DOI Artikel:
Krzysztofowicz-Kozakowska, Stefania: Zrzeszenie Artystów Plastyków "Zwornik"
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20407#0139
Folia Historiae Artium, T. XIV (1978)
STEFANIA KRZYSZTOFOWICZ-KOZAKOWSKA
ZRZESZENIE ARTYSTÓW PLASTYKÓW
„ZWORNIK”
HISTORIA I PROGRAM
Zrzeszenie Artystów Plastyków „Zwornik”
powstało ponad czterdzieści lat ternu, lecz odtwo-
rzenie drogi rozwoju tego ugrupowania napotyka
w chwili obecnej na trudności wynikające w
pierwszym rzędzie z dotkliwych strat spowodo-
wanych przez drugą wojnę światową zarówno w
odniesieniu do artystów, jak ich spuścizny arty-
stycznej h
Pomysł założenia nowego ugrupowania arty-
stycznego zrodził się w Krakowie, wysunięty
przez czterech absolwentów krakowskiej Akade-
mii Sztuk Pięknych: Kaspra i Stanisława Po-
chwalskich, Emila Krchę i Kazimierza Rutkow-
skiego. Byli to wówczas młodzi —- zdawałoby się
w pełni sił twórczych — artyści, których wiek
wahał się między 29 a 36 rokiem życia, wobec
czego lata nauki w Akademii musiały odzywać
się jeszcze w ich malarstwie. Obaj Pochwalscy
i Rutkowski związani byli ze szkołą Mehoffera,
Krcha miał za sobą trzy lata studiów w pracow-
ni Axentowicza oraz siedem lat u Kamockiego.
Formalne zawiązanie Zrzeszenia Artystów
Plastyków „Zwornik” nastąpiło w listopadzie r.
1 Napisanie tej pracy zawdzięczam w części człon-
kom Zrzeszenia Artystów Plastyków „Zwornik” oraz Ich
Rodzinom, którym za przekazanie cennych informacji,
katalogów, recenzji itp. składam uprzejme podziękowa-
nie. Szczególnie serdeczne wyrazy podziękowania win-
na jestem p. Elżbiecie Krchowej za udostępnienie ar-
chiwum Zrzeszenia, prof. Czesławowi Rzepińskiemu,
prof. Hannie i Eugeniuszowi Geppertom, Zygmuntowi
Królowi, Natalii Rumińskiej Gerżabkowej, Jadwidze
Hoffmanówniie, Karolowi Foersterowi, ks. Jerzemu Wolf-
fowi oraz Jadwidze Książkowej i Teresie Pochwalskiej.
Jeśli nie mogłam pozyskać zdjęć fotograficznych obra-
zów prezentowanych na wystawach „Zwornika”, repro-
dukuję płótna członków tego Stowarzyszenia z okresu
jego działalności lub z lat bliskich tego okresu.
1928 w pracowni Pochwalskich przy ulicy Miko-
łajskiej 8 w Krakowie. W pracowni tej odbywały
się zebrania, na których omawiano przede wszy-
stkim plany wystawiennicze oraz sposób przyj-
mowania nowych członków. Spośród nielicznie
zachowanych dokumentów interesujący wydaje
się być protokół z walnego zebrania „Zwornika”,
które odbyło się w dniu 18 kwietnia 1929, podpi-
sany przez protokolanta Kaspra Pochwalskiego 1 2,
potwierdzający, że już w kwietniu tego roku
Zrzeszenie posiadało ukonstytuowany skład oso-
bowy, że zgłoszono propozycje werbowania no-
wych członków grupy, traktowanych jako gości
oraz że nawiązano już kontakty z lwowskim To-
warzystwem Przyjaciół Sztuk Pięknych, przewi-
dzianym na gospodarza pierwszej wystawy
„Zwornika”. Listę artystów Zrzeszenia w r. 1929
podaje właściwie dopiero katalog lwowskiej eks-
pozycji, na której pokazali swoje prace: Ludwik
Adwentowicz, Karol Foerster, Janusz Janowski,
Franciszek Kalfas, Jan Książek, Emil Krcha, Ka-
sper i Stanisław Pochwalscy, Stanisław Maj-
chrzak (rzeźbiarz), Zygmunt Milli, Maria Ritte-
równa, Marian Szczyrbuła, Emil Szinagel (z za-
wodu lekarz) i Stanisław Tracz 3.
2 Protokół z walnego zebrania z dnia 18 kwietnia
192;9 Zrzeszenia „Zwornik”. Punkty programu: 1) Spra-
wozdanie z korespondencji z Towarzystwem Przyjaciół
Sztuk Pięknych we Lwowie w sprawie wystawy, odczy-
tanie statutu zatwierdzonego przez Województwo;
2) Urządzenie wystawy we Lwowie. Ustanowiono jury
oraz termin nadesłania prac do dnia 27 kwietnia; 3) Za-
proszenie członków-gości. Na wniosek kol. Króla uchwa-
lono brać na razie w rachubę tylko członków-gości, któ-
rych wybrano na wniosek kol. Majchrzaka, na wniosek
kol. Ukleja, Stapińskiego i na wniosek kol. Różańskiego
i Janowskiego, Cieślewskiego, Zericha. Uchwalono po-
brać tytułem zwrotu kosztów związanych z wystawą od
członków-gości 5 zł. Pisał K. Pochwalski.
3 Katalog Salonu Wiosennego w Pałacu Sztuki na
131
STEFANIA KRZYSZTOFOWICZ-KOZAKOWSKA
ZRZESZENIE ARTYSTÓW PLASTYKÓW
„ZWORNIK”
HISTORIA I PROGRAM
Zrzeszenie Artystów Plastyków „Zwornik”
powstało ponad czterdzieści lat ternu, lecz odtwo-
rzenie drogi rozwoju tego ugrupowania napotyka
w chwili obecnej na trudności wynikające w
pierwszym rzędzie z dotkliwych strat spowodo-
wanych przez drugą wojnę światową zarówno w
odniesieniu do artystów, jak ich spuścizny arty-
stycznej h
Pomysł założenia nowego ugrupowania arty-
stycznego zrodził się w Krakowie, wysunięty
przez czterech absolwentów krakowskiej Akade-
mii Sztuk Pięknych: Kaspra i Stanisława Po-
chwalskich, Emila Krchę i Kazimierza Rutkow-
skiego. Byli to wówczas młodzi —- zdawałoby się
w pełni sił twórczych — artyści, których wiek
wahał się między 29 a 36 rokiem życia, wobec
czego lata nauki w Akademii musiały odzywać
się jeszcze w ich malarstwie. Obaj Pochwalscy
i Rutkowski związani byli ze szkołą Mehoffera,
Krcha miał za sobą trzy lata studiów w pracow-
ni Axentowicza oraz siedem lat u Kamockiego.
Formalne zawiązanie Zrzeszenia Artystów
Plastyków „Zwornik” nastąpiło w listopadzie r.
1 Napisanie tej pracy zawdzięczam w części człon-
kom Zrzeszenia Artystów Plastyków „Zwornik” oraz Ich
Rodzinom, którym za przekazanie cennych informacji,
katalogów, recenzji itp. składam uprzejme podziękowa-
nie. Szczególnie serdeczne wyrazy podziękowania win-
na jestem p. Elżbiecie Krchowej za udostępnienie ar-
chiwum Zrzeszenia, prof. Czesławowi Rzepińskiemu,
prof. Hannie i Eugeniuszowi Geppertom, Zygmuntowi
Królowi, Natalii Rumińskiej Gerżabkowej, Jadwidze
Hoffmanówniie, Karolowi Foersterowi, ks. Jerzemu Wolf-
fowi oraz Jadwidze Książkowej i Teresie Pochwalskiej.
Jeśli nie mogłam pozyskać zdjęć fotograficznych obra-
zów prezentowanych na wystawach „Zwornika”, repro-
dukuję płótna członków tego Stowarzyszenia z okresu
jego działalności lub z lat bliskich tego okresu.
1928 w pracowni Pochwalskich przy ulicy Miko-
łajskiej 8 w Krakowie. W pracowni tej odbywały
się zebrania, na których omawiano przede wszy-
stkim plany wystawiennicze oraz sposób przyj-
mowania nowych członków. Spośród nielicznie
zachowanych dokumentów interesujący wydaje
się być protokół z walnego zebrania „Zwornika”,
które odbyło się w dniu 18 kwietnia 1929, podpi-
sany przez protokolanta Kaspra Pochwalskiego 1 2,
potwierdzający, że już w kwietniu tego roku
Zrzeszenie posiadało ukonstytuowany skład oso-
bowy, że zgłoszono propozycje werbowania no-
wych członków grupy, traktowanych jako gości
oraz że nawiązano już kontakty z lwowskim To-
warzystwem Przyjaciół Sztuk Pięknych, przewi-
dzianym na gospodarza pierwszej wystawy
„Zwornika”. Listę artystów Zrzeszenia w r. 1929
podaje właściwie dopiero katalog lwowskiej eks-
pozycji, na której pokazali swoje prace: Ludwik
Adwentowicz, Karol Foerster, Janusz Janowski,
Franciszek Kalfas, Jan Książek, Emil Krcha, Ka-
sper i Stanisław Pochwalscy, Stanisław Maj-
chrzak (rzeźbiarz), Zygmunt Milli, Maria Ritte-
równa, Marian Szczyrbuła, Emil Szinagel (z za-
wodu lekarz) i Stanisław Tracz 3.
2 Protokół z walnego zebrania z dnia 18 kwietnia
192;9 Zrzeszenia „Zwornik”. Punkty programu: 1) Spra-
wozdanie z korespondencji z Towarzystwem Przyjaciół
Sztuk Pięknych we Lwowie w sprawie wystawy, odczy-
tanie statutu zatwierdzonego przez Województwo;
2) Urządzenie wystawy we Lwowie. Ustanowiono jury
oraz termin nadesłania prac do dnia 27 kwietnia; 3) Za-
proszenie członków-gości. Na wniosek kol. Króla uchwa-
lono brać na razie w rachubę tylko członków-gości, któ-
rych wybrano na wniosek kol. Majchrzaka, na wniosek
kol. Ukleja, Stapińskiego i na wniosek kol. Różańskiego
i Janowskiego, Cieślewskiego, Zericha. Uchwalono po-
brać tytułem zwrotu kosztów związanych z wystawą od
członków-gości 5 zł. Pisał K. Pochwalski.
3 Katalog Salonu Wiosennego w Pałacu Sztuki na
131