DOI Artikel:
Alberowa, Zofia: Symbolika dekoracji japońskich inrô w okresie Edo (na przykladzie zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20357#0135
FOLIA HISTORIAE ARTIUM, T. IX (1973)
ZOFIA ALBEROWA
SYMBOLIKA DEKORACJI JAPOŃSKICH INRO W OKRESIE EDO (NA PRZYKŁADZIE
KOLEKCJI MUZEUM NARODOWEGO W KRAKOWIE)
WSTĘP*
W zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie
znajduje się kolekcja lak japońskich z okresu Edo,
pochodząca ze zbiorów Feliksa Jasieńskiego i Leona
Kostki1. Rdzeń tej kolekcji stanowi grupa sześć-
dziesięciu siedmiu małych, bogato zdobionych puzde-
rek na lekarstwa z w. XVII-XIX, określanych
w fachowej literaturze europejskiej terminem ja-
pońskim inró. Przy opracowywaniu typologii tych
zabytków uwagę moją zwróciło zagadnienie symbo-
liki motywów dekoracyjnych występujących w lace
japońskiej, wyznaczonych z jednej strony przez
* Praca niniejsza jest skróconą wersją rozprawy doktor-
skiej, pisanej w latach 1968-1970 pod kierunkiem Prof. Dr.
Adama Bochnaka. W czasie jej przygotowywania korzystałam
z cennych uwag zarówno Promotora, jak i Prof. Dr. Wiesława
Kotańskiego, którym pragnę na tym miejscu raz jeszcze wy-
razić serdeczne podziękowanie.
1 Kolekcja ta powstała w ostatnim dwudziestoleciu w. XIX
i w pierwszych latach w. XX, w okresie kiedy równolegle
i w innych krajach europejskich zaczęto gromadzić zbiory laki,
głównie inró (we Francji kolekcje Bing, Barboutau, Mene,
Gonse i in.; Tomkinsona i Behrensa w Anglii) w Niemczech
zbiory Kimbla itp.) Przedmioty te zakupywane były przez
kolekcjonerów w Paryżu na aukcjach, względnie w antykwaria-
tach. W kilku zaledwie wypadkach udało się prześledzić drogę,
którą do Paryża odbyły zabytki z laki; zidentyfikowanie innych
obiektów jedynie na podstawie ogólnikowych opisów w kata-
logach aukcyjnych okazało się niemożliwe.
2 A. Ilg, Einiges ilber die Technik orientalischer Lackarbeiten
(Mitteilungen des k. k. Osterreichischen Museums fur Kunst
und Industrie, Vienna 1872). — J. J. Quinn, Report by Her
przeznaczenie przedmiotu, z drugiej przez złożony
świat wierzeń, legend, przesądów i tradycji wschod-
nich, przez całą atmosferę ideową schyłkowej epoki
feudalizmu japońskiego.
Dotychczasowa literatura fachowa niewiele
miejsca poświęcała ikonografii motywów zdobniczych
laki japońskiej, ich analizie i interpretacji ideowej.
Najwcześniejsze prace traktujące o lace japońskiej,
wydawane w okresie przed pierwszą wojną światową,
zajmowały się zasadniczo bądź zagadnieniami tech-
nicznymi, bądź też publikowały europejskie zbiory
dając niekiedy skrótowy zarys "historii i pobieżną
analizę stylistyczną2. Wartość tych dzieł wyraża się
Majesty’s Acting Consulate Hacodate on the Lacąuer Industry
of Japan, London 1882 — J. J. Rein, Das japanische Kunst-
gewerbe (Osterreichische Monatsschrift fur den Orient, Vienna
1882). — O. Korschelt, H. Yoshida, The Chemistry of
Japanese Lacąuer [w:] Transactions of the Asiatic Society of
Japan, Tókyó 1883. — J. J. Rein, Japan nach Reisen und
Studien im Auftrage der Kóniglich Preussischen Regierung
dargestellt, Leipzig 1881-1886. — L. Gonse, Hart japonais,
Paris 1883. — M. B. Huish, Japan and Its Art, London
1889. — J. Brinckmann, Fiihrer durch das Hamburgische
Museum fiir Kunst und Gewerbe, Hamburg 1894. — M. Tom-
kinson, A Japanese Collection, London 1898. — E. Grosse,
Der Stil der japanischen Lackkunst (Zeitschrift fiir Aesthetik
und Allgemeine Kunstwissenschaft I, Berlin 1906). —Collection
S. Bing, Objets d’art et peintures du Japon et de la Chine, Paris
1906. — O. Kiimmel, Japanische Lacke der dltesten Zeit
(Amtliche Berichte aus den kóniglichen Kunstsammlungen,
Berlin 1910).—Collection T. Hayashi, Paris 1902.—Collection
P. Barboutau, Paris 1904. — Collection W. L. Behrens, London
1913-1914.
127
ZOFIA ALBEROWA
SYMBOLIKA DEKORACJI JAPOŃSKICH INRO W OKRESIE EDO (NA PRZYKŁADZIE
KOLEKCJI MUZEUM NARODOWEGO W KRAKOWIE)
WSTĘP*
W zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie
znajduje się kolekcja lak japońskich z okresu Edo,
pochodząca ze zbiorów Feliksa Jasieńskiego i Leona
Kostki1. Rdzeń tej kolekcji stanowi grupa sześć-
dziesięciu siedmiu małych, bogato zdobionych puzde-
rek na lekarstwa z w. XVII-XIX, określanych
w fachowej literaturze europejskiej terminem ja-
pońskim inró. Przy opracowywaniu typologii tych
zabytków uwagę moją zwróciło zagadnienie symbo-
liki motywów dekoracyjnych występujących w lace
japońskiej, wyznaczonych z jednej strony przez
* Praca niniejsza jest skróconą wersją rozprawy doktor-
skiej, pisanej w latach 1968-1970 pod kierunkiem Prof. Dr.
Adama Bochnaka. W czasie jej przygotowywania korzystałam
z cennych uwag zarówno Promotora, jak i Prof. Dr. Wiesława
Kotańskiego, którym pragnę na tym miejscu raz jeszcze wy-
razić serdeczne podziękowanie.
1 Kolekcja ta powstała w ostatnim dwudziestoleciu w. XIX
i w pierwszych latach w. XX, w okresie kiedy równolegle
i w innych krajach europejskich zaczęto gromadzić zbiory laki,
głównie inró (we Francji kolekcje Bing, Barboutau, Mene,
Gonse i in.; Tomkinsona i Behrensa w Anglii) w Niemczech
zbiory Kimbla itp.) Przedmioty te zakupywane były przez
kolekcjonerów w Paryżu na aukcjach, względnie w antykwaria-
tach. W kilku zaledwie wypadkach udało się prześledzić drogę,
którą do Paryża odbyły zabytki z laki; zidentyfikowanie innych
obiektów jedynie na podstawie ogólnikowych opisów w kata-
logach aukcyjnych okazało się niemożliwe.
2 A. Ilg, Einiges ilber die Technik orientalischer Lackarbeiten
(Mitteilungen des k. k. Osterreichischen Museums fur Kunst
und Industrie, Vienna 1872). — J. J. Quinn, Report by Her
przeznaczenie przedmiotu, z drugiej przez złożony
świat wierzeń, legend, przesądów i tradycji wschod-
nich, przez całą atmosferę ideową schyłkowej epoki
feudalizmu japońskiego.
Dotychczasowa literatura fachowa niewiele
miejsca poświęcała ikonografii motywów zdobniczych
laki japońskiej, ich analizie i interpretacji ideowej.
Najwcześniejsze prace traktujące o lace japońskiej,
wydawane w okresie przed pierwszą wojną światową,
zajmowały się zasadniczo bądź zagadnieniami tech-
nicznymi, bądź też publikowały europejskie zbiory
dając niekiedy skrótowy zarys "historii i pobieżną
analizę stylistyczną2. Wartość tych dzieł wyraża się
Majesty’s Acting Consulate Hacodate on the Lacąuer Industry
of Japan, London 1882 — J. J. Rein, Das japanische Kunst-
gewerbe (Osterreichische Monatsschrift fur den Orient, Vienna
1882). — O. Korschelt, H. Yoshida, The Chemistry of
Japanese Lacąuer [w:] Transactions of the Asiatic Society of
Japan, Tókyó 1883. — J. J. Rein, Japan nach Reisen und
Studien im Auftrage der Kóniglich Preussischen Regierung
dargestellt, Leipzig 1881-1886. — L. Gonse, Hart japonais,
Paris 1883. — M. B. Huish, Japan and Its Art, London
1889. — J. Brinckmann, Fiihrer durch das Hamburgische
Museum fiir Kunst und Gewerbe, Hamburg 1894. — M. Tom-
kinson, A Japanese Collection, London 1898. — E. Grosse,
Der Stil der japanischen Lackkunst (Zeitschrift fiir Aesthetik
und Allgemeine Kunstwissenschaft I, Berlin 1906). —Collection
S. Bing, Objets d’art et peintures du Japon et de la Chine, Paris
1906. — O. Kiimmel, Japanische Lacke der dltesten Zeit
(Amtliche Berichte aus den kóniglichen Kunstsammlungen,
Berlin 1910).—Collection T. Hayashi, Paris 1902.—Collection
P. Barboutau, Paris 1904. — Collection W. L. Behrens, London
1913-1914.
127