DOI Artikel:
Franckowiak, Franciszek: Krakowski ołtarz Dominikanów, jego treści i wygląd
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20408#0068
6. Matka Boska z Dzieciątkiem, fragment obrazu z ryc. 5
(fot. Z. Malinowski)
wodem była potrzeba wygospodarowania miejsca
dla Pokłonu posterzy i dla sceny Zapowiedzi pa-
sterzom. W Pokłonie Trzech Króli natomiast te
same co w Zwiastowaniu elementy architektury
zostały ścieśnione, zsyntetyzowane i podniesione
do rangi tła symbolicznego tylko dla sylwetki
Marii z Dzieciątkiem. Zgodnie z tą koncepcją tak-
że św. Józef mieści się tu poza obrębem świątyni
(ryc. 6); przypomnieć warto, że w scenie Naro-
dzin Chrystusa malarz w ogóle pominął postać
św. Józefa. Widać więc, że kompozycja scenerii
Hołdu Trzech Króli została zmodyfikowana odpo-
wiednio do potrzeb zilustrowania nowych treści
prezentowanych przez obraz. Najistotniejszą
z nich jest pokazanie genezy powszechności Koś-
cioła katolickiego. Maria przechowująca dotąd
Boga w swoim łonie wyłania się z murów świą-
chiora Broederlama z ołtarza w Dijon. Zob. O. B e-
n e s c h, German and Austrian Art oj the 15th and 16th
tyni i udostępnia go wiernym całego świata, któ-
rego przedstawicielami są trzej królowie. Skła-
dają oni Chrystusowi pokłon o podwójnym zna-
czeniu: jest to hołd dla Boga wiecznego na niebie
i Boga wcielonego na ziemi. Dwoistość jego na-
tury — podobnie jak w scenach Zwiastowania
i Narodzin — sugerują dwudziały architektury.
Widoczne ponad głowami Mędrców wieże go-
tyckiego kościoła „mówią”, że Kościół katolicki
stanie się od tej chwili jedynym prawdziwym na
świecie. Tak więc Pokłon Trzech Króli stał się
hołdem nie tylko ludzkości wobec Jezusa, lecz
także monarchii świeckiej wobec Kościoła.
Jak zauważa Reau 18, trzej magowie stanowić
mogą aluzję do trzech znanych w średniowieczu
części świata, trzech ras ludzkich oraz trzech okre-
sów w życiu człowieka: Murzyn (Kasper) jest mło-
dzieńcem symbolizującym Afrykę, biały Mel-
chior — mężczyzna w sile wieku — symbolizuje
Europę, klęczący zaś brodaty starzec Baltazar to
7. Trzej Królowie, fragment obrazu z ryc. 5 (fot. Z. Ma-
linowski)
Centuries, New York 1972, Vol. III, ryc. 18.
18 Reau, o. c., t. 2, s. 238.
60
(fot. Z. Malinowski)
wodem była potrzeba wygospodarowania miejsca
dla Pokłonu posterzy i dla sceny Zapowiedzi pa-
sterzom. W Pokłonie Trzech Króli natomiast te
same co w Zwiastowaniu elementy architektury
zostały ścieśnione, zsyntetyzowane i podniesione
do rangi tła symbolicznego tylko dla sylwetki
Marii z Dzieciątkiem. Zgodnie z tą koncepcją tak-
że św. Józef mieści się tu poza obrębem świątyni
(ryc. 6); przypomnieć warto, że w scenie Naro-
dzin Chrystusa malarz w ogóle pominął postać
św. Józefa. Widać więc, że kompozycja scenerii
Hołdu Trzech Króli została zmodyfikowana odpo-
wiednio do potrzeb zilustrowania nowych treści
prezentowanych przez obraz. Najistotniejszą
z nich jest pokazanie genezy powszechności Koś-
cioła katolickiego. Maria przechowująca dotąd
Boga w swoim łonie wyłania się z murów świą-
chiora Broederlama z ołtarza w Dijon. Zob. O. B e-
n e s c h, German and Austrian Art oj the 15th and 16th
tyni i udostępnia go wiernym całego świata, któ-
rego przedstawicielami są trzej królowie. Skła-
dają oni Chrystusowi pokłon o podwójnym zna-
czeniu: jest to hołd dla Boga wiecznego na niebie
i Boga wcielonego na ziemi. Dwoistość jego na-
tury — podobnie jak w scenach Zwiastowania
i Narodzin — sugerują dwudziały architektury.
Widoczne ponad głowami Mędrców wieże go-
tyckiego kościoła „mówią”, że Kościół katolicki
stanie się od tej chwili jedynym prawdziwym na
świecie. Tak więc Pokłon Trzech Króli stał się
hołdem nie tylko ludzkości wobec Jezusa, lecz
także monarchii świeckiej wobec Kościoła.
Jak zauważa Reau 18, trzej magowie stanowić
mogą aluzję do trzech znanych w średniowieczu
części świata, trzech ras ludzkich oraz trzech okre-
sów w życiu człowieka: Murzyn (Kasper) jest mło-
dzieńcem symbolizującym Afrykę, biały Mel-
chior — mężczyzna w sile wieku — symbolizuje
Europę, klęczący zaś brodaty starzec Baltazar to
7. Trzej Królowie, fragment obrazu z ryc. 5 (fot. Z. Ma-
linowski)
Centuries, New York 1972, Vol. III, ryc. 18.
18 Reau, o. c., t. 2, s. 238.
60