DOI Artikel:
Banach, Jerzy: Michała Stachowicza "Monumenta Regum Poloniae Cracoviensia"
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20360#0145
6. Głowa Zygmunta Starego, szczegół nagrobka w ka-
tedrze na Wawelu (fot. R. Kozłowski)
w ogóle reprodukcją zabytku sztuki Wawelu. Ten
sam nagrobek pojawił się w sąsiedztwie sarko-
fagu Jana III na karcie tytułowej Architektury,
obejmującej wszelki gatunek murowania i budo-
wania (Kraków 1812). Kunsztowny program ideo-
wy karty opracował zapewne autor Architektury,
ks. S. Sierakowski, natomiast jej projekt rysun-
kowy wykonał Michał Stachowicz 32.
czątki historyzmu i prerom,autyzm w polskiej ilustracji
tw:] Romantyzm. Studia nad sztuką drugiej połowy wie-
ku XVIII i wieku XIX, Warszawa 1967, s. 134—135.
32 J. Banach, Ikonografia Wmvelu (w druku).
33 Archiwum Kapituły Katedralnej Krakowskiej, Ac-
ta Actorum (bez 'numeracji), lata 1803—1815, s. 388.
34 Domysłem musi pozostać nasze przypuszczenie, że
można by prace te wiązać z pierwszą myślą o pocho-
waniu ks. Józefa Poniatowskiego na Wawelu. Dnia 8 VIII
1814 zatrzymał się w Krakowie kondukt wiozący zwłoki
Naczelnego Wodza wojsk polskich Księstwa Warszaw-
skiego z Lipska do Warszawy (K. Bąkowski, Kro-
nika krakowska 1796—1848. Cz. I: Od r. 1796 do 1815
(Biblioteka Krakowska, 27, 1905, s. 108)). Kraków był
wtedy (od 16 V 1813) obsadzony przez wojska rosyjskie.
Niepewność co do zasadniczych losów miasta i kraju
(rozstrzygniętych rok później w Wiedniu) wykluczała
wówczas złożenie zwłok ks. Józefa na wieczny spoczy-
W r. 1814 kapituła krakowska przeprowadzi-
ła prace nad uporządkowaniem grobów królew-
skich w katedrze. Administratorem apostolskim
diecezji, po śmierci bpa Andrzeja Gawrońskiego,
był od 14 IV 1813 ks. Michał Sołtyk 33, na któ-
rego wielostronne zainteresowania pomnikami ka-
tedry już wskazywaliśmy. Ani bezpośredniej
przyczyny prac 34, ani ich przebiegu me znamy.
W protokołach posiedzeń kapituły określono je
krótko jako „naprawę, a także uporządkowanie
rozmieszczenia tumb w grobach królewskich” 35.
Prace prowadzono pod nadzorem ks. Karola Skór-
kowskiego, dziekana kapituły, ukończono zaś
7. Medal według projektu Michała Stachowicza, z wi-
zerunkiem Zygmunta Starego (powiększony), Muzeum
Narodowe w Krakowie (fot. W. Smolak)
nek na Wawelu. Jednakże, z uwagi na wyjątkowo moc-
ne, niedawne związki ks. Józefa z Krakowem, na co-
raz lepiej uświadamianą rolę katedry jako nekropolii,
idea taka mogła się wyłonić już wtedy, a to musiałoby
wpłynąć na podjęcie prac, które by trumnie ks. Józefa
przygotowały miejsce na Wawelu.
35 Archiwum Kapituły Katedralnej Krakowskiej, Ac-
ta Actorum (bez numeracji), lata 1803—1815, s. 466: ,,Sab-
batho 29no Octobris. Rndsimus Custos Skorkowski fecit
relationem de reparatione, tum Tumbarum locationis or-
dinatione, in Sepulchris Regalibus sub Sui Inspectione
subsecuta. Cui Illrsmi Dni pro Cura gratitudinem suam
exhibentes his in actis inscribi mandarunt. — Porro pro
expensis eum in finem factis fp 356 gross. 25 ex Re-
gestro Aerarii solvendas disposuerunt.” — A. Grabo w-
ski, Groby królów polskich w Krakowie..., Kraków 1835,
s. 50 (t e n ż e, Groby..., wyd. 2, s. 50) podaje, iż w cza-
sie reparacji r. 1814 dano „nowe napisy zewnętrzne” na
137
tedrze na Wawelu (fot. R. Kozłowski)
w ogóle reprodukcją zabytku sztuki Wawelu. Ten
sam nagrobek pojawił się w sąsiedztwie sarko-
fagu Jana III na karcie tytułowej Architektury,
obejmującej wszelki gatunek murowania i budo-
wania (Kraków 1812). Kunsztowny program ideo-
wy karty opracował zapewne autor Architektury,
ks. S. Sierakowski, natomiast jej projekt rysun-
kowy wykonał Michał Stachowicz 32.
czątki historyzmu i prerom,autyzm w polskiej ilustracji
tw:] Romantyzm. Studia nad sztuką drugiej połowy wie-
ku XVIII i wieku XIX, Warszawa 1967, s. 134—135.
32 J. Banach, Ikonografia Wmvelu (w druku).
33 Archiwum Kapituły Katedralnej Krakowskiej, Ac-
ta Actorum (bez 'numeracji), lata 1803—1815, s. 388.
34 Domysłem musi pozostać nasze przypuszczenie, że
można by prace te wiązać z pierwszą myślą o pocho-
waniu ks. Józefa Poniatowskiego na Wawelu. Dnia 8 VIII
1814 zatrzymał się w Krakowie kondukt wiozący zwłoki
Naczelnego Wodza wojsk polskich Księstwa Warszaw-
skiego z Lipska do Warszawy (K. Bąkowski, Kro-
nika krakowska 1796—1848. Cz. I: Od r. 1796 do 1815
(Biblioteka Krakowska, 27, 1905, s. 108)). Kraków był
wtedy (od 16 V 1813) obsadzony przez wojska rosyjskie.
Niepewność co do zasadniczych losów miasta i kraju
(rozstrzygniętych rok później w Wiedniu) wykluczała
wówczas złożenie zwłok ks. Józefa na wieczny spoczy-
W r. 1814 kapituła krakowska przeprowadzi-
ła prace nad uporządkowaniem grobów królew-
skich w katedrze. Administratorem apostolskim
diecezji, po śmierci bpa Andrzeja Gawrońskiego,
był od 14 IV 1813 ks. Michał Sołtyk 33, na któ-
rego wielostronne zainteresowania pomnikami ka-
tedry już wskazywaliśmy. Ani bezpośredniej
przyczyny prac 34, ani ich przebiegu me znamy.
W protokołach posiedzeń kapituły określono je
krótko jako „naprawę, a także uporządkowanie
rozmieszczenia tumb w grobach królewskich” 35.
Prace prowadzono pod nadzorem ks. Karola Skór-
kowskiego, dziekana kapituły, ukończono zaś
7. Medal według projektu Michała Stachowicza, z wi-
zerunkiem Zygmunta Starego (powiększony), Muzeum
Narodowe w Krakowie (fot. W. Smolak)
nek na Wawelu. Jednakże, z uwagi na wyjątkowo moc-
ne, niedawne związki ks. Józefa z Krakowem, na co-
raz lepiej uświadamianą rolę katedry jako nekropolii,
idea taka mogła się wyłonić już wtedy, a to musiałoby
wpłynąć na podjęcie prac, które by trumnie ks. Józefa
przygotowały miejsce na Wawelu.
35 Archiwum Kapituły Katedralnej Krakowskiej, Ac-
ta Actorum (bez numeracji), lata 1803—1815, s. 466: ,,Sab-
batho 29no Octobris. Rndsimus Custos Skorkowski fecit
relationem de reparatione, tum Tumbarum locationis or-
dinatione, in Sepulchris Regalibus sub Sui Inspectione
subsecuta. Cui Illrsmi Dni pro Cura gratitudinem suam
exhibentes his in actis inscribi mandarunt. — Porro pro
expensis eum in finem factis fp 356 gross. 25 ex Re-
gestro Aerarii solvendas disposuerunt.” — A. Grabo w-
ski, Groby królów polskich w Krakowie..., Kraków 1835,
s. 50 (t e n ż e, Groby..., wyd. 2, s. 50) podaje, iż w cza-
sie reparacji r. 1814 dano „nowe napisy zewnętrzne” na
137