DOI article:
Gadomski, Jerzy: Wstęp do badań nad małopolskim malarstwem tablicowym XV wieku (1420 - 1470)
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20352#0061
9. Adoracja z Chomranic (a) i Opłakiwanie z Czarnego Potoku (b) — zapożyczenie układu formalnego (fot.
J. Langda (a, b))
można odnaleźć zbieżności z malarstwem Norym-
bergi: postać św. Jana zbliża się w układzie i ruchu
do przedstawienia tegoż świętego na predelli ołtarza
św. Deokara (ryc. 11) i drugiej, podobnej postaci na
norymberskiej predelli w Germanisches Museum
(około 1430—1440) 45.
Interesującym zjawiskiem stylistycznym z lat oko-
ło 1450—1460 jest sprymitywizowana interpretacja
formalna malowideł tryptyku z Kamionki Małej
(Tarnów, Muzeum Diecezjalne). Uproszczony linea-
45 Tamże, tabl. 117, 140 a.
46 Wymienia je częściowo Polak-Trajdos, Twór-
czość..., s. 99—102.
47 Styl malowideł z Kamionki Małej uznaje się za wy-
nik inspiracji wzorami drzeworytniczymi (m. in. M. W a-
licki, Pierwowzory graficzne sztuki polskiej XV i XVI
wieku, Warszawa 1935 (odbitka ze Sprawozdań Towarzy-
stwa Naukowego Warszawskiego, Wydział IT, 1934), s. 10;
za nim ostatnio Polak-Trajdos, Twórczość..., s. 99)).
Takie ujęcie zagadnienia wydaje się o tyle uproszczone, że
mechanizm posługiwania się wzorem graficznym przez ma-
ryzm tego dzieła, ujawniający się zarówno w malo-
widłach zdobiących szafę, jak i awersy oraz rewersy
skrzydeł i wreszcie szczyty zwieńczenia wykazują
cechy pokrewne z niektórymi obrazami śląskimi (Ma-
donna w ogrodzie z Bzia Zameckiego) Dla poszcze-
gólnych kompozycji tego ołtarza można przytoczyć
wzory w malarstwie małopolsko-spiskim 45 46, nie zna-
my natomiast konkretnych wzorów graficznych, które
na malowidła tryptyku miały oddziałać 47.
W okresie II, reprezentowanym przez około 30
larza polegał przede wszystkim na przejęciu układu kompo-
zycyjnego, podczas gdy cechy typowe dla określonej techni-
ki graficznej były z reguły przekładane na charakterystycz-
ny dla lokalnego środowiska język form malarskich.
W ołtarzu z Kamionki Małej mamy do czynienia przede
wszystkim z miernym talentem malarza, posługującego się
specyficznymi środkami formalnymi niezależnie od wzo-
rów, na których się opierał. Nie można też wykluczyć mo-
żliwości, że tryptyk z Kamionki jest w całości dziełem rzeź-
biarza (szafę środkową zdobiła rzeźba, zapewne Madonny),
który bez większego powodzenia próbował swych sił w ma-
53
J. Langda (a, b))
można odnaleźć zbieżności z malarstwem Norym-
bergi: postać św. Jana zbliża się w układzie i ruchu
do przedstawienia tegoż świętego na predelli ołtarza
św. Deokara (ryc. 11) i drugiej, podobnej postaci na
norymberskiej predelli w Germanisches Museum
(około 1430—1440) 45.
Interesującym zjawiskiem stylistycznym z lat oko-
ło 1450—1460 jest sprymitywizowana interpretacja
formalna malowideł tryptyku z Kamionki Małej
(Tarnów, Muzeum Diecezjalne). Uproszczony linea-
45 Tamże, tabl. 117, 140 a.
46 Wymienia je częściowo Polak-Trajdos, Twór-
czość..., s. 99—102.
47 Styl malowideł z Kamionki Małej uznaje się za wy-
nik inspiracji wzorami drzeworytniczymi (m. in. M. W a-
licki, Pierwowzory graficzne sztuki polskiej XV i XVI
wieku, Warszawa 1935 (odbitka ze Sprawozdań Towarzy-
stwa Naukowego Warszawskiego, Wydział IT, 1934), s. 10;
za nim ostatnio Polak-Trajdos, Twórczość..., s. 99)).
Takie ujęcie zagadnienia wydaje się o tyle uproszczone, że
mechanizm posługiwania się wzorem graficznym przez ma-
ryzm tego dzieła, ujawniający się zarówno w malo-
widłach zdobiących szafę, jak i awersy oraz rewersy
skrzydeł i wreszcie szczyty zwieńczenia wykazują
cechy pokrewne z niektórymi obrazami śląskimi (Ma-
donna w ogrodzie z Bzia Zameckiego) Dla poszcze-
gólnych kompozycji tego ołtarza można przytoczyć
wzory w malarstwie małopolsko-spiskim 45 46, nie zna-
my natomiast konkretnych wzorów graficznych, które
na malowidła tryptyku miały oddziałać 47.
W okresie II, reprezentowanym przez około 30
larza polegał przede wszystkim na przejęciu układu kompo-
zycyjnego, podczas gdy cechy typowe dla określonej techni-
ki graficznej były z reguły przekładane na charakterystycz-
ny dla lokalnego środowiska język form malarskich.
W ołtarzu z Kamionki Małej mamy do czynienia przede
wszystkim z miernym talentem malarza, posługującego się
specyficznymi środkami formalnymi niezależnie od wzo-
rów, na których się opierał. Nie można też wykluczyć mo-
żliwości, że tryptyk z Kamionki jest w całości dziełem rzeź-
biarza (szafę środkową zdobiła rzeźba, zapewne Madonny),
który bez większego powodzenia próbował swych sił w ma-
53