Polska Akademia Umieje̜tności <Krakau> / Komisja Historii Sztuki [Hrsg.]; Polska Akademia Nauk <Warschau> / Oddział <Krakau> / Komisja Teorii i Historii Sztuki [Hrsg.]: Folia Historiae Artium (18.1982)

kowite przeciwieństwo elegijnej Marii (ryc. 10).
Jego reakcją na śmierć Mistrza jest żarliwość
wyznawcy przezwyciężająca ból i rozpacz. Patos
gwałtownego ruchu — jakim podnosi głowę, by
spojrzeć w Jego martwe oblicze — podkreślony
został nie tylko sztywnym wyciągnięciem ręki
trzymającej książkę i gestem prawej dłoni złożo-
nej na piersi, lecz także układem płaszcza. Opada
on spod lewego ramienia ku tyłowi w wielkich,
ukośnych rzutach i głębokich, trójkątnych zała-
mach; ikoniec przerzucony przez prawe 'ramię zwi-
sa z pleców kaskadą pionowych fałdów o faliście
biegnącym rąbku.

Ta statuarycznie ujęta, zmonumentalizowana
postać ma wspaniałą głowę (ryc. 13). Szlachetne,

suche rysy zmiękczone puchem jasnego zarostu
i delikatną grą światłocienia wokół szeroko otwar-
tego, błękitnego oka ukazują się w profilu wy-
ciętym czysto i precyzyjnie w mięsistym złocie
nimbu. Blond włosy, odrzucone z czoła i skroni,
wiją się w płomykowatych puklach, potęgując
ekspresję twarzy i całej postaci. To ona przede
wszystkim nadaje tradycyjnemu ujęciu tematu
Ukrzyżowania irys indywidlualny.

Kompozycja. Kompozycją haftu w jego
obecnej formie rządzi rytm trójkowy: każda z
trzech scen zbudowana jest trójczłonowo, mimo
że za każdym razem składa się z innej ilości po-
staci — trzech, czterech i pięciu. Sceny boczne —
dynamiczne, ruchliwe i przestrzenne zostały pod-

7. Obnażenie Chrystusa z szaty, głowy, żołnierzy '(fot. J. Książek)

50