DOI Artikel:
Kalinowski, Lech: Motywy antyczne w dekoracji kaplicy Zygmuntowskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20360#0094
22. Wjazd Chrystusa do Jerozolimy z motywem Dafne,
miniatura z r. 1045, Erewań, Matenadaran (wg Izmai-
łowej)
Rzeźba krakowska, nawiązująca układem for-
malnym do motywu Dafne, należy do piękniej-
szych jego realizacji niezależnie od wątku lite-
rackiego, który mógł być przez artystę wawel-
skiego zgoła nie zamierzony.
OLYMPUS I AMOR LIZYPA
72 C. Robert, Die antiken Sarkophagreliefs, III,
2, Berlin -Leipzig 1904, nr 201. — S c h m i 11, o. c.,
s. 134, nr 29 oraz ryc. 51 na s. 97 do tekstu s. 99.
73 S c h m i 11, o. c., s. 96, ryc. 48 do tekstu s. 98-
—■100.
74 Tamie, s. 98, ryc. 53 do tekstu s. 99.
W dekoracji ściany tarczowej nad stallą tro-
nową, po prawej stronie wspaniałej kompozycji
Trytona olbrzyma unoszącego chwytającą go pra-
wą ręką za brodę Nereidę, występuje motyw
chłopca zamierzającego się na niego biczem, trzy-
manym w uniesionej w górę i zgiętej w łokciu
prawej ręce (ryc. 25). Chłopiec przyklęka na le-
wym kolanie, dolną część nogi silnie zgiąwszy do
tyłu. Jego prawa stopa spoczywa na szerokim za-
kończeniu ogona Trytona. Lewą wyciągniętą ręką
młodzieniec dotyka ramienia olbrzyma. Przez
prawą nogę i lewą rękę chłopca przerzucona jest
delikatna łukowato wygięta tkanina.
Układ dolnej części ciała chłopca jest dojrza-
łym i samodzielnym przetworzeniem zaginionego
dziś, jak się zdaje, dzieła antycznego. Pierwowzo-
rem mógł być przyklękający przed Apollem Olym-
pus na rzymskim sarkofagu z historią Marsjasza
jeszcze w r. 1904, znajdującym się u antykwariu-
sza Alberici przy Via S. Teodoro w Rzymie72.
Wygląd sarkofagu zachował się na rysunku w
Kodeksie Pighianus, niegdyś w Berlinie, obecnie
przechowywanym w Tybindze (nr 161, fol. 247)
(ryc. 26) 73. Jak sugeruje Annegrit Schmitt, sar-
kofag posłużył za wzór do rysunku Gentilego da
23. Andrea Mantegna, Mądrość zwyciężająca występki,
fragment obrazu z motywem Dafne, Paryż, Luwr (wg
Tietze-Conrat)
Fabriano w Luwrze, Codex Vallardi — 2397rect0,
na którym skopiowany został układ dolnej części
ciała chłopca, który unosi w górę prawą rękę,
zwraca w prawo głowę i wyróżnia się dodaniem
lewej ręki, brakującej w Kodeksie Pighianus, bo
już wtedy była odbita (ryc. 27) 74. Rzeźba wawel-
ska bliższa jest rysunku Gentilego da Fabriano
niż rysunku w Tybindze.
Być może, motyw Olympusa był również wzo-
rem dla postaci Izaaka na reliefie konkursowym
Brunelleschiego przeznaczonym do dekoracji
86
miniatura z r. 1045, Erewań, Matenadaran (wg Izmai-
łowej)
Rzeźba krakowska, nawiązująca układem for-
malnym do motywu Dafne, należy do piękniej-
szych jego realizacji niezależnie od wątku lite-
rackiego, który mógł być przez artystę wawel-
skiego zgoła nie zamierzony.
OLYMPUS I AMOR LIZYPA
72 C. Robert, Die antiken Sarkophagreliefs, III,
2, Berlin -Leipzig 1904, nr 201. — S c h m i 11, o. c.,
s. 134, nr 29 oraz ryc. 51 na s. 97 do tekstu s. 99.
73 S c h m i 11, o. c., s. 96, ryc. 48 do tekstu s. 98-
—■100.
74 Tamie, s. 98, ryc. 53 do tekstu s. 99.
W dekoracji ściany tarczowej nad stallą tro-
nową, po prawej stronie wspaniałej kompozycji
Trytona olbrzyma unoszącego chwytającą go pra-
wą ręką za brodę Nereidę, występuje motyw
chłopca zamierzającego się na niego biczem, trzy-
manym w uniesionej w górę i zgiętej w łokciu
prawej ręce (ryc. 25). Chłopiec przyklęka na le-
wym kolanie, dolną część nogi silnie zgiąwszy do
tyłu. Jego prawa stopa spoczywa na szerokim za-
kończeniu ogona Trytona. Lewą wyciągniętą ręką
młodzieniec dotyka ramienia olbrzyma. Przez
prawą nogę i lewą rękę chłopca przerzucona jest
delikatna łukowato wygięta tkanina.
Układ dolnej części ciała chłopca jest dojrza-
łym i samodzielnym przetworzeniem zaginionego
dziś, jak się zdaje, dzieła antycznego. Pierwowzo-
rem mógł być przyklękający przed Apollem Olym-
pus na rzymskim sarkofagu z historią Marsjasza
jeszcze w r. 1904, znajdującym się u antykwariu-
sza Alberici przy Via S. Teodoro w Rzymie72.
Wygląd sarkofagu zachował się na rysunku w
Kodeksie Pighianus, niegdyś w Berlinie, obecnie
przechowywanym w Tybindze (nr 161, fol. 247)
(ryc. 26) 73. Jak sugeruje Annegrit Schmitt, sar-
kofag posłużył za wzór do rysunku Gentilego da
23. Andrea Mantegna, Mądrość zwyciężająca występki,
fragment obrazu z motywem Dafne, Paryż, Luwr (wg
Tietze-Conrat)
Fabriano w Luwrze, Codex Vallardi — 2397rect0,
na którym skopiowany został układ dolnej części
ciała chłopca, który unosi w górę prawą rękę,
zwraca w prawo głowę i wyróżnia się dodaniem
lewej ręki, brakującej w Kodeksie Pighianus, bo
już wtedy była odbita (ryc. 27) 74. Rzeźba wawel-
ska bliższa jest rysunku Gentilego da Fabriano
niż rysunku w Tybindze.
Być może, motyw Olympusa był również wzo-
rem dla postaci Izaaka na reliefie konkursowym
Brunelleschiego przeznaczonym do dekoracji
86