DOI Artikel:
Alberowa, Zofia: Symbolika dekoracji japońskich inrô w okresie Edo (na przykladzie zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20357#0193
54. Inró z kwiatami wiśni, liśćmi i motylami,
sygn. Moriyuki, awers, 1. połowa w. XIX
(fot. Muzeum Narodowe w Krakowie).
221 F. Cane, The Flowers and Gardens of Japan, London
1908, s. 136.
222 Joya, o. c., s. 432. W zbiorze poezji Man’yoshu ok.
40 wierszy opiewa kwiat wiśni. Natomiast w Kokinshu, kompi-
w Nara gałąź z przyczepionym do niej poematem221.
Z tego też mniej więcej czasu pochodzi moda obsa-
dzania pałaców cesarza i możnych dworzan drze-
wami wiśni. Historyczne źródła wspominają, iż
w r. 812 na dworze cesarza Saga odbyło się przy-
jęcie wydane na cześć rozkwitających drzew wiśnio-
wych222. Tradycja podziwiania kwitnących wiśni
przetrwała, do dnia dzisiejszego i w kwietniu odby-
wają się dosłowne pielgrzymki do okolic słynących
z pięknych sadów wiśniowych. Takim najbardziej
znanym miejscem wycieczek jest góra Arashiyama
koło Kyóto, której zbocza już w w. XII zostały na
rozkaz cesarski obsadzone niezliczoną ilością drzew
wiśniowych. W japońskiej poezji późnego okresu
Heian kwiat wiśni stał się jedną z najbardziej czę-
stych symbolicznych metafor przemijającego piękna,
nietrwałości uczuć, melancholii mijania czasu wiosny.
Przypuszczalnie z końcem okresu Kamakura
nadano wiśni szczególne znaczenie ideowe. Kwiat
wiśni — opadający z gałązek przy pierwszej wiosen-
nej ulewie, przy lekkim podmuchu wiatru tak
łatwo, że jak mówi stara opowieść książę Fujiwara-no
Narinori modlił się o łaskę, aby bogowie przedłużyli
okres kwitnienia tego drzewa — stał się symbolem
szlachetnego człowieka, który łatwo i bez buntu
rozstaje się z życiem223. Dawne powiedzenie: „prze-
znaczeniem kwiatu wiśni jest opadać” (Chitte koso
sakura nari), było w czasach feudalnych parabolą
samuraja, dla którego śmierć, dobrowolnie przyjęta
z poczucia lojalności wobec swego pana i wodza,
była najwyższym z etycznych nakazów rycerskiego
kodeksu bushido224. Ten obowiązek moralny wier-
ności swemu panu aż do śmierci, ważniejszy od
wszelkich związków krwi i serca, był głównym mo-
tywem przewodnim w wychowaniu młodzieży,
w literaturze i sztukach teatralnych okresu Edo.
Wydaje się, iż można przyjąć taką interpretację
symbolicznej wymowy dekoracji omawianego puz-
derka. Prócz kwiatów wiśni zeschnięte szpilki
sosny, opadłe liście i kwiaty stanowią dalsze wy-
mowne symbole pogardy śmierci, zgody na rozstanie
się z życiem, ale zgody wypływającej nie z rezygnacji
lecz z heroizmu i lojalności wobec swego wodza.
Program ten bardziej radosnym i pełnym nadziei
lacji poezji zebranych z początkiem w. X, ilość wierszy opisu-
jących urok tego kwiatu urasta do ok. 100 poematów.
223 von Rague, Geschichte ..., s. 140.
224 Cane, o. c., s. 143.
185
sygn. Moriyuki, awers, 1. połowa w. XIX
(fot. Muzeum Narodowe w Krakowie).
221 F. Cane, The Flowers and Gardens of Japan, London
1908, s. 136.
222 Joya, o. c., s. 432. W zbiorze poezji Man’yoshu ok.
40 wierszy opiewa kwiat wiśni. Natomiast w Kokinshu, kompi-
w Nara gałąź z przyczepionym do niej poematem221.
Z tego też mniej więcej czasu pochodzi moda obsa-
dzania pałaców cesarza i możnych dworzan drze-
wami wiśni. Historyczne źródła wspominają, iż
w r. 812 na dworze cesarza Saga odbyło się przy-
jęcie wydane na cześć rozkwitających drzew wiśnio-
wych222. Tradycja podziwiania kwitnących wiśni
przetrwała, do dnia dzisiejszego i w kwietniu odby-
wają się dosłowne pielgrzymki do okolic słynących
z pięknych sadów wiśniowych. Takim najbardziej
znanym miejscem wycieczek jest góra Arashiyama
koło Kyóto, której zbocza już w w. XII zostały na
rozkaz cesarski obsadzone niezliczoną ilością drzew
wiśniowych. W japońskiej poezji późnego okresu
Heian kwiat wiśni stał się jedną z najbardziej czę-
stych symbolicznych metafor przemijającego piękna,
nietrwałości uczuć, melancholii mijania czasu wiosny.
Przypuszczalnie z końcem okresu Kamakura
nadano wiśni szczególne znaczenie ideowe. Kwiat
wiśni — opadający z gałązek przy pierwszej wiosen-
nej ulewie, przy lekkim podmuchu wiatru tak
łatwo, że jak mówi stara opowieść książę Fujiwara-no
Narinori modlił się o łaskę, aby bogowie przedłużyli
okres kwitnienia tego drzewa — stał się symbolem
szlachetnego człowieka, który łatwo i bez buntu
rozstaje się z życiem223. Dawne powiedzenie: „prze-
znaczeniem kwiatu wiśni jest opadać” (Chitte koso
sakura nari), było w czasach feudalnych parabolą
samuraja, dla którego śmierć, dobrowolnie przyjęta
z poczucia lojalności wobec swego pana i wodza,
była najwyższym z etycznych nakazów rycerskiego
kodeksu bushido224. Ten obowiązek moralny wier-
ności swemu panu aż do śmierci, ważniejszy od
wszelkich związków krwi i serca, był głównym mo-
tywem przewodnim w wychowaniu młodzieży,
w literaturze i sztukach teatralnych okresu Edo.
Wydaje się, iż można przyjąć taką interpretację
symbolicznej wymowy dekoracji omawianego puz-
derka. Prócz kwiatów wiśni zeschnięte szpilki
sosny, opadłe liście i kwiaty stanowią dalsze wy-
mowne symbole pogardy śmierci, zgody na rozstanie
się z życiem, ale zgody wypływającej nie z rezygnacji
lecz z heroizmu i lojalności wobec swego wodza.
Program ten bardziej radosnym i pełnym nadziei
lacji poezji zebranych z początkiem w. X, ilość wierszy opisu-
jących urok tego kwiatu urasta do ok. 100 poematów.
223 von Rague, Geschichte ..., s. 140.
224 Cane, o. c., s. 143.
185