DOI Artikel:
Macharska, Maria: Rola grafiki w twórczości Tomasza Dolabelli
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20357#0124
27. Fragment Cudownego połowu ryb, T. Dolabella
(fot. W. Gumuła).
obraz występujący w tle malowidła dominikańskiego
uznał za „fantastyczny, wybitnie wenecki"92. Tom-
kiewicz natomiast ocenił ten obraz jako najlepszy
w obrębie wydzielonej grupy i zajął się przede
wszystkim analizą jego tematu, określając go pra-
widłowo jako Cudowny połów ryb. Zwrócił uwagę
na symultanizm akcji i wyróżnił w tym malowidle
trzy sąsiadujące ze sobą sceny: połów ryb, Jana
i Piotra idących ku mistrzowi, a wreszcie Chrystusa
w otoczeniu uczniów, siedzących nad ogniskiem.
Nie przytoczył w tym przypadku żadnych analogii
formalnych i określił Cudowny połów ryb tylko
92Skrudlik, o. c., s. 132.
93 Tomkiewicz, Dolabella, s. 41.
94 Miedzioryty te należą również do serii antwerpskiej
Vita ... Rycinę Kazanie na górze rytowal Jacąues de Bie,
a Cudowny połów ryb Cornelis Galie. Por. przypis 59.
95 Miedzioryt z serii czterech pór roku, rytowanej przez
Jana i Rafaela Sadelera według kompozycji Leandra Bassana
ogólnie jako „odpowiednik" w zakresie kolorytu
i tematu Cudownego rozmnożenia cłiłeba, tym samym
więc związał go z twórczością Tintoretta. Ponadto
stwierdził, że „twarde profile mężczyzn o długich,
prostych nosach są zapowiedzią maniery artysty,
tak wyraźnie występującej w późniejszym cyklu
bielańskim"93. Pod względem zależności od wzorów
graficznych także ten obraz, podobnie jak Cudowne
rozmnożenie chleba i ryb oraz Uczta w domu Szymona,
okazuje się ściśle związany z twórczością Martena
de Vos. Dolabella wyzyskał przy tym dwa miedzio-
ryty oparte na rysunkach Flamanda94, a w jednym
tylko mało istotnym szczególe skorzystał z ryciny
podług obrazu Leandra Bassana95. Tak więc, ma-
lując ten drugi Cudowny połów ryb (Jan 21), tym
razem jako cofniętą w tło część symultanicznej kom-
pozycji, połączył Dolabella w jedną całość (ryc. 24)
dwa odrębne utwory Martena de Vos: Kazanie na
górze (ryc. 25) i Cudowny połów ryb (ryc. 26), przy
czym, w celu dostosowania ich do obranego tematu,
wprowadził pewne zmiany. Przejęte od Flamanda
Kazanie na górze przekształcił w scenę, w której
Chrystus z uczniami siedzi przy ognisku, i umieszcza-
jąc ją na pierwszym planie pominął dwie postaci
po prawej stronie, wprowadził natomiast na ich
miejsce klęczącego przy ognisku chłopca z wiązką
drzewa, zwróconego tyłem, którego zapożyczył
z obrazu Bassana (ryc. 27, 28). Usunął również
z kompozycji Martena de Vos grupę uczniów sie-
dzących na wzgórzu po lewej stronie Chrystusa,
a to w celu odsłonięcia tła, w którym umieścił
drugą kompozycję flamandzkiego artysty. Cudowny
połów ryb (Łukasz 5). I tę scenę zmienił w szcze-
gółach: na miejscu siedzącego w łodzi Chrystusa
przedstawił wiosłującego rybaka oraz pominął klę-
czącego przed Chrystusem Szymona-Piotra96. Poza
tymi zmianami artysta powtórzył dosłownie obie
kompozycje Martena de Vos zarówno pod względem
ujęcia postaci, charakterystyki twarzy, jak i wyobra-
żenia krajobrazu; nie zmienił też mało ważnych
motywów jak: sztafaż figuralny, zabudowania i ża-
(zob. Nagler, o. c. XIV, s. 146, poz. 173). Przejęty przez
Dolabellę .fragment pochodzi z ryciny, którą wykona! Jan
Sadeler, przedstawiającej zimę. Miedzioryt o wym. 215 x
280 mm.
96 Ta kompozycja Martena de Vos jest wyraźnie zależna —
moim zdaniem — od słynnego kartonu Rafaela, przedstawia-
jącego Cudowny połów ryb.
116
(fot. W. Gumuła).
obraz występujący w tle malowidła dominikańskiego
uznał za „fantastyczny, wybitnie wenecki"92. Tom-
kiewicz natomiast ocenił ten obraz jako najlepszy
w obrębie wydzielonej grupy i zajął się przede
wszystkim analizą jego tematu, określając go pra-
widłowo jako Cudowny połów ryb. Zwrócił uwagę
na symultanizm akcji i wyróżnił w tym malowidle
trzy sąsiadujące ze sobą sceny: połów ryb, Jana
i Piotra idących ku mistrzowi, a wreszcie Chrystusa
w otoczeniu uczniów, siedzących nad ogniskiem.
Nie przytoczył w tym przypadku żadnych analogii
formalnych i określił Cudowny połów ryb tylko
92Skrudlik, o. c., s. 132.
93 Tomkiewicz, Dolabella, s. 41.
94 Miedzioryty te należą również do serii antwerpskiej
Vita ... Rycinę Kazanie na górze rytowal Jacąues de Bie,
a Cudowny połów ryb Cornelis Galie. Por. przypis 59.
95 Miedzioryt z serii czterech pór roku, rytowanej przez
Jana i Rafaela Sadelera według kompozycji Leandra Bassana
ogólnie jako „odpowiednik" w zakresie kolorytu
i tematu Cudownego rozmnożenia cłiłeba, tym samym
więc związał go z twórczością Tintoretta. Ponadto
stwierdził, że „twarde profile mężczyzn o długich,
prostych nosach są zapowiedzią maniery artysty,
tak wyraźnie występującej w późniejszym cyklu
bielańskim"93. Pod względem zależności od wzorów
graficznych także ten obraz, podobnie jak Cudowne
rozmnożenie chleba i ryb oraz Uczta w domu Szymona,
okazuje się ściśle związany z twórczością Martena
de Vos. Dolabella wyzyskał przy tym dwa miedzio-
ryty oparte na rysunkach Flamanda94, a w jednym
tylko mało istotnym szczególe skorzystał z ryciny
podług obrazu Leandra Bassana95. Tak więc, ma-
lując ten drugi Cudowny połów ryb (Jan 21), tym
razem jako cofniętą w tło część symultanicznej kom-
pozycji, połączył Dolabella w jedną całość (ryc. 24)
dwa odrębne utwory Martena de Vos: Kazanie na
górze (ryc. 25) i Cudowny połów ryb (ryc. 26), przy
czym, w celu dostosowania ich do obranego tematu,
wprowadził pewne zmiany. Przejęte od Flamanda
Kazanie na górze przekształcił w scenę, w której
Chrystus z uczniami siedzi przy ognisku, i umieszcza-
jąc ją na pierwszym planie pominął dwie postaci
po prawej stronie, wprowadził natomiast na ich
miejsce klęczącego przy ognisku chłopca z wiązką
drzewa, zwróconego tyłem, którego zapożyczył
z obrazu Bassana (ryc. 27, 28). Usunął również
z kompozycji Martena de Vos grupę uczniów sie-
dzących na wzgórzu po lewej stronie Chrystusa,
a to w celu odsłonięcia tła, w którym umieścił
drugą kompozycję flamandzkiego artysty. Cudowny
połów ryb (Łukasz 5). I tę scenę zmienił w szcze-
gółach: na miejscu siedzącego w łodzi Chrystusa
przedstawił wiosłującego rybaka oraz pominął klę-
czącego przed Chrystusem Szymona-Piotra96. Poza
tymi zmianami artysta powtórzył dosłownie obie
kompozycje Martena de Vos zarówno pod względem
ujęcia postaci, charakterystyki twarzy, jak i wyobra-
żenia krajobrazu; nie zmienił też mało ważnych
motywów jak: sztafaż figuralny, zabudowania i ża-
(zob. Nagler, o. c. XIV, s. 146, poz. 173). Przejęty przez
Dolabellę .fragment pochodzi z ryciny, którą wykona! Jan
Sadeler, przedstawiającej zimę. Miedzioryt o wym. 215 x
280 mm.
96 Ta kompozycja Martena de Vos jest wyraźnie zależna —
moim zdaniem — od słynnego kartonu Rafaela, przedstawia-
jącego Cudowny połów ryb.
116