DOI Artikel:
Macharska, Maria: Rola grafiki w twórczości Tomasza Dolabelli
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20357#0102
1. T. Dolabella, Cudowne rozmnożenie chleba i ryb, Kraków, klasztor Dominikanów
(fot. W. Wolny).
mówiąc o zapożyczeniach z dzieł włoskich malarzy
stwierdził, że były one wynikiem oddziaływania
grafiki na sztukę artysty krakowskiego48. Dalej
recenzent monografii Skrudlika, Zygmunt Batowski,
wśród różnego rodzaju wątpliwości wyraził i nastę-
pujące zastrzeżenie o podstawowym znaczeniu:
„Mnogość wniosków i przypuszczeń dra Skrudlika
nie opiera się na poznaniu przedmiotu do głębi
i wszechstronniej. Obserwacja obrazów prześlizguje
się po ich stronie technicznej, po mniej lub więcej
wymownych cechach kompozycyjnych, unosi myśl
autora po obcych galeriach i kościołach, kojarząc
ją przelotnie z wspomnieniami obrazów mistrzów
weneckich, nie zawsze trafnie wyszukiwanych i nie
zawsze z nieodzowną potrzebą powoływanych na
świadectwo małej oryginalności Dolabelli. W wielu
wypadkach prościej przedstawia się ta sprawa, niż
ją autor widzi. Najbardziej bezpośrednią bywa
zależność Dolabelli od rycin, które kopiował lub
parafrazował. Nie potrzebował posługiwać się daw-
nymi wrażeniami, przywozić z sobą gotowych
kopii, mogąc mieć pod ręką ryciny O. Fialettiego
lub J. Sadelera, które mu podsuwały gotowy mate-
riał do Godów w Kanie Galilejskiej lub Jezusa u Marii
i Marty. Tym pośrednictwem da się przecież wy-
tłumaczyć tyle odchyleń od oryginałów Tintoretta
lub BassanaCC49. Batowski jest pierwszym z histo-
ryków sztuki, który zagadnienie związków twórczości
Dolabelli z grafiką ujął właściwie, określając jasno
i wyraźnie swoje stanowisko w tym zakresie. Badacz
ten związał dwie kompozycje artysty z dwiema kon-
kretnymi rycinami (według wzorów malarzy we-
neckich), a równocześnie — domyślając się innych
jeszcze wzorów graficznych w sztuce Dolabelli —
wystąpił niejako z programem prowadzenia dalszych
badań w tym kierunku. Batowski zaznaczył jednak,
że artyście powinno przyznawać się więcej oryginal-
ności, niż przypisywał mu Skrudlik, zacieśnił więc
tym samym rolę grafiki. Ryciny, które na razie można
wskazać, a które omówione zostaną na tym miejscu.
48 Muczkowski, mówiąc o „niewolniczym naśladowaniu
współczesnych Włochów", wymienił J. Tintoretta i Bassanów
jako tych artystów, którzy przede wszystkim poprzez grafikę
94
wpłynęli na Dolabellę. Thieme u. Becker, 1. c.
49 Batowski, o. c., s. 353.
(fot. W. Wolny).
mówiąc o zapożyczeniach z dzieł włoskich malarzy
stwierdził, że były one wynikiem oddziaływania
grafiki na sztukę artysty krakowskiego48. Dalej
recenzent monografii Skrudlika, Zygmunt Batowski,
wśród różnego rodzaju wątpliwości wyraził i nastę-
pujące zastrzeżenie o podstawowym znaczeniu:
„Mnogość wniosków i przypuszczeń dra Skrudlika
nie opiera się na poznaniu przedmiotu do głębi
i wszechstronniej. Obserwacja obrazów prześlizguje
się po ich stronie technicznej, po mniej lub więcej
wymownych cechach kompozycyjnych, unosi myśl
autora po obcych galeriach i kościołach, kojarząc
ją przelotnie z wspomnieniami obrazów mistrzów
weneckich, nie zawsze trafnie wyszukiwanych i nie
zawsze z nieodzowną potrzebą powoływanych na
świadectwo małej oryginalności Dolabelli. W wielu
wypadkach prościej przedstawia się ta sprawa, niż
ją autor widzi. Najbardziej bezpośrednią bywa
zależność Dolabelli od rycin, które kopiował lub
parafrazował. Nie potrzebował posługiwać się daw-
nymi wrażeniami, przywozić z sobą gotowych
kopii, mogąc mieć pod ręką ryciny O. Fialettiego
lub J. Sadelera, które mu podsuwały gotowy mate-
riał do Godów w Kanie Galilejskiej lub Jezusa u Marii
i Marty. Tym pośrednictwem da się przecież wy-
tłumaczyć tyle odchyleń od oryginałów Tintoretta
lub BassanaCC49. Batowski jest pierwszym z histo-
ryków sztuki, który zagadnienie związków twórczości
Dolabelli z grafiką ujął właściwie, określając jasno
i wyraźnie swoje stanowisko w tym zakresie. Badacz
ten związał dwie kompozycje artysty z dwiema kon-
kretnymi rycinami (według wzorów malarzy we-
neckich), a równocześnie — domyślając się innych
jeszcze wzorów graficznych w sztuce Dolabelli —
wystąpił niejako z programem prowadzenia dalszych
badań w tym kierunku. Batowski zaznaczył jednak,
że artyście powinno przyznawać się więcej oryginal-
ności, niż przypisywał mu Skrudlik, zacieśnił więc
tym samym rolę grafiki. Ryciny, które na razie można
wskazać, a które omówione zostaną na tym miejscu.
48 Muczkowski, mówiąc o „niewolniczym naśladowaniu
współczesnych Włochów", wymienił J. Tintoretta i Bassanów
jako tych artystów, którzy przede wszystkim poprzez grafikę
94
wpłynęli na Dolabellę. Thieme u. Becker, 1. c.
49 Batowski, o. c., s. 353.