 476-
Lib. VI, cap. I-XIV (PL CCXVII, szp. 887- 482. — Jungmann, o.c, I, s. 147, 148, przyp. 54.
914). 24i FranZ) ox_y s. 515-676.
124
lato corpus Jesu deponentes sepelierunt. Et quia
ille advolvit saxum magnum ad ostium monumenti
[...], diaconus super os calicis corporale reponit"
(lib. V, cap. XII). Do rememoratywnego komentarza
powraca Innocenty po omówieniu znaczenia modli-
twy „Pater Noster...". Zapadająca po niej cisza
przy ołtarzu to pamiątka ciszy grobu Chrystusa,
którego zmartwychwstanie i spotkanie z uczniami
w Emaus przypomina złamanie hostii oraz wrzuce-
nie jednej z jej części do kielicha: „Frangit igitur
sacerdos hostiam ut in fractione panis Dominum
cognoscamus sicut illi duo discipuli Domini cogno-
verunt, ąuibus ipso die resurrectionis Jesus apparuit
in Emmaus. Commixtio panis et vini designat unio-
nem carnis et animae, quae in resurrectione Christi
denuo sunt unitae" (lib. VI, cap. II). Równocześnie
zdjęcie palki z kielicha upamiętnia czynność anioła,
który odsunął kamień z grobu Chrystusa, a trzy
znaki krzyża, które czyni kapłan nad brzegiem kie-
licha trzymając hostię w dłoni to przypomnienie
trzech Marii szukających Chrystusa w grobie:
„[...] diaconus removet corporale designans quod
Angelus Domini revolvit lapidem ab ostio monu-
menti. [...] tres cruces fiunt cum hostia super os
calicis, quia tres mulieres quaerebant crucifixum
ad ostium monumenti" (jw.). Kończące liturgię
mszy św. ucałowanie ołtarza, wzniesienie dłoni ku
górze i ostatnie błogosławieństwo to obrazy wnie-
bowstąpienia Chrystusa i zesłania Ducha Świę-
tego23*.
Na dziele Innocentego III oparte były m.i.
traktaty franciszkanina Wilhelma z Melitony (Opus-
culum super missam) i dominikanina Hugona z San
Car o (zm. 1263, Tractatus super missam), a w szcze-
gólności obszerna praca Wilhelma Durandusa z Men-
dę Rationale divinorum officiorum2*0. Wieki XIV
i XV były okresem szczególnej popularności re-
memoratywnych objaśnień mszy Św., pisanych
zarówno na wydziałach teologicznych uniwersytetów
jak i w klasztorach (głównie benedyktyńskich,
cysterskich, augustiańskich i franciszkańskich). Prze-
* znaczone dla kapłanów, docierały — przy istnieniu
35. Ukrzyżowanie i Maiestas Domini, skrzydło tzw. dyptyku pewnych ograniczeń — także i do świadomości
Nikazjusza, w. IX. Tournai, skarbiec katedralny (wg de Linas). wiernych poprzez kazania O mSZy ŚW.241.
239 Innocenty III, o.c, Lib. V, cap. I-XXVIII; • ' 240 Van Dijk, o.c, s. 291-310. — Franz, o.c, s. 476-
Lib. VI, cap. I-XIV (PL CCXVII, szp. 887- 482. — Jungmann, o.c, I, s. 147, 148, przyp. 54.
914). 24i FranZ) ox_y s. 515-676.
124