DOI article:
Chrustalewa, Rimma: Rysunki Stanisław Wyspiańskiego w Państwowej Galerii Obrazów we Lwowie
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20403#0173
Folia Historiae Artium, T. XVIII (1982)
PL ISSN 0071-6728
RIMMA CHRUSTALEWA
RYSUNKI STANISŁAWA WYSPIAŃSKIEGO WPAŃSTWOWEJ GALERII OBRAZÓW WE
LWOWIE *
W zbiorach lwowskiej Galerii Obrazów znaj-
duje się sto rysunków Stanisława Wyspiańskie-
go b Są to sizkiee i studia reprezentujące różne
stadia rwykońozeinia. Niekiedy imają one charak-
ter szkicu, częściej są samodzielnymi dziełami.
Większość rysunków pochodzi z lat 1889—189!1 2,
a więc z wczesnego okresu twórczości malarza.
W r. 1889 Wyspiański, ukończywszy krakow-
ską Szkołę Sztuk Pięknych, brał udział w pra-
cach nad polichromią kościoła Mariackiego pod
kierunkiem Jana Matejki. W marcu 1890 wyru-
szył w pierwszą podróż zagraniczną, która trwała
siedem miesięcy, następnie odbył kilkumiesięcz-
ną służbę wojskową, by wreszcie w maju 1891
powtórnie udać się za granicę, tym raizeim już tyl-
ko do Francji. Dużo w tym czasie pracował, pro-
wadził dziennik, a jego liczne albumy pełne są
notatek z odwiedzanych miejsc, oglądanych za-
bytków architektury i dzieł sztuki. Niekiedy ry-
sunki uzupełniał krótkimi opisami. Część albu-
mów i notatników malarza zachowała się i obec-
nie znajdują się one w różnych polskich mu-
* Artykuł został opublikowany w formie dostarczo-
nej przez Autorkę, z zachowaniem jego specyficznej
kompozycji. Rysunki reprodukowane na ryc. 17'—23 nie
zostały omówione w tekście, postanowiono jednak je
zachować, ponieważ są trudno dostępne, a dla ewolucji
twórczości artysty posiadają istotne znaczenie. Artykuł
w języku rosyjskim pod identycznym tytułem, co uka-
zująca się właśnie wersja polska (jakkolwiek zarówno
tekst jak i wybór ilustracji są tam znacznie uboższe),
ukazał się w wydawnictwie Pamiatniki Kultury. No-
vyje otkrytija, Leningrad 1979, s. 393—400.
1 W inwentarzu muzeum lwowskiego pod numera-
mi 709 d-o 771 figurują 63 karty rysunków Wyspiań-
skiego, wśród których 37 posiada rysunki po obydwu
stronach.
zeach3, inne zostały podzielone jeszcze za życia
artysty i przetrwały tylko częściowo. Niektóre
rysunki, uznane za nieudane, zostały zniszczone
przez samego autorah Ten krótki w czasie, ale
pełen treści okres biografii twórczej Wyspiańskie-
go ożywa na kartach kolekcji lwowskiej. Zbiór
tamtejszy składa się z oddzielnych rysunków, bę-
dących częściami różnych albumów, których inne
karty są przechowywane w różnych zbiorach pol-
skich 5.
Interesujący nas zespół znajduje się w mu-
zeum od czasu jego założenia, został też uwzględ-
niony w jego pierwszym katalogu, który poda-
je wiadomość, że rysunki zostały zakupione od
twórcy w r. 1906 6. Kolekcja jest więc od dawna
znana badaczom, wzmiankuje o niej katalog S.
Świerża, wchodzący w skład wielkiego wydawnic-
twa z r. 1925 7, w którym ukazało się również
dziesięć reprodukcji należących do niej rysun-
ków 8. Dokładniejsze badania nad zbiorem prze-
prowadził J. Giittler, który opracował katalog wy-
stawy jubileuszowej dziel Wyspiańskiego, pocho-
B Pięćdziesiąt dziewięć kart pochodzi z lat 1889—
—11891, trzy przypuszczalnie z r. 1900 i jedna z datą
1900.
3 O szczegółach dotyczących wczesnych rysunków
Wyspiańskiego zob. M. Bunsc h-P rażmowska,
Szkicowniki Stanisława Wyspiańskiego z lat 1877—1890
(Sztuka i Krytyka 1967, nr 3—4).
4 Tamże, s. 7i2.
5 Tamże, s. 65.
6 Katalog galeryi miejskiej. Dział II, Lwów 1908,
s. 123.
7S. Przybyszewski, T. Ż u k-S k a r s z e w-
s k i, S. S w i e r z, Stanisław Wyspiański. Dzieła ma-
larskie, Bydgoszcz 1925, s. 105.
8 Tamże, s. 22—i2l7.
169
PL ISSN 0071-6728
RIMMA CHRUSTALEWA
RYSUNKI STANISŁAWA WYSPIAŃSKIEGO WPAŃSTWOWEJ GALERII OBRAZÓW WE
LWOWIE *
W zbiorach lwowskiej Galerii Obrazów znaj-
duje się sto rysunków Stanisława Wyspiańskie-
go b Są to sizkiee i studia reprezentujące różne
stadia rwykońozeinia. Niekiedy imają one charak-
ter szkicu, częściej są samodzielnymi dziełami.
Większość rysunków pochodzi z lat 1889—189!1 2,
a więc z wczesnego okresu twórczości malarza.
W r. 1889 Wyspiański, ukończywszy krakow-
ską Szkołę Sztuk Pięknych, brał udział w pra-
cach nad polichromią kościoła Mariackiego pod
kierunkiem Jana Matejki. W marcu 1890 wyru-
szył w pierwszą podróż zagraniczną, która trwała
siedem miesięcy, następnie odbył kilkumiesięcz-
ną służbę wojskową, by wreszcie w maju 1891
powtórnie udać się za granicę, tym raizeim już tyl-
ko do Francji. Dużo w tym czasie pracował, pro-
wadził dziennik, a jego liczne albumy pełne są
notatek z odwiedzanych miejsc, oglądanych za-
bytków architektury i dzieł sztuki. Niekiedy ry-
sunki uzupełniał krótkimi opisami. Część albu-
mów i notatników malarza zachowała się i obec-
nie znajdują się one w różnych polskich mu-
* Artykuł został opublikowany w formie dostarczo-
nej przez Autorkę, z zachowaniem jego specyficznej
kompozycji. Rysunki reprodukowane na ryc. 17'—23 nie
zostały omówione w tekście, postanowiono jednak je
zachować, ponieważ są trudno dostępne, a dla ewolucji
twórczości artysty posiadają istotne znaczenie. Artykuł
w języku rosyjskim pod identycznym tytułem, co uka-
zująca się właśnie wersja polska (jakkolwiek zarówno
tekst jak i wybór ilustracji są tam znacznie uboższe),
ukazał się w wydawnictwie Pamiatniki Kultury. No-
vyje otkrytija, Leningrad 1979, s. 393—400.
1 W inwentarzu muzeum lwowskiego pod numera-
mi 709 d-o 771 figurują 63 karty rysunków Wyspiań-
skiego, wśród których 37 posiada rysunki po obydwu
stronach.
zeach3, inne zostały podzielone jeszcze za życia
artysty i przetrwały tylko częściowo. Niektóre
rysunki, uznane za nieudane, zostały zniszczone
przez samego autorah Ten krótki w czasie, ale
pełen treści okres biografii twórczej Wyspiańskie-
go ożywa na kartach kolekcji lwowskiej. Zbiór
tamtejszy składa się z oddzielnych rysunków, bę-
dących częściami różnych albumów, których inne
karty są przechowywane w różnych zbiorach pol-
skich 5.
Interesujący nas zespół znajduje się w mu-
zeum od czasu jego założenia, został też uwzględ-
niony w jego pierwszym katalogu, który poda-
je wiadomość, że rysunki zostały zakupione od
twórcy w r. 1906 6. Kolekcja jest więc od dawna
znana badaczom, wzmiankuje o niej katalog S.
Świerża, wchodzący w skład wielkiego wydawnic-
twa z r. 1925 7, w którym ukazało się również
dziesięć reprodukcji należących do niej rysun-
ków 8. Dokładniejsze badania nad zbiorem prze-
prowadził J. Giittler, który opracował katalog wy-
stawy jubileuszowej dziel Wyspiańskiego, pocho-
B Pięćdziesiąt dziewięć kart pochodzi z lat 1889—
—11891, trzy przypuszczalnie z r. 1900 i jedna z datą
1900.
3 O szczegółach dotyczących wczesnych rysunków
Wyspiańskiego zob. M. Bunsc h-P rażmowska,
Szkicowniki Stanisława Wyspiańskiego z lat 1877—1890
(Sztuka i Krytyka 1967, nr 3—4).
4 Tamże, s. 7i2.
5 Tamże, s. 65.
6 Katalog galeryi miejskiej. Dział II, Lwów 1908,
s. 123.
7S. Przybyszewski, T. Ż u k-S k a r s z e w-
s k i, S. S w i e r z, Stanisław Wyspiański. Dzieła ma-
larskie, Bydgoszcz 1925, s. 105.
8 Tamże, s. 22—i2l7.
169