DOI article:
Biskupski, Romuald: Wybrane warsztaty malarstwa ikonowego szkoły halickiej XV i XVI wieku
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20403#0037
nych pionowo, wzmocnionych dwiema listwami
konstrukcyjnymi; wymiary 109,5X85,5'X2,5 cm23.
Pogłębione pole ikony otacza kowozeg ozdo-
biony rytym w zaprawie ornamentem roślinnym
i obwiedziony po brzegu wąską, czerwono poma-
lowaną ramką. Chrystus w typie Pantokratora
siedzi mia 'tronie o półokrągłym oparciu, zie sto-
pami na podnóżku, prawicą zgiętą przed piersią
błogosławiąc, lewą ręką podtrzymując księgę E-
wangelii otwartą na tekście z Mat. 25, 34—35.
Otacza go czerwony przeźroczysty romb, szaro-
błękitna mandorla wypełniona serafinami i u-
skrzydlonymi czerwonymi „tronami” ujmującymi
podnóżek, spod której wystają naroża czworobo-
ku o lekko wklęsłych bokach, z półfigurami sym-
boli ewangelistów: u góry aniołem Mateusza i
orłem Marka, a u dloiu lwem Jania i wołem Łu-
kasza. Szaty Chrystusa barwy ugru opracowane
są brunatnym delikatnym rysunkiem fałdów i
srebrnym szrafowaniem; nimb, z wpisanym krzy-
żem i haigioigramem, ozdobiony jeislt stylizowanym
rytym ornamentem roślinnym.
W poszukiwaniu wzoru kompozycyjno-formal-
nego omawianej ikony można stwierdzić, iż jest
on dalszym przetworzeniem kompozycji rublow-
skiej, wskazanej jako wzór ikony z Nowosielec.
Zapewne w oparciu o starsze, z połowy w. XV,
przedstawienia opracowany został wariant tego
typu ikonograficznego w kilku znów odmianach.
Korzystali z niego, w drugiej połowie w. XVI —
prócz Mistrza Deesis z Bartnego, który się nim
posłużył także w przedstawieniu Chrystusa z rzę-
du Deesis — także twórcy diwiu ilkom Spasa w si-
tach z Muzeum Sztuki Ukraińskiej we Lwowie 24,
ikony z Liskowatego 25 i, być molże, z Świątkowej
Wielkiej ((Muzeum-Zamefc w Łańcucie, nr iraw.
WS 4286).
Na ikonach wykazujących zależność od tego
wariantu powtórzony został z nieznacznymi zmia-
nami rysunek tronu z krótkim balaskiem pod-
trzymującym z lewej strony zapiecek, asymetry-
cznym w stosunku do przeciwległego, jak rów-
nież rysunek udrapowań szat Chrystusa. Sądzić
23 Ikona była konserwowana w r. 1960 przez W.
Kwiatkowską w PKZ w Warszawie. Eksponowana była
na wystawie Ikony w muzeach województwa rzeszow-
skiego, Rzeszów 1968. Bibliografia: Grządzlela, Le-
wandowską, o.c., il., — ikona datowana jest na
w. XVI; R. Grządziela, J. Malinowska, Ł. Tur-
czak, Ikony w muzeach województwa rzeszowskiego.
Katalog, Rzeszów 1988, poz. 25, il. 12 — ikona jest
datowana na w. XVI; Kłosińska, Ikony..., s. 70 —
autorka prawdopodobnie wskazuje na ikonę z Suro-
wicy.
24 Nr inw. 115521 i 36539. O (nieprzerwanym trwaniu
togo typu ikonograficznego może dowodzić ikona Spasa
6. Spaś w siłach, ikona z Surowicy, 4. ćwierć w. XVI,
Muzeum Historyczne w Sanoku (fot. R. Biskupski)
można, że ten wariant wzoru posiadał odmianę,
w której — podobnie jak w ikonie ze Szklar —
udrapowana fałda himationu jest przerzucona
przez lewe udo postaci. Łączy się z n.ią ikona
z Jamnej26, pochodząca z nieznanej miejscowo-
ści ikona z połowy w. XVI w zbiorach Muzeum
Narodowego w Krakowie 27 oraiz dwie ikony ma-
larza czynnego w ostatniej ćwierci XVI w. —
z Doliny28 i z miejscowości nieznanej29.
Ikona Matki Boskiej Hodegetrii z prorokami
(ryc. 7; Muzeum Historyczne w Sanoku, nr inw.
984) pochodzi z cerkwi pod wezwaniem Św. Mi-
ru siłach z początku XVI w. z Małnowa w Muzeum Sztuki
Ukraińskiej w Kijowie.
25 W. Kur pik, Konzeruacia ikon v Bardejovskom
Muzeu (Sarisske Muzeum v Bardejove, II, Bardejov 1069,
s. 294, il.).
26 Ikona zaginiona, niepublikowana; jej reprodukcja
znajduje się w archiwum Muzeum Historycznego w
Sanoku.
^Kłosińska, Ikony..., s. 70—71. Autorka datuje
ikonę na połowę w. XVII.
38 Swi en cieki, o.c., tabl. 38, il. 56.
29 Hordynski, o.c., il. 53.
3 — Folia Historiae Artium t. XVIII
33
konstrukcyjnymi; wymiary 109,5X85,5'X2,5 cm23.
Pogłębione pole ikony otacza kowozeg ozdo-
biony rytym w zaprawie ornamentem roślinnym
i obwiedziony po brzegu wąską, czerwono poma-
lowaną ramką. Chrystus w typie Pantokratora
siedzi mia 'tronie o półokrągłym oparciu, zie sto-
pami na podnóżku, prawicą zgiętą przed piersią
błogosławiąc, lewą ręką podtrzymując księgę E-
wangelii otwartą na tekście z Mat. 25, 34—35.
Otacza go czerwony przeźroczysty romb, szaro-
błękitna mandorla wypełniona serafinami i u-
skrzydlonymi czerwonymi „tronami” ujmującymi
podnóżek, spod której wystają naroża czworobo-
ku o lekko wklęsłych bokach, z półfigurami sym-
boli ewangelistów: u góry aniołem Mateusza i
orłem Marka, a u dloiu lwem Jania i wołem Łu-
kasza. Szaty Chrystusa barwy ugru opracowane
są brunatnym delikatnym rysunkiem fałdów i
srebrnym szrafowaniem; nimb, z wpisanym krzy-
żem i haigioigramem, ozdobiony jeislt stylizowanym
rytym ornamentem roślinnym.
W poszukiwaniu wzoru kompozycyjno-formal-
nego omawianej ikony można stwierdzić, iż jest
on dalszym przetworzeniem kompozycji rublow-
skiej, wskazanej jako wzór ikony z Nowosielec.
Zapewne w oparciu o starsze, z połowy w. XV,
przedstawienia opracowany został wariant tego
typu ikonograficznego w kilku znów odmianach.
Korzystali z niego, w drugiej połowie w. XVI —
prócz Mistrza Deesis z Bartnego, który się nim
posłużył także w przedstawieniu Chrystusa z rzę-
du Deesis — także twórcy diwiu ilkom Spasa w si-
tach z Muzeum Sztuki Ukraińskiej we Lwowie 24,
ikony z Liskowatego 25 i, być molże, z Świątkowej
Wielkiej ((Muzeum-Zamefc w Łańcucie, nr iraw.
WS 4286).
Na ikonach wykazujących zależność od tego
wariantu powtórzony został z nieznacznymi zmia-
nami rysunek tronu z krótkim balaskiem pod-
trzymującym z lewej strony zapiecek, asymetry-
cznym w stosunku do przeciwległego, jak rów-
nież rysunek udrapowań szat Chrystusa. Sądzić
23 Ikona była konserwowana w r. 1960 przez W.
Kwiatkowską w PKZ w Warszawie. Eksponowana była
na wystawie Ikony w muzeach województwa rzeszow-
skiego, Rzeszów 1968. Bibliografia: Grządzlela, Le-
wandowską, o.c., il., — ikona datowana jest na
w. XVI; R. Grządziela, J. Malinowska, Ł. Tur-
czak, Ikony w muzeach województwa rzeszowskiego.
Katalog, Rzeszów 1988, poz. 25, il. 12 — ikona jest
datowana na w. XVI; Kłosińska, Ikony..., s. 70 —
autorka prawdopodobnie wskazuje na ikonę z Suro-
wicy.
24 Nr inw. 115521 i 36539. O (nieprzerwanym trwaniu
togo typu ikonograficznego może dowodzić ikona Spasa
6. Spaś w siłach, ikona z Surowicy, 4. ćwierć w. XVI,
Muzeum Historyczne w Sanoku (fot. R. Biskupski)
można, że ten wariant wzoru posiadał odmianę,
w której — podobnie jak w ikonie ze Szklar —
udrapowana fałda himationu jest przerzucona
przez lewe udo postaci. Łączy się z n.ią ikona
z Jamnej26, pochodząca z nieznanej miejscowo-
ści ikona z połowy w. XVI w zbiorach Muzeum
Narodowego w Krakowie 27 oraiz dwie ikony ma-
larza czynnego w ostatniej ćwierci XVI w. —
z Doliny28 i z miejscowości nieznanej29.
Ikona Matki Boskiej Hodegetrii z prorokami
(ryc. 7; Muzeum Historyczne w Sanoku, nr inw.
984) pochodzi z cerkwi pod wezwaniem Św. Mi-
ru siłach z początku XVI w. z Małnowa w Muzeum Sztuki
Ukraińskiej w Kijowie.
25 W. Kur pik, Konzeruacia ikon v Bardejovskom
Muzeu (Sarisske Muzeum v Bardejove, II, Bardejov 1069,
s. 294, il.).
26 Ikona zaginiona, niepublikowana; jej reprodukcja
znajduje się w archiwum Muzeum Historycznego w
Sanoku.
^Kłosińska, Ikony..., s. 70—71. Autorka datuje
ikonę na połowę w. XVII.
38 Swi en cieki, o.c., tabl. 38, il. 56.
29 Hordynski, o.c., il. 53.
3 — Folia Historiae Artium t. XVIII
33