DOI Artikel:
Biskupski, Romuald: Wybrane warsztaty malarstwa ikonowego szkoły halickiej XV i XVI wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20403#0044
przedstawiającej trzech apostołów, postacie trzy-
mające zwoje zwrócone są w trzech czwartych
w prawą stronę, a postać środkowa zwraca gło-
wę w lewo; ikona z numerem inw. 628 (ryc. 13)
przedstawia trzech apostołów zwróconych w lewą
stronę i trzymających zamknięte księgi; zaś na
ikonie o numerze inw. 620, przedstawiającej rów-
nież trzech apostołów, postacie zwrócone w lewą
stronę trzymają zwoje, a postać środkowa zwra-
ca głowę, widzianą w trzech czwartych, w pra-
wo. Apostołowie są ubrani w szaty barwy błę-
kitu, zieleni, czerwieni, ugru, czerwieni żelazo-
wej.
Apostołowie z rzędu Deesis (Muzeum Okręgo-
we w Przemyślu, nry iniw. 1387, 1383, 1385); po-
chodzenie nieznane. Malowane temperą na grun-
cie, na podobraziach zbudowanych z trzech de-
sek lipowych, wzmocnionych dwoma listwami
konstrukcyjnymi; wymiary części lewej (nr inw.
1387): 106 X96 XI2 cm i (nr inw. 1383):
106X96X2,4 cm; części prawej (nr iniw. 1385):
106X96,6X2,2 cm«.
Pogłębione pole ikony otacza kowczeg obrze-
żony czerwoną ramką podkreśloną linią barwy
czerwieni żelazowej. Przechodzące na pole kow-
czegu srebrzone tło jest ozdobione identycznie
opracowanym ornamentem, jak na ikonach z
przedstawieniami apostołów iz Sokoioiwej Woli
Postacie apostołów przedzielają głębokie listwy
wydzielone z tła rytymi w gruncie liniami. Apo-
stołowie trzymają złożone, trójkątne białe karty.
Ich głowy otaczają gładkie nimby, a nimb św.
Piotra ozdobiony jest guzami. Szaty apostołów
utrzymane są w barwach błękitu, ugru, czerwieni
żelazowej, zieleni i czerwieni.
Ikona z numerem inw. 1387 przedstawia trzech
apostołów zwróconych w prawą stronę, na od-
wrocie znajduje się odciśnięta pieczęć cyrylicą:
„Leonid Baczynskij”; ikona o numerze inw. 1383
z trzema apostołami przedstawia dwie postacie
zwrócone w prawą stronę, a postać w środku
zwraca głowę, widzianą w trzech czwartych, w
lewo; w dolnym lewym rogu ikony naklejona kar-
tka papieru z napisem odręcznym cyrylicą: „Troch
Ewangelilstiw’’; ikona z. numerem inw. 13)86 przed-
stawia trzech apostołów, z których dwaj zwró-
ceni są w lewą stronę, a postać środkowa (św.
Szymon) zwraca głowę, widzianą w trzech czwar-
tych, w prawo. Apostoła po prawej stronie (Fili-
pa) idkreśla napis. Na odwrooiu pieczęć „Leonid
Baczynskij” oraz numer „D/9”.
Ikona Sw. Mikołaja (ryc. 16, 17; Muzeum
Okręgowe w Przemyślu, nr inw. H-1406) pocho-
dzi z okolic Przemyśla; malowana temperą na
gruncie, na podobraziu z dwu desek lipowych
spojonych pionowo, wzmocnionych dwiema list-
wami konstrukcyjnymi; wymiary 63,2X43,2X2
cm i7.
Nieco pogłębione pole dlkoiny, pokryte kolorem
ugrowym, otacza srebrzony kowczeg z ramką po-
malowaną czerwienią. Pośrodku stoi św. Mikołaj
ujęty frontalnie w całej postaci; prawą ręką od-
stawioną w bok i zgiętą w łokciu błogosławi, a w
lewej, również odchylonej w bok, trzyma otwar-
tą księgę na tekście z Jana 10, 11—12. Na jego
Uroczysty strój kapłański składają się: błękit-
ny stichrion i białougrowy felon lamowany czer-
wono, ukazujący w szerokim rozłożeniu podbi-
cie ciemnougrowe; spod niego wyłaniają się koń-
ce ępitrachilioiniu i haftowanej paliicy barwy 'Ugro-
wej, z wierzchu zaś jednym końcem opada omo-
forion zdobiony motywem czerwonego krzyża,
przerzucony drugim końcem na plecy. Święty
stoi na pasie ziemi pokrytej roślinnością. Określa
go napis u góry, po obu stronach zaznaczonego
białą linią nimbu.
Typ ikonograficzny świętego na omawianej
ikonie najbardziej jest zbliżony do przedstawień
Sw. Mikołaja Zarajskiego, znanych w malarstwie
w XV—XVI w kilku wariantach 48. Tę samą od-
mianę reprezentuje ikona z połowy w. XVI po-
chodząca z wsi Ulicske Krive na Słowacji49.
Ikony z przedstawieniem Apostołów z rzędu
Deesis z Sokołowej Woli i ze zbiorów Muzeum
Okręgowego w Przemyślu łączą wspólne cechy
pozwalające na przypisanie ich autorstwa jed-
48 Ikona o nrze inw. 1387: ubytek warstwy malar- 47 Ikona konserwowana w r. 11976 przez G. Grunto-
skiej w miejscu głowy św. Piotra, konserwowana w r. wieżową, eksponowana! była na wystawie w Kaliszu
1972 przez Wojciecha Kurpika; ikona o nrze inw. 1383: i(1977). Bibliografia: B. Kiwała,, Ikony ze zbiorów Mu-
zniszczona głowa apostoła po lewej stronie oraz czę- zewrn Okręgowego w Przemyślu, Kalisz 1977, s. 10, 11
ściowo uszkodzone głowy pozostałych apostołów, kon- (datowana na w. XVI); Kiwała, Burzyńska, o.c.,
serwowane w r. 1972 przez Jana Wąsacza; ikona nr poz. 23, il. 7.
in. 1(385: drobne ubytki warstwy malarskiej na całej 48 R. Biskupski, Warsztat malarstwa ikonowego
powierzchni, pięć otworów wywierconych w partii śród- drugiej ćwierci XV wieku (Materiały Muzeum Budow-
kowej, konserwowana w r. !97!2 przez Jana Wąsacza, nictwa Ludowego w Sanoku, XIV, Rzeszów 1971, s.
w 1976 przez Edwarda Michalskiego i w r. I'97i7 przez 44—415).
Krystynę Gruntowiczową. Bibliografia: B. Kiwała, 43 Hordynski, o.c., il. 138.
J. Burzyńska, Ikony ze zbiorów Muzeum Okręgo-
wego w Przemyślu, Kraków 1981, poz. 8—10.
40
mające zwoje zwrócone są w trzech czwartych
w prawą stronę, a postać środkowa zwraca gło-
wę w lewo; ikona z numerem inw. 628 (ryc. 13)
przedstawia trzech apostołów zwróconych w lewą
stronę i trzymających zamknięte księgi; zaś na
ikonie o numerze inw. 620, przedstawiającej rów-
nież trzech apostołów, postacie zwrócone w lewą
stronę trzymają zwoje, a postać środkowa zwra-
ca głowę, widzianą w trzech czwartych, w pra-
wo. Apostołowie są ubrani w szaty barwy błę-
kitu, zieleni, czerwieni, ugru, czerwieni żelazo-
wej.
Apostołowie z rzędu Deesis (Muzeum Okręgo-
we w Przemyślu, nry iniw. 1387, 1383, 1385); po-
chodzenie nieznane. Malowane temperą na grun-
cie, na podobraziach zbudowanych z trzech de-
sek lipowych, wzmocnionych dwoma listwami
konstrukcyjnymi; wymiary części lewej (nr inw.
1387): 106 X96 XI2 cm i (nr inw. 1383):
106X96X2,4 cm; części prawej (nr iniw. 1385):
106X96,6X2,2 cm«.
Pogłębione pole ikony otacza kowczeg obrze-
żony czerwoną ramką podkreśloną linią barwy
czerwieni żelazowej. Przechodzące na pole kow-
czegu srebrzone tło jest ozdobione identycznie
opracowanym ornamentem, jak na ikonach z
przedstawieniami apostołów iz Sokoioiwej Woli
Postacie apostołów przedzielają głębokie listwy
wydzielone z tła rytymi w gruncie liniami. Apo-
stołowie trzymają złożone, trójkątne białe karty.
Ich głowy otaczają gładkie nimby, a nimb św.
Piotra ozdobiony jest guzami. Szaty apostołów
utrzymane są w barwach błękitu, ugru, czerwieni
żelazowej, zieleni i czerwieni.
Ikona z numerem inw. 1387 przedstawia trzech
apostołów zwróconych w prawą stronę, na od-
wrocie znajduje się odciśnięta pieczęć cyrylicą:
„Leonid Baczynskij”; ikona o numerze inw. 1383
z trzema apostołami przedstawia dwie postacie
zwrócone w prawą stronę, a postać w środku
zwraca głowę, widzianą w trzech czwartych, w
lewo; w dolnym lewym rogu ikony naklejona kar-
tka papieru z napisem odręcznym cyrylicą: „Troch
Ewangelilstiw’’; ikona z. numerem inw. 13)86 przed-
stawia trzech apostołów, z których dwaj zwró-
ceni są w lewą stronę, a postać środkowa (św.
Szymon) zwraca głowę, widzianą w trzech czwar-
tych, w prawo. Apostoła po prawej stronie (Fili-
pa) idkreśla napis. Na odwrooiu pieczęć „Leonid
Baczynskij” oraz numer „D/9”.
Ikona Sw. Mikołaja (ryc. 16, 17; Muzeum
Okręgowe w Przemyślu, nr inw. H-1406) pocho-
dzi z okolic Przemyśla; malowana temperą na
gruncie, na podobraziu z dwu desek lipowych
spojonych pionowo, wzmocnionych dwiema list-
wami konstrukcyjnymi; wymiary 63,2X43,2X2
cm i7.
Nieco pogłębione pole dlkoiny, pokryte kolorem
ugrowym, otacza srebrzony kowczeg z ramką po-
malowaną czerwienią. Pośrodku stoi św. Mikołaj
ujęty frontalnie w całej postaci; prawą ręką od-
stawioną w bok i zgiętą w łokciu błogosławi, a w
lewej, również odchylonej w bok, trzyma otwar-
tą księgę na tekście z Jana 10, 11—12. Na jego
Uroczysty strój kapłański składają się: błękit-
ny stichrion i białougrowy felon lamowany czer-
wono, ukazujący w szerokim rozłożeniu podbi-
cie ciemnougrowe; spod niego wyłaniają się koń-
ce ępitrachilioiniu i haftowanej paliicy barwy 'Ugro-
wej, z wierzchu zaś jednym końcem opada omo-
forion zdobiony motywem czerwonego krzyża,
przerzucony drugim końcem na plecy. Święty
stoi na pasie ziemi pokrytej roślinnością. Określa
go napis u góry, po obu stronach zaznaczonego
białą linią nimbu.
Typ ikonograficzny świętego na omawianej
ikonie najbardziej jest zbliżony do przedstawień
Sw. Mikołaja Zarajskiego, znanych w malarstwie
w XV—XVI w kilku wariantach 48. Tę samą od-
mianę reprezentuje ikona z połowy w. XVI po-
chodząca z wsi Ulicske Krive na Słowacji49.
Ikony z przedstawieniem Apostołów z rzędu
Deesis z Sokołowej Woli i ze zbiorów Muzeum
Okręgowego w Przemyślu łączą wspólne cechy
pozwalające na przypisanie ich autorstwa jed-
48 Ikona o nrze inw. 1387: ubytek warstwy malar- 47 Ikona konserwowana w r. 11976 przez G. Grunto-
skiej w miejscu głowy św. Piotra, konserwowana w r. wieżową, eksponowana! była na wystawie w Kaliszu
1972 przez Wojciecha Kurpika; ikona o nrze inw. 1383: i(1977). Bibliografia: B. Kiwała,, Ikony ze zbiorów Mu-
zniszczona głowa apostoła po lewej stronie oraz czę- zewrn Okręgowego w Przemyślu, Kalisz 1977, s. 10, 11
ściowo uszkodzone głowy pozostałych apostołów, kon- (datowana na w. XVI); Kiwała, Burzyńska, o.c.,
serwowane w r. 1972 przez Jana Wąsacza; ikona nr poz. 23, il. 7.
in. 1(385: drobne ubytki warstwy malarskiej na całej 48 R. Biskupski, Warsztat malarstwa ikonowego
powierzchni, pięć otworów wywierconych w partii śród- drugiej ćwierci XV wieku (Materiały Muzeum Budow-
kowej, konserwowana w r. !97!2 przez Jana Wąsacza, nictwa Ludowego w Sanoku, XIV, Rzeszów 1971, s.
w 1976 przez Edwarda Michalskiego i w r. I'97i7 przez 44—415).
Krystynę Gruntowiczową. Bibliografia: B. Kiwała, 43 Hordynski, o.c., il. 138.
J. Burzyńska, Ikony ze zbiorów Muzeum Okręgo-
wego w Przemyślu, Kraków 1981, poz. 8—10.
40