DOI Artikel:
Kalinowska, Janina: Akwizgran: Przyczynek do poznania pierwotnego programu ikonograficznego dekoracji mozaikowej kaplicy pałacowej Karola Wielkiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20403#0011
1. Perspektywiczny zarys przedstawień w trzech polach kopuły kaplicy (wg G. Giamjpiniegio)
Zbawiciela, zanotował również treść napisu nad
Wilczymi Drzwiami, odnoszącego się do później-
szego drugiego wezwania tej świątyni: „Sanctissi-
mum Tempium Virginis Mariae Devotae Memento
Ingredi” 17.
Oba te źródłowe przekazy — Bergerona i Pe-
trusa a Beeck — różnią się w opisie jednego z
tematów wyobrażonych w kopule. Bergeron wi-
dział tam aniołów, natomiast Petrus a Beeck czte-
ry zwierzęce symbole ewangelistów. Trzeba do-
dać, iż na ogół badacze akwizgrańskich mozaik
uznali za wiarygodny tekst Petrusa, a nie fran-
cuskiego podróżnika 18.
Źródłem wielkiej wagi dla poznania mozaik
kopuły jest ponadto, wykonany zapewne na za-
mówienie Ciampiniego, perspektywiczny rysunek,
musivo sedes poisita est ad orientem solem, et supra
sedem tm maiiestate sedens Salva«tor ac Servator Christus
Dominus [...] In eireiuiitu sedlis quaituor animalia [...1
Inde stellae aureae in orbe radiant ,[...] Ad haec cir-
culariter contemplari est ąuatuor et viginti seniores”.
17 Petrus a Beeck, o.c., s. 41 i 45; Ciem en, o.e.,
s. 23.
odtwarzający trzy wschodnie połacie kopuły oraz
przedstawienia tam się wówczas znajdujące (ryc.
1). Rysunek czy sztych wraz z opisem przesłał
mu dziekan Johannes van der Lin den, zmarły w
r. 1686 19, powstał on więc nieco wcześniej. Ciam-
pini włączył go do drugiego tomu Petera Moni-
menta, wydanego w Rzymie w r. 1690. Rycinie
towarzyszy tam opis, sporządzony przez Ciampi-
niego z wykorzystaniem szczegółów, zawartych
w tabula annexa, a dotyczących barw koncentry-
cznych kół manidoirli, sizat, tła, ikoiron i nimbu.
Ta dokładność przekazu nie wzbudza wątpliwości,
iż opisywano mozaiki na miejscu, czego nie moż-
na być pewnym u poprzednich autorów: Berge-
rona i Petrusa a Beeck.
Mimo tak szczegółowych informacji posiadał
18 S. Beissel, Die Pfalzkapelle Karls des Grossen
und ihre Mosaiken (Stimimen aus Maria Laach, 1900,
z. 2, s. 23i) sądził, że byli tam wyobrażeni czterej ar-
chaniołowie, jak w SS. Cosma e Damiano i w Sta Pras-
sede w Rzymie.
19 G. Ciampini, Vetera Monimenta, Il) Roma 1690,
s. 138.
7
Zbawiciela, zanotował również treść napisu nad
Wilczymi Drzwiami, odnoszącego się do później-
szego drugiego wezwania tej świątyni: „Sanctissi-
mum Tempium Virginis Mariae Devotae Memento
Ingredi” 17.
Oba te źródłowe przekazy — Bergerona i Pe-
trusa a Beeck — różnią się w opisie jednego z
tematów wyobrażonych w kopule. Bergeron wi-
dział tam aniołów, natomiast Petrus a Beeck czte-
ry zwierzęce symbole ewangelistów. Trzeba do-
dać, iż na ogół badacze akwizgrańskich mozaik
uznali za wiarygodny tekst Petrusa, a nie fran-
cuskiego podróżnika 18.
Źródłem wielkiej wagi dla poznania mozaik
kopuły jest ponadto, wykonany zapewne na za-
mówienie Ciampiniego, perspektywiczny rysunek,
musivo sedes poisita est ad orientem solem, et supra
sedem tm maiiestate sedens Salva«tor ac Servator Christus
Dominus [...] In eireiuiitu sedlis quaituor animalia [...1
Inde stellae aureae in orbe radiant ,[...] Ad haec cir-
culariter contemplari est ąuatuor et viginti seniores”.
17 Petrus a Beeck, o.c., s. 41 i 45; Ciem en, o.e.,
s. 23.
odtwarzający trzy wschodnie połacie kopuły oraz
przedstawienia tam się wówczas znajdujące (ryc.
1). Rysunek czy sztych wraz z opisem przesłał
mu dziekan Johannes van der Lin den, zmarły w
r. 1686 19, powstał on więc nieco wcześniej. Ciam-
pini włączył go do drugiego tomu Petera Moni-
menta, wydanego w Rzymie w r. 1690. Rycinie
towarzyszy tam opis, sporządzony przez Ciampi-
niego z wykorzystaniem szczegółów, zawartych
w tabula annexa, a dotyczących barw koncentry-
cznych kół manidoirli, sizat, tła, ikoiron i nimbu.
Ta dokładność przekazu nie wzbudza wątpliwości,
iż opisywano mozaiki na miejscu, czego nie moż-
na być pewnym u poprzednich autorów: Berge-
rona i Petrusa a Beeck.
Mimo tak szczegółowych informacji posiadał
18 S. Beissel, Die Pfalzkapelle Karls des Grossen
und ihre Mosaiken (Stimimen aus Maria Laach, 1900,
z. 2, s. 23i) sądził, że byli tam wyobrażeni czterej ar-
chaniołowie, jak w SS. Cosma e Damiano i w Sta Pras-
sede w Rzymie.
19 G. Ciampini, Vetera Monimenta, Il) Roma 1690,
s. 138.
7