DOI Artikel:
Kalinowski, Lech: Motywy antyczne w dekoracji kaplicy Zygmuntowskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20360#0085
8. Kleopatra, drzeworyt. Hartman Schedl, Kronika świa-
ta, r. 1493 (fot. W. Gumuła)
niosącej ciężar ciała nogi lewej. Głowa zwróco-
na w lewo unosi się ku górze. Prawa ręka wy-
ciągnięta w bok tworzy niekiedy ze zgiętym w
łokciu przedramieniem zarys trójkąta równora-
miennego, którego wierzchołkiem jest głowa. Ży-
we ruchy postaci nadają rzeźbie charakter prze-
strzenny, wieloplanowy, będący zapowiedzią u-
kładu obrotowego. Taką jest Kleopatra padew-
ska z początku w. XVI, dawniej w Kaiser-Fried-
rich-Museum w Berlinie (ryc. 10) 42 i z tego sa-
mego czasu pochodząca Kleopatra w Castello
Sforzesco w Mediolanie (ryc. 11) 43. Dynamicz-
ność tego ujęcia najpełniej się zaznacza w Kleo-
patrze w wiedeńskich zbiorach Guida Rhó, przy-
pisanej przez Planisciga Zuanowi Mosca Pado-
vano (ryc. 12) 44. Posługując się dwustopniową
9. Piero di Cosimo, Simonetta Mespucci, Muzeum w
Chantilly (wg Encyclopedia of World Art)
podstawą i elementem wysokiego filarka, sięga-
jącego ponad biodro królowej, artysta zróżnico-
wał poziom nóg, przenosząc ciężar ciała na wy-
prostowaną nogę prawą i łącząc obie ręce Kleo-
patry motywem węża nad filarkiem służącym za
podporę dla jej ręki lewej. Dramatycznie prze-
gięta do tyłu głowa w pewnym stopniu równo-
waży wyciągniętą do przodu i zgiętą w kolanie
lewą nogę. Jeśli do doskonałości kobiecego ciała
dodać doskonałość wykonania rzeźby, w pełni się
zarysowuje jak dalece, mimo wszystko, renesan-
sowa Kleopatra odbiegła od ideału greckiej Afro-
dyty i rzymskiej Wenery.
Natomiast więź między Kleopatrą a Wenus
zaznaczyła się wyraźnie w grafice, w rycinie Ja-
copa Francia z r. 1515 (Bartsch, XV, 459, 6)
(ryc. 13), i to dwojako: po pierwsze, w kanonie
42 E. F. B a n g e, Die Bildwerke in Bronze und in
anderen Metallen, Berlin-Leipzig 1923 (Staatliche Mu-
seen zu Berlin. Die Bildwerke des Deutschen Museums
herausg. von Th. Demmier, II), s. 25—26, nr 513. —•
W. von Bodę, Die italienischen Bildwerke der Renais-
sance und des Barocks, II. Bronzestatuetten, Biisten und
Gebrauchsgegenstande, 4. wyd., Berlin-Leipzig 1930
(Staatliche Museen zu Berlin. Bildwerke des Kaiser-
-Friedrich-Museums), nr kat. 54, nr inw. 2732, tabl. 18.
43 W. von Bodę, Die italienischen Bronzestatuetten
der Renaissance, II, Berlin [1906], s. 21, tabl. CXLVII.
44 L. P 1 a n i s c i g, Venezianische Bildhauer der
Renaissance, Wien 1921, s. 267, ryc. 277 do tekstu s.
267. — Pokrewną dziełu Padovana Kleopatrę Baccia
Bandinelli z r. 1515 sztychował Agostino Veneziano
(Bartsch XIV, 193); patrz P 1 a n i s c i g, o. c., ryc.
274 do tekstu na s. 265.
77
ta, r. 1493 (fot. W. Gumuła)
niosącej ciężar ciała nogi lewej. Głowa zwróco-
na w lewo unosi się ku górze. Prawa ręka wy-
ciągnięta w bok tworzy niekiedy ze zgiętym w
łokciu przedramieniem zarys trójkąta równora-
miennego, którego wierzchołkiem jest głowa. Ży-
we ruchy postaci nadają rzeźbie charakter prze-
strzenny, wieloplanowy, będący zapowiedzią u-
kładu obrotowego. Taką jest Kleopatra padew-
ska z początku w. XVI, dawniej w Kaiser-Fried-
rich-Museum w Berlinie (ryc. 10) 42 i z tego sa-
mego czasu pochodząca Kleopatra w Castello
Sforzesco w Mediolanie (ryc. 11) 43. Dynamicz-
ność tego ujęcia najpełniej się zaznacza w Kleo-
patrze w wiedeńskich zbiorach Guida Rhó, przy-
pisanej przez Planisciga Zuanowi Mosca Pado-
vano (ryc. 12) 44. Posługując się dwustopniową
9. Piero di Cosimo, Simonetta Mespucci, Muzeum w
Chantilly (wg Encyclopedia of World Art)
podstawą i elementem wysokiego filarka, sięga-
jącego ponad biodro królowej, artysta zróżnico-
wał poziom nóg, przenosząc ciężar ciała na wy-
prostowaną nogę prawą i łącząc obie ręce Kleo-
patry motywem węża nad filarkiem służącym za
podporę dla jej ręki lewej. Dramatycznie prze-
gięta do tyłu głowa w pewnym stopniu równo-
waży wyciągniętą do przodu i zgiętą w kolanie
lewą nogę. Jeśli do doskonałości kobiecego ciała
dodać doskonałość wykonania rzeźby, w pełni się
zarysowuje jak dalece, mimo wszystko, renesan-
sowa Kleopatra odbiegła od ideału greckiej Afro-
dyty i rzymskiej Wenery.
Natomiast więź między Kleopatrą a Wenus
zaznaczyła się wyraźnie w grafice, w rycinie Ja-
copa Francia z r. 1515 (Bartsch, XV, 459, 6)
(ryc. 13), i to dwojako: po pierwsze, w kanonie
42 E. F. B a n g e, Die Bildwerke in Bronze und in
anderen Metallen, Berlin-Leipzig 1923 (Staatliche Mu-
seen zu Berlin. Die Bildwerke des Deutschen Museums
herausg. von Th. Demmier, II), s. 25—26, nr 513. —•
W. von Bodę, Die italienischen Bildwerke der Renais-
sance und des Barocks, II. Bronzestatuetten, Biisten und
Gebrauchsgegenstande, 4. wyd., Berlin-Leipzig 1930
(Staatliche Museen zu Berlin. Bildwerke des Kaiser-
-Friedrich-Museums), nr kat. 54, nr inw. 2732, tabl. 18.
43 W. von Bodę, Die italienischen Bronzestatuetten
der Renaissance, II, Berlin [1906], s. 21, tabl. CXLVII.
44 L. P 1 a n i s c i g, Venezianische Bildhauer der
Renaissance, Wien 1921, s. 267, ryc. 277 do tekstu s.
267. — Pokrewną dziełu Padovana Kleopatrę Baccia
Bandinelli z r. 1515 sztychował Agostino Veneziano
(Bartsch XIV, 193); patrz P 1 a n i s c i g, o. c., ryc.
274 do tekstu na s. 265.
77