DOI Artikel:
Dobrowolski, Tadeusz: Podzątki malarstwa krakowskiego w epoce gotyku (Metoda i perfekcjonizm)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20360#0039
22. Ukrzyżowanie, kwatera tryptyku z Koronacją Matki
Boskiej, około r. 1460. Kościół Seminarium Duchowne-
go we Włocławku. Wg albumu Sztuka sakralna w Pol-
sce (fot. W. Gumuła)
jącą równie często na tylnych stronach skrzydeł
ołtarzowych opisywanego malarstwa, jak posta-
cie Matki Boskiej Bolesnej i Chrystusa Bolesne-
go. Wspólną cechą portretu Oleśnickiego i Zwia-
stowania jest skrzyżowanie się w jednym dziele
dwóch stylów. Oleśnicki i archanioł Gabriel re-
prezentują nową manierę plastyczną, a Madonny
w obu obiektach respektują reguły dawnego sty-
lu miękkiego. Dlatego daty skrzydeł nie trzeba
zbytnio oddalać od daty rysunku, wobec czego
i dla nich można przyjąć lata około r. 1445, cho-
ciaż nie można wykluczyć daty późniejszej: oko-
ło — a raczej przed r. 1450.
Tak się bowiem złożyło, że na ostatnich stro-
nach rozdziału skupiono sporo stosunkowo malo-
wideł, objętych datami około r. 1445, a trudno
założyć, żeby wszystkie ukazały się akurat w tym
roku. Daty te wolno zatem o kilka lat przesuwać
jako nie tyle faktyczne, co ,,idealne” (bo tak
powinny się przedstawiać), z czego wynika,
że trzeba przyjąć dla nich pewien, ograniczony
zapewne, margines czasowy.
*
Datę portretu Oleśnickiego uzupełnia — i to
z jakże sporą nawiązką — jedno z najwybitniej-
szych dzieł z obszaru etnicznie polskiego, bo za-
chowane we Wrocławiu, którego stosunki z Kra-
kowem były, jak wiadomo, bardzo silne. Dodać
też trzeba, że w procesie rozwoju malarstwa ślą-
skopolskiego największym bodaj zaskoczeniem
było wykonanie w r. 1447 ołtarza św. B a r-
b a r y dla kościoła tej świętej we Wrocławiu 24 25.
23. Ukrzyżowanie, obraz Teodoryka z Pragi, około
r. 1360. Kaplica Św. Krzyża na zamku w Karlśteinie.
Wg Matejćka i Peśiny (fot. W. Gumuła)
24 A. B o c h n a k, Z dziejów malarstwa krakowskie- ską na ten temat ogłosił H. Salomon, Der Breslauer
go na Podkarpaciu (Prace KHS, VI, 1934—1935, s. 1—8, Barbara Altar, Breslau 1925. Dość szeroko omówił go
ryc. 1). F. Landsberger w rozdziale Ein Kapitel schlesi-
25 Zabytkiem tym zajmowało się wielu autorów, m. scher Malerei [w:] Die Kunst in Schlesien, Berlin 1927.
in. H. Thode, C. Glaser i podpisany. Dysertację doktor- Zajęli się nim także H. B r a u n e und E. W i e s e w ka-
31
Boskiej, około r. 1460. Kościół Seminarium Duchowne-
go we Włocławku. Wg albumu Sztuka sakralna w Pol-
sce (fot. W. Gumuła)
jącą równie często na tylnych stronach skrzydeł
ołtarzowych opisywanego malarstwa, jak posta-
cie Matki Boskiej Bolesnej i Chrystusa Bolesne-
go. Wspólną cechą portretu Oleśnickiego i Zwia-
stowania jest skrzyżowanie się w jednym dziele
dwóch stylów. Oleśnicki i archanioł Gabriel re-
prezentują nową manierę plastyczną, a Madonny
w obu obiektach respektują reguły dawnego sty-
lu miękkiego. Dlatego daty skrzydeł nie trzeba
zbytnio oddalać od daty rysunku, wobec czego
i dla nich można przyjąć lata około r. 1445, cho-
ciaż nie można wykluczyć daty późniejszej: oko-
ło — a raczej przed r. 1450.
Tak się bowiem złożyło, że na ostatnich stro-
nach rozdziału skupiono sporo stosunkowo malo-
wideł, objętych datami około r. 1445, a trudno
założyć, żeby wszystkie ukazały się akurat w tym
roku. Daty te wolno zatem o kilka lat przesuwać
jako nie tyle faktyczne, co ,,idealne” (bo tak
powinny się przedstawiać), z czego wynika,
że trzeba przyjąć dla nich pewien, ograniczony
zapewne, margines czasowy.
*
Datę portretu Oleśnickiego uzupełnia — i to
z jakże sporą nawiązką — jedno z najwybitniej-
szych dzieł z obszaru etnicznie polskiego, bo za-
chowane we Wrocławiu, którego stosunki z Kra-
kowem były, jak wiadomo, bardzo silne. Dodać
też trzeba, że w procesie rozwoju malarstwa ślą-
skopolskiego największym bodaj zaskoczeniem
było wykonanie w r. 1447 ołtarza św. B a r-
b a r y dla kościoła tej świętej we Wrocławiu 24 25.
23. Ukrzyżowanie, obraz Teodoryka z Pragi, około
r. 1360. Kaplica Św. Krzyża na zamku w Karlśteinie.
Wg Matejćka i Peśiny (fot. W. Gumuła)
24 A. B o c h n a k, Z dziejów malarstwa krakowskie- ską na ten temat ogłosił H. Salomon, Der Breslauer
go na Podkarpaciu (Prace KHS, VI, 1934—1935, s. 1—8, Barbara Altar, Breslau 1925. Dość szeroko omówił go
ryc. 1). F. Landsberger w rozdziale Ein Kapitel schlesi-
25 Zabytkiem tym zajmowało się wielu autorów, m. scher Malerei [w:] Die Kunst in Schlesien, Berlin 1927.
in. H. Thode, C. Glaser i podpisany. Dysertację doktor- Zajęli się nim także H. B r a u n e und E. W i e s e w ka-
31