DOI Artikel:
Alberowa, Zofia: Symbolika dekoracji japońskich inrô w okresie Edo (na przykladzie zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20357#0187
w lektykach w asyście urzędników dworu i ludowi
nakazano oddawać im honory należne książętom
krwi196.
SYMBOLIKA MOTYWÓW ROŚLINNYCH
Zakres treści symbolizowanych przez rośliny
i kwiaty występujące w dekoracji inro pozostaje
w zasadzie w kręgu opisanych już idei. Są to apoteozy
wybranych walorów moralnych, symboliczne meta-
fory przekazujące uczucia i nastroje władające czło-
wiekiem, wreszcie symboliczne aluzje do pożądanych
w życiu wartości — szczęścia, płodności, długowiecz-
ności. Podobnie jak i w omówionych uprzednio
przykładach ze świata zwierzęcego źródłem nadają-
cym zewnętrzny kształt tym symbolom były baśnie,
legendy, wywodzące się z niepamięci wieków zwy-
czaje i obrzędy.
Prawie wszystkie znane w Japonii kwiaty i wiele
roślin weszło do symbolicznego repertuaru sztuki
Dalekiego Wschodu. Miłość natury i poetycka
fantazja, właściwe ludom Wschodu, obdarzyły każdą
roślinę wewnętrznym życiem, bogatym i mądrym.
W świecie poezji i sztuki kwiaty potrafiły więcej
i lepiej wyrazić od bezpośrednich słów czy ilustracji.
Otwierała się za tymi przenośniami ze świata roślin
liryczna i filozoficzna przestrzeń, w której rządziły
prawa intuicji, wyobraźni, wewnętrznej wrażliwości,
nałożone przez artystę i świadomie zaakceptowane
przez odbiorcę dzieła sztuki.
To współdziałanie poetyckiej wyobraźni artysty
i odbiorcy ilustruje dobrze symboliczna wymowa
motywu kwiatowego występującego w dekoracji
jednego z inro ze zbiorów krakowskich, pochodzą-
cego z 1. ćwierci w. XVIII (ryc. 49)197. Na czarnym
tle usianym drobnym, złotym pyłem w nieregular-
nych skupieniach, rozłożone są po obu stronach
puzderka swobodnie, choć równomiernie, gałązki
kwitnącej, krzaczastej koniczyny hagi, polne chry-
zantemy i dzwonki kikyd. Jakkolwiek grunt, z któ-
rego wyrastają krzewy, nie został na inrd przedsta-
wiony, to układ łodyg z kwiatami i liśćmi przywodzi
na myśl bujną, naturalną wegetację. Rośliny wy-
konane są złotą laką prószoną oraz inkrustowane
106 Ryerson, o. c., s. 89.
107 Inro z laki ji-maki, dekoracja hiramakie, hyómon, aogai,
kirigane, 81x57x27 mm. Netsuke wyrzeźbione z drewna
49. Inro z „siedmioma ziołami jesieni", 1. ćwierć w. XVIII
(fot. Muzeum Narodowe w Krakowie).
cienkimi płytkami złota i perłowca awabi iryzują-
cego w gamie zieleni i fioletu. Misterny, czysty ry-
sunek, precyzja widoczna w inkrustowaniu liści
mikroskopijnymi kwadracikami złota, czy w cien-
kich jak włos liniach ich żyłkowania wydobytych
z tła, a nadto osiągnięcie bogatego efektu przy ogra-
niczeniu się do dwóch tylko kolorów świadczą, iż
inro wykonane zostało w pracowni jednego z wiel-
kich mistrzów laki, jakkolwiek nie nosi ono żadnej
sygnatury. Podobnie dekorowane puzderko na le-
karstwa znajdujące się w zbiorach Museum fur
Ostasiatische Kunst w Kolonii, sygnowane przez
w kształcie dzikiego psa yamainu, trzymającego ludzką czaszkę.
Nr inw. 141 575. Z kolekcji Feliksa Jasieńskiego.
12*
179
nakazano oddawać im honory należne książętom
krwi196.
SYMBOLIKA MOTYWÓW ROŚLINNYCH
Zakres treści symbolizowanych przez rośliny
i kwiaty występujące w dekoracji inro pozostaje
w zasadzie w kręgu opisanych już idei. Są to apoteozy
wybranych walorów moralnych, symboliczne meta-
fory przekazujące uczucia i nastroje władające czło-
wiekiem, wreszcie symboliczne aluzje do pożądanych
w życiu wartości — szczęścia, płodności, długowiecz-
ności. Podobnie jak i w omówionych uprzednio
przykładach ze świata zwierzęcego źródłem nadają-
cym zewnętrzny kształt tym symbolom były baśnie,
legendy, wywodzące się z niepamięci wieków zwy-
czaje i obrzędy.
Prawie wszystkie znane w Japonii kwiaty i wiele
roślin weszło do symbolicznego repertuaru sztuki
Dalekiego Wschodu. Miłość natury i poetycka
fantazja, właściwe ludom Wschodu, obdarzyły każdą
roślinę wewnętrznym życiem, bogatym i mądrym.
W świecie poezji i sztuki kwiaty potrafiły więcej
i lepiej wyrazić od bezpośrednich słów czy ilustracji.
Otwierała się za tymi przenośniami ze świata roślin
liryczna i filozoficzna przestrzeń, w której rządziły
prawa intuicji, wyobraźni, wewnętrznej wrażliwości,
nałożone przez artystę i świadomie zaakceptowane
przez odbiorcę dzieła sztuki.
To współdziałanie poetyckiej wyobraźni artysty
i odbiorcy ilustruje dobrze symboliczna wymowa
motywu kwiatowego występującego w dekoracji
jednego z inro ze zbiorów krakowskich, pochodzą-
cego z 1. ćwierci w. XVIII (ryc. 49)197. Na czarnym
tle usianym drobnym, złotym pyłem w nieregular-
nych skupieniach, rozłożone są po obu stronach
puzderka swobodnie, choć równomiernie, gałązki
kwitnącej, krzaczastej koniczyny hagi, polne chry-
zantemy i dzwonki kikyd. Jakkolwiek grunt, z któ-
rego wyrastają krzewy, nie został na inrd przedsta-
wiony, to układ łodyg z kwiatami i liśćmi przywodzi
na myśl bujną, naturalną wegetację. Rośliny wy-
konane są złotą laką prószoną oraz inkrustowane
106 Ryerson, o. c., s. 89.
107 Inro z laki ji-maki, dekoracja hiramakie, hyómon, aogai,
kirigane, 81x57x27 mm. Netsuke wyrzeźbione z drewna
49. Inro z „siedmioma ziołami jesieni", 1. ćwierć w. XVIII
(fot. Muzeum Narodowe w Krakowie).
cienkimi płytkami złota i perłowca awabi iryzują-
cego w gamie zieleni i fioletu. Misterny, czysty ry-
sunek, precyzja widoczna w inkrustowaniu liści
mikroskopijnymi kwadracikami złota, czy w cien-
kich jak włos liniach ich żyłkowania wydobytych
z tła, a nadto osiągnięcie bogatego efektu przy ogra-
niczeniu się do dwóch tylko kolorów świadczą, iż
inro wykonane zostało w pracowni jednego z wiel-
kich mistrzów laki, jakkolwiek nie nosi ono żadnej
sygnatury. Podobnie dekorowane puzderko na le-
karstwa znajdujące się w zbiorach Museum fur
Ostasiatische Kunst w Kolonii, sygnowane przez
w kształcie dzikiego psa yamainu, trzymającego ludzką czaszkę.
Nr inw. 141 575. Z kolekcji Feliksa Jasieńskiego.
12*
179