DOI article:
Dobrowolski, Tadeusz: Podzątki malarstwa krakowskiego w epoce gotyku (Metoda i perfekcjonizm)
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20360#0050
32. Misericordia Domini, część tryptyku Teodoryka
z Pragi, około r. 1360. Zamek Karlśtein. Wg Matejćka
i Peśiny (fot. W. Gumuła)
bowska, dzieło wytrawnego majstra, uderza wzrok
swą dojrzałością artystyczną, odbiegając swym
poziomem dość znacznie od wielu zabytków
współczesnych sobie. Jest dziełem, formalnie (nie
stylistycznie) biorąc, przeciwstawnym w stosun-
ku do Koronacji w Łopusznej, z postaciami
o przykrótkich proporcjach, w szatach nie tyle
sfałdowanych, ile zgniecionych, z Matką Boską
o schematycznie, jakby cyrklem wykreślonej
twarzy. Oblicze św. Zofii cechuje kształt bar-
dziej wydłużony, a całość została namalowana
w sposób bez porównania szlachetniejszy. Mistrz
tego dzieła nie mógł więc chyba wykonać wła-
snoręcznie znacznie słabszego ołtarza w Łopusz-
nej. Mógł za to opracować jeszcze tryptyk
z Assuntą w Przydonicy, bo jej obli-
cze (ryc. 47) upodabnia ją do grybowskiej Św.
Zofii. Także całość przydonickiej Madonny nosi
ślady równie sprawnego pędzla, co tamta tablica.
Assuntą uzupełniają na skrzydłach SS. Katarzy-
na i Barbara, a na ich rewersach Zwiastowanie.
33. Misericordia Domini, obraz z kościoła paraf, w Iwa-
nowicach, około r. 1450. Wg M. Walickiego (fot. W. Gu-
muła)
Identyczny program tematyczny ukazuje oł-
tarz w Paczółtowicach, powstały także
w rozumieniu stylistycznym pod wpływem tryp-
tyku przydonickiego. I on pochodzi z czasu około
r. 1460 albo z lat najbliższych, ponieważ rezyg-
nuje z ściśle frontalnej pozy Assunty, która po-
chyla z lekka głowę ku Dzieciątku. Do tego ze-
społu należy też wspomniana uprzednio A s s u n-
t a z Cerekwi.
Zbliża się jeszcze do tych ołtarzy Pieta
z Sieradzkiego w warszawskim Muzeum
Narodowym, która może pochodzić nawet z lat
sześćdziesiątych, aczkolwiek korzysta z doświad-
czeń malarstwa około r. 1450. Postać leżącego na
kolanach Matki Chrystusa można uznać za kla-
syczny przykład typu (proste barki, zwężony kor-
pus, podłużna twarz itp.). Matka Boska o twarzy
okrągławej również należy do znanego repertua-
ru fizjonomii kobiecych, a maleńkie drzewka w
tle to skromny spadek po dawniejszych próbach
poznania przyrody; jednakże styl obrazu zaska-
42
z Pragi, około r. 1360. Zamek Karlśtein. Wg Matejćka
i Peśiny (fot. W. Gumuła)
bowska, dzieło wytrawnego majstra, uderza wzrok
swą dojrzałością artystyczną, odbiegając swym
poziomem dość znacznie od wielu zabytków
współczesnych sobie. Jest dziełem, formalnie (nie
stylistycznie) biorąc, przeciwstawnym w stosun-
ku do Koronacji w Łopusznej, z postaciami
o przykrótkich proporcjach, w szatach nie tyle
sfałdowanych, ile zgniecionych, z Matką Boską
o schematycznie, jakby cyrklem wykreślonej
twarzy. Oblicze św. Zofii cechuje kształt bar-
dziej wydłużony, a całość została namalowana
w sposób bez porównania szlachetniejszy. Mistrz
tego dzieła nie mógł więc chyba wykonać wła-
snoręcznie znacznie słabszego ołtarza w Łopusz-
nej. Mógł za to opracować jeszcze tryptyk
z Assuntą w Przydonicy, bo jej obli-
cze (ryc. 47) upodabnia ją do grybowskiej Św.
Zofii. Także całość przydonickiej Madonny nosi
ślady równie sprawnego pędzla, co tamta tablica.
Assuntą uzupełniają na skrzydłach SS. Katarzy-
na i Barbara, a na ich rewersach Zwiastowanie.
33. Misericordia Domini, obraz z kościoła paraf, w Iwa-
nowicach, około r. 1450. Wg M. Walickiego (fot. W. Gu-
muła)
Identyczny program tematyczny ukazuje oł-
tarz w Paczółtowicach, powstały także
w rozumieniu stylistycznym pod wpływem tryp-
tyku przydonickiego. I on pochodzi z czasu około
r. 1460 albo z lat najbliższych, ponieważ rezyg-
nuje z ściśle frontalnej pozy Assunty, która po-
chyla z lekka głowę ku Dzieciątku. Do tego ze-
społu należy też wspomniana uprzednio A s s u n-
t a z Cerekwi.
Zbliża się jeszcze do tych ołtarzy Pieta
z Sieradzkiego w warszawskim Muzeum
Narodowym, która może pochodzić nawet z lat
sześćdziesiątych, aczkolwiek korzysta z doświad-
czeń malarstwa około r. 1450. Postać leżącego na
kolanach Matki Chrystusa można uznać za kla-
syczny przykład typu (proste barki, zwężony kor-
pus, podłużna twarz itp.). Matka Boska o twarzy
okrągławej również należy do znanego repertua-
ru fizjonomii kobiecych, a maleńkie drzewka w
tle to skromny spadek po dawniejszych próbach
poznania przyrody; jednakże styl obrazu zaska-
42