DOI Artikel:
Małkiewiczówna, Helena: Interpretacja treści piętnastowiecznego malowidła ściennego z Chrystusem w tłoczni mistycznej w krużgankach franciszkańskich w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20354#0147
?mtt mttmtftttti
IW
I fatum mttK^^tiapda/ifiurftMc'
43. Modlitwa w Ogrojcu, miniatura poprzedzająca modlitwy 44. Biczowanie Chrystusa i Misericordia Domini, miniatury
kanonu w mszale z piątego dziesięciolecia w. XV. Kraków, poprzedzające modlitwy kanonu w Pontyfikale Zbigniewa
Archiwum Kapituły Metropolitalnej na Wawelu, mszał 7, Oleśnickiego, czwarte dziesięciolecie w. XV. Kraków, Archiwum
fol. 138 (fot. Biblioteka Narodowa). Kapituły Metropolitalnej na Wawelu, pont. 12, fol. 129 (fot.
Biblioteka Narodowa).
significancia compleri" (podkreślenie aut.)314. od w. XIV uzmysławiało oddzielenie krwi od ciała
Na czym polegała „elevacionis significancia" — w czasie męki316,
sens, znaczenie podniesienia hostii ? Na udokumen- Moment podniesienia komentowano także w myśl
towaniu zaistniałego już przeistoczenia („adorator metody rememoratywnej (o której stosowaniu
videns hostiam non debet ferre intentionem princi- w Polsce będzie jeszcze mowa), w ogólnie przyjęty
paliter ad id quod videt sed ad id quod credit ibi zresztą sposób; np. Benedykt Hesse, w tylekroć
esse scilicet Christum") i wprowadzenia Chrystusa wspominanym komentarzu do Ewangelii wg św. Ma-
w mistyczny stan ofiary („Fit autem elevatio hostie teusza, porównywał je do podniesienia Chrystusa
sacratissimi corporis Christi ut ostendatur omnibus na krzyżu oraz do sceny Ecce Homo317.
oblata esse ad salutem")315. Równocześnie podnie- Jest rzeczą oczywistą, że błędy popełniane przez
sienie kielicha, stopniowo wprowadzane w Polsce kapłanów w czasie konsekracji i podniesienia kory-
314 Heyzmann, o.c, s. 90. — S. Zachorowski, Sta-
tuty synodalne krakowskie Zbigniewa Oleśnickiego (1436, 1446),
Kraków 1915, s. 49. — Sczaniecki, o.c, t. I, s. 133, przy-
pis 10.
316 Mikołaj z Błonia, o.c, vol. 14v i 51v. — Sczanie-
cki, o.c, t. I, s. 133, przypis 7. W wieku XVI podobnie pisał
Stanisław Hozjusz w swej Confessio fidei: „[...] cum Eucha-
ristiam sacerdos elevat, quod est sacrificii signum [...]", cf.
Sczaniecki, o.c, t. I, s. 137, przypis 28.
316 Mikołaj z Błonia, o.c, fol. 52. — O wprowadzeniu
w Polsce rytu podniesienia kielicha Sczaniecki, o.c, t. II,
s. 88 n., 105.
317 Benedykt Hesse, Lectura..., vol. 53v, 195.
139
IW
I fatum mttK^^tiapda/ifiurftMc'
43. Modlitwa w Ogrojcu, miniatura poprzedzająca modlitwy 44. Biczowanie Chrystusa i Misericordia Domini, miniatury
kanonu w mszale z piątego dziesięciolecia w. XV. Kraków, poprzedzające modlitwy kanonu w Pontyfikale Zbigniewa
Archiwum Kapituły Metropolitalnej na Wawelu, mszał 7, Oleśnickiego, czwarte dziesięciolecie w. XV. Kraków, Archiwum
fol. 138 (fot. Biblioteka Narodowa). Kapituły Metropolitalnej na Wawelu, pont. 12, fol. 129 (fot.
Biblioteka Narodowa).
significancia compleri" (podkreślenie aut.)314. od w. XIV uzmysławiało oddzielenie krwi od ciała
Na czym polegała „elevacionis significancia" — w czasie męki316,
sens, znaczenie podniesienia hostii ? Na udokumen- Moment podniesienia komentowano także w myśl
towaniu zaistniałego już przeistoczenia („adorator metody rememoratywnej (o której stosowaniu
videns hostiam non debet ferre intentionem princi- w Polsce będzie jeszcze mowa), w ogólnie przyjęty
paliter ad id quod videt sed ad id quod credit ibi zresztą sposób; np. Benedykt Hesse, w tylekroć
esse scilicet Christum") i wprowadzenia Chrystusa wspominanym komentarzu do Ewangelii wg św. Ma-
w mistyczny stan ofiary („Fit autem elevatio hostie teusza, porównywał je do podniesienia Chrystusa
sacratissimi corporis Christi ut ostendatur omnibus na krzyżu oraz do sceny Ecce Homo317.
oblata esse ad salutem")315. Równocześnie podnie- Jest rzeczą oczywistą, że błędy popełniane przez
sienie kielicha, stopniowo wprowadzane w Polsce kapłanów w czasie konsekracji i podniesienia kory-
314 Heyzmann, o.c, s. 90. — S. Zachorowski, Sta-
tuty synodalne krakowskie Zbigniewa Oleśnickiego (1436, 1446),
Kraków 1915, s. 49. — Sczaniecki, o.c, t. I, s. 133, przy-
pis 10.
316 Mikołaj z Błonia, o.c, vol. 14v i 51v. — Sczanie-
cki, o.c, t. I, s. 133, przypis 7. W wieku XVI podobnie pisał
Stanisław Hozjusz w swej Confessio fidei: „[...] cum Eucha-
ristiam sacerdos elevat, quod est sacrificii signum [...]", cf.
Sczaniecki, o.c, t. I, s. 137, przypis 28.
316 Mikołaj z Błonia, o.c, fol. 52. — O wprowadzeniu
w Polsce rytu podniesienia kielicha Sczaniecki, o.c, t. II,
s. 88 n., 105.
317 Benedykt Hesse, Lectura..., vol. 53v, 195.
139